زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

زیر نظر: دکتر غزاله اسلامیان - دکتری تخصصی علوم تغذیه ؛ عضو هیئت علمی گروه تغذیه بالینی و رژیم درمانی دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

زهرا رحیمی : دانشجوی کارشناسی تغذیه ؛ دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

تحریریه زندگی آنلاین : سرطان چیست؟

سرطان منجر به رشد و تقسیم بی‌رویه و غیرطبیعی سلول‌ها می‌شود. این سلول‌های غیر طبیعی علاوه بر اجتماع در یک بافت یا ارگان بدن می‌توانند در قسمت‌های دیگر بدن نیز انتشار پیدا کنند و باعث اختلال عملکرد بافت‌های سالم شوند.

 شیوع سرطان

امروزه سرطان در کشورهای توسعه یافته دومین و در کشورهای درحال توسعه چهارمین علت مرگ و میر به شمار می‌آید. در ایران نیز شیوع سرطان روند افزایشی داشته است و بعد از بیماری‌های قلبی عروقی و سوانح سومین علت اصلی مرگ و میر است.

 سرطان پستان

در بین انواع سرطان، سرطان پستان یکی از جدی‌ترین مشکلات تهدید‌کننده سلامت زنان در سراسر جهان است. سرطان پستان، بدخیمی بافت اصلی پستان است. در این بیماری سلول‌های بافت سینه دچار آسیب و رشد بی‌رویه می‌شوند.

 بیشتربخوانید:

رژیم غذایی مناسب در دوران شیمی‌درمانی

 شیوع سرطان پستان

سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در زنان است و 30 درصد کل سرطان‌های زنان را تشکیل می‌دهد. امکان بروز این سرطان در آقایان هم وجود دارد، ولی بسیار نادر است. این سرطان از نظر میزان مرگ و میر در زنان بعد از سرطان ریه در ردیف دوم قرار دارد. در ایران نیز، سرطان پستان با نرخ حدود

4/22 درصدی از کل سرطان‌ها، رایج‌ترین سرطان در بین زنان ایرانی است و سالانه حدود 10 هزار نفر در کشور به این بیماری مبتلا می‌شوند.

چه افرادی بیشتر در معرض سرطان پستان هستند؟

سابقه سرطان مثبت در همان فرد یا فامیل، افزایش سن، وجود ضایعات قبلی در پستان، قاعدگی زودرس، یائسگی دیررس، سن بالا در هنگام زایمان اول، چاقی، الکل، هورمون درمانی، عدم بارداری، عدم شیردهی، افزایش سطوح هورمون‌های جنسی، کاهش سطوح گلوبولین متصل به هورمون جنسی، رژیم غذایی سرشار از چربی اشباع و پروتئین حیوانی، کمبود فیبر رژیم و عدم تحرک از عوامل خطر ابتلا به سرطان پستان به شمار می‌روند.

ازآنجا که پیشگیری همواره قدمی مهم‌تر از درمان است مطالعات بسیاری در زمینه پیشگیری از سرطان پستان انجام شده است. نتیجه این مطالعات همواره دستیابی به یک سبک زندگی سالم و اصلاح رژیم غذایی را در جهت پیشگیری از سرطان پستان مؤثر شمرده‌اند.

 بیشتربخوانید:

منشور غذایی برای سرطانی ها

 انواع رژیم‌های غذایی گیاهخواری

یک نوع رژیم غذایی است که در آن مصرف گوشت و محصولات حیوانی محدود می‌شود. این رژیم انواع مختلفی دارد که به سه دسته مهم آن اشاره می‌کنیم:

گیاهخواری مطلق: پیروی کنندگان از این رژیم هیچ‌گونه محصولات حیوانی اعم از گوشت، لبنیات و تخم مرغ را نمی‌خورند.

لاکتو-اوو-گیاهخواری: پیروی‌کنندگان از این رژیم از بین محصولات حیوانی، فقط لبنیات و تخم‌مرغ را مصرف می‌کنند.

اوو-گیاهخواری: پیروی‌کنندگان از این رژیم از بین محصولات حیوانی فقط تخم‌مرغ را مصرف می‌کنند.

چرا گیاهخواری؟ مطالعات زیادی نقش محافظتی رژیم‌های غذایی گیاهی را در ارتباط با سرطان پستان نشان داده‌اند. طبق بررسی‌ها افرادی که حداقل به مدت یک سال، یکی از انواع رژیم گیاهخواری را رعایت کردند نسبت به غیر گیاهخواران تا 58 درصد شانس ابتلا به سرطان پستان کمتری دارند و برعکس رژیم‌های غیرگیاهخواری اغلب با دریافت بالای گوشت و چربی‌های اشباع حیوانی همراه است، مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که مصرف بالای انواع گوشت‌ها و گوشت‌های فرآوری شده به طور معنی‌داری با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان در ارتباطند.

همچنین غلظت گلبولین باند شده به هورمون جنسی در زنان با دریافت بالای گوشت و مصرف پایین سبزی‌ها و سویا، 23 درصد کمتر از زنان با دریافت کم گوشت و مصرف بالای سبزی/ سویا بود. علاوه بر این عوامل تغذیه‌ای، نمایه توده بدنی در افراد گیاهخوار به طور قابل توجهی کمتر از افراد غیر گیاهخوار است و با توجه به اینکه اضافه وزن و چاقی یکی از مهم‌ترین عوامل خطر سرطان پستان هستند، همین موضوع به صورت غیر مستقیم مفید بودن رژیم گیاهخواری را برای پیشگیری و کنترل سرطان پستان تأیید می‌کند.

 بیشتر بخوانید:

چاقی متهم بزرگ در سونامی سرطان

سرطان در تور تغذیه

مواد غذایی پیشگیری‌کننده از سرطان پستان

تخم‌مرغ

رژیم‌های «لاکتو-اوو-گیاهخواری و اوو-گیاهخواری» تأیید شده ترین انواع گیاهخواری برای کاهش خطر سرطان پستان هستند، مصرف تخم‌مرغ که غنی از مواد آنتی‌اکسیدانی، کولین و ویتامین‌های گروه B است با مکانیسمی ناشناخته در پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان نقش دارد.

 سویا

مطالعات نشان داده‌اند درکشورهایی که مصرف سویا زیاد است، میزان بروز سرطان سینه کمتر است. سویا منبع غنی از ایزوفلاون است و این ترکیب با کاهش قابل توجهی از خطر سرطان پستان در دوران یائسگی در جمعیت‌های آسیایی همراه بوده است. مطالعه‌ای در کشور‌های آسیایی نشان داده است مصرف غذاهای حاوی سویا حتی خطر عود سرطان پستان را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد، اما در مورد مصرف آن برای مبتلایان به سرطان پستان، نتایج مطالعات همچنان ضد و نقیض است.

 میوه‌ها و سبزی‌ها

به طور کل، مصرف منظم انواع میوه و سبزی‌های به خصوص از نوع زرد و نارنجی و دارای کروسیفر (خانواده کلم)، به طور مشهودی با پایین آمدن خطر تومورهای گیرنده استروژن منفی و تومورهای تهاجمی در ارتباط است. ریز مغذی‌ها و فیبر بالای موجود در میوه‌ها و سبزی‌ها نیز نقش محافظتی در برابر سرطان پستان ایفا می‌کنند. توجه به این نکته مهم است که اهمیت مصرف میوه و سبزیجات در کاهش تومور زمانی است که مصرف این گروه از حداقل 8 سال یا بیشتر قبل از تشخیص تومور شروع شده باشد.

 سبزی‌های خانواده کلم

مصرف سبزیجات خانواده کلم به ویژه کلم بروکلی و گل کلم به صورت ویژه با کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان ارتباط دارد که مستقل از مصرف فیبر است. به نظر می‌رسد این ارتباط معکوس در زنان یائسه بیشتر مشهود است. مطالعات نشان داده‌اند كه ایزوتیوسیانات‌های غذایی موجود در سبزیجات خانواده کلم متابولیسم استروژن را کاهش می‌دهد، كه حداقل تا حدودی می‌تواند اثر مصرف این سبزیجات را در زنان، قبل و بعد از یائسگی توضیح دهد.

 حذف کامل گوشت؟

طبق بررسی‌ها حتی درافرادی که مصرف انواع گوشت را به میزان یک بار در ماه کاهش دادند، انواع روغن‌های حیوانی را با روغن‌های گیاهی سالم جایگزین کردند و از الگوی رژیم غذایی مدیترانه‌ای پیروی کردند، خطر ابتلا به سرطان پستان تا حدود 35 درصد کمتر از کسانی است که غیرگیاهخوارند.

نتیجه‌گیری

بنابراین به منظور پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان، دریافت منظم و کافی سبزی‌ها و میوه‌ها به ویژه سبزی‌های خانواده کلم و همچنین کاهش دریافت گوشت‌های قرمز و گوشت‌های فرآوری شده توصیه می‌شود. همچنین پیروی از رژیم غذایی گیاهخواری برای حداقل یک روز در هفته می‌تواند اثرات مفیدی برای بدن باشد.

افرادی که می‌خواهند از الگوی غذایی گیاهخواری به مدت طولانی پیروی کنند، قبل از اقدام با متخصص تغذیه مشورت کنند.