دکتر مژگان احمدپور- روان‌درمانگر
تحریریه زندگی آنلاین : سالمندان باید بپذیرند پیر شده‌اند و برای شرایط پاندمی کووید ۱۹ که بیش از پیش آنها را تنها کرده است برنامه‌ریزی داشته باشند. در شرایط پاندمی کرونا چه جوان‌ترها و چه افراد مسن باید تنها زندگی کردن را بپذیرند و بدانند در شرایط فعلی دیگر نمی‌توان بر روی فرزندان به‌عنوان سرمایه اجتماعی و عاطفی حساب کرد، بلکه باید خودشان هم کارهای خود را انجام دهند.
توقعات بیش از حد سالمندان از فرزندان خود در شرایط فعلی بعضاً برخی سالمندان به دلیل احساس تنهایی که بیش از پیش به آنها غلبه کرده است از فرزندان خود انتظار دارند همانند گذشته به آنها سر بزنند و این در حالی است که همگی باید بدون احساس افسردگی و ناامیدی، تنها زندگی کردن در شرایط پاندمی کووید ۱۹ را بپذیریم. در واقع در حال حاضر تنها خودمان هستیم که می‌توانیم خود را بغل و مشکلاتمان را حل کنیم. سالمندان نیز باید خودشان به فکر حل مسائل و انجام امور خود باشند. دیگر با پاندمی کووید ۱۹ نمی‌توان بر روی فرزندان به‌عنوان سرمایه اجتماعی و عاطفی حساب کرد و باید تنها زندگی کردن را بپذیریم و به آن عادت کنیم.
بیشتربخوانید:
کدام گروه از زنان بیشتر در خطر کرونا هستند؟
ضرورت تقویت شایسته سالاری در بین سالمندان
باید شایسته سالاری را در سالمندان از طریق یادآوری زندگی عزت‌مندانه، تربیت فرزندان صالح و توانایی و کارهای مثبتی که آنها در جوانی انجام داده‌اند تقویت کنیم. باید اعمال مثبت آنها را دائماً گوشزد کنیم تا اینگونه دوره سوگ را برای سالمندان کمتر و احساس خود ارزشمندی را در آنها ایجاد کنیم تا از افسردگی ایام کرونا برایشان جلوگیری کنیم.
ترس از "مرگ به تنهایی"
از جمله ترس‌هایی که در این ایام سالمندان مطرح می‌کنند ترس از مرگ به‌تنهایی و در خانه است. در این شرایط لازم است فرزندان با والدین خود صحبت کنند و با گفتگو دراین‌باره از ترس سالمندان بکاهند. در دوره "سوگواری" و ترس از مرگ مرحله‌ای به نام "چانه‌زنی" به این معنا که سالمند دوست ندارد بمیرد، وجود دارد. سالمندانی در این مرحله موفق‌اند که به مرگ فکر نکنند و برای امروز خود برنامه‌ریزی کنند. بعضاً سالمندان می‌ترسند در خانه خود به تنهایی بمیرند و از این‌رو دچار اضطراب و وسواس فکری می‌شوند. لازم است فرزندان با گفتگو از این ترس والدین بکاهند.
بیشتربخوانید:
تغذیه در دوره نقاهت کرونا؛ پس از بهبودی چه بخوریم؟
بحران میانسالی
بسیاری از افراد در ایام میانسالی و پس از ۴۵ سالگی به بعد دچار "بحران میانسالی" شده و احساس می‌کنند عمرشان به هدر رفته است چراکه به قدر کافی برای تفریح، تحصیل، علائق و لذت‌های خود وقت نگذاشته‌اند و احساس می‌کنند به خود بدهکارند. همین امر منجر می‌شود در دوران سالمندی احساس افسردگی و ناامیدی بر آنها غلبه کند که در این مواقع استرس و اضطراب و تنهایی حاصله از پاندمی کووید ۱۹ نیز این هیجانات بد را افزایش می‌دهد.
سندروم آشیانه خالی
این سندرم را اغلب در خانواده‌های پر جمعیت شاهد هستیم. خانواده‌های پرجمعیتی که اکنون با سالمند شدن والدین و مستقل شدن فرزندان از شور و شوق آنها کاسته شده و والدینی که اکنون سالمند شده‌اند احساس تنهایی و افسردگی بیشتری می‌کنند چراکه والدین خانواده‌های پر جمعیت به مراتب بیشتر برای فرزندان تلاش می‌کنند و تمام انرژی خود را برای فرزندان می‌گذارند و چون انرژی زیادی گذاشته‌اند وقتی به دوران میانسالی به بعد می‌رسند افسردگی بر آنها غلبه می‌کند.
برنامه‌ریزی برای تنهایی
در ایام تنهایی پاندمی کووید ۱۹ تمام افراد باید برای تنهایی خود برنامه‌ریزی کنند. سالمندان نیز باید برنامه‌هایی نظیر مطالعه، ورزش ساده، آشپزی، پیاده‌روی حتی در خانه، تماشای برنامه مورد علاقه و سریال مورد علاقه برای ایام کرونا بچینند. درعین‌حال فرزندان حداقل باید با والدین خود تماس بگیرند و جویای احوال آنها شوند و در حد توان اموراتشان را انجام دهند. امیدواری دادن به والدین، به کار بردن کلمات و جملات محبت‌آمیز و صحبت درباره مشکلاتشان از جمله کارهایی است که فرزندان برای کاهش احساس تنهایی والدین باید انجام دهند.
احساس ناامیدی در برخی سالمندان
در مرحله آخر رشد روانی و اجتماعی یعنی پیری، این نگرش وجود دارد که فرد نحوه زندگی خود را ارزیابی می‌کند و اگر این ارزیابی با احساس خوشنودی و رضایت خاطر همراه شود، سالمند به یک انسجام و رضایت درونی می‌رسد. چنین فردی گذشته خود را با تمام بردوباخت‌ها پذیرفته و از دیگران انتظار انجام کاری ندارد. در مقابل اگر سالمندان زندگی خود را با ناکامی مرور کنند و از فرصت‌های از دست داده عصبی شده و از زندگی خود تأسف بخورند به ناامیدی می‌رسند. اگر سالمندان احساس زایندگی نسبت به گذشته خود داشته باشد هیچ‌وقت انتظارات بیش‌ازحدی از فرزندان خود ندارد.
بیشتربخوانید:
آخرین جواب به سئوالاتی درباره انتقال کرونا از طریق ریش صورت و مو
اثر دوستان خوب در زندگی سالمندان
برای ایجاد امنیت خاطر حضور دوستان خوب و مناسب که شناخت کافی از آنها وجود داشته باشد، ضروری است. لازم است سالمندان روابط اجتماعی خود را حفظ کرده و دوستانی داشته باشند که با آنها گفتگو کنند و دغدغه‌های خود را مطرح کنند.
فرزندآوری معامله نیست!
سالمندان باید دوره سالمندی خود را بپذیرند. آنها باید بپذیرند که پیر شده‌اند. پذیرش این موضوع حدود ۷۰ درصد از احساس تنهایی را رفع می‌کند. فرزندآوری نوعی معامله نیست که در دوران پیری انتظار داشته باشیم آنها همیشه حضور داشته باشند و کارهایمان را انجام دهند. سالمندان باید شرایط تنهایی ایام پیری را بپذیرند و با امید و به دور از افسردگی و احساس ناکارآمدی برای این ایام برنامه‌ریزی کنند. در این راه می‌توانند از فعالیت‌های ساده‌ای نظیر آشپزی، پیاده‌روی، تماشای سریال، مطالعه و ... استفاده کنند.
