به قلم : دکتر نوشین نظری - جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی
تحریریه زندگی آنلاین : اگر زن بارداری دو یا سه بار و یا به تعداد دفعات بیشتر، سقط جنین را تجربه کند و این اتفاق به صورت متوالی رخ دهد، به وضعیت سقط مکرر دچار شده است. داشتن دوران بارداری سالم و بیخطر و زایمان بدون دردسر، بزرگترین دغدغه والدین است. سقطهای مکرر معمولا اثرات روحی نامطلوبی بر روی افراد به جا میگذارند و باعث ایجاد افسردگی و کاهش اعتماد به نفس میشوند. حدود یک درصد از زنان دنیا تجربه یک بار سقط جنین را داشتهاند. معمولا سقط مکرر به سقطهای بیشتر از دو بار اشاره میکند. مهمترین نکته در مورد سقط مکرر این است که خودتان را سرزنش نکنید و هرگز امیدتان را از دست ندهید. با همسرتان حرف بزنید و احساسات خود را برای ایشان بازگو کنید. شما نباید احساس تنهایی کنید. سقط جنین در میان خانمهای باردار، شایع است و در حدود 20 – 15 درصد از تمام بارداریها، معمولا در سه ماهه اول بارداری (تا 13 هفته) رخ میدهد. سقط جنین به خودی خود نشان ناباروری نیست، با این حال اگر چنانچه به تعداد دفعات بیشتری آن را تجربه کردهاید، میتوانید با خواندن این مقاله به علل احتمالی آن بیشتر توجه کنید و پاسخ برخی از پرسشهای خود را بیابید.
بیشتربخوانید:
انواع سقط جنینهای مکرر
علل زیادی در سقط جنین نقش دارند. از این بابت، سقط جنینهای مکرر را به دو دسته تقسیم میکنند. سقط جنینهای مکرر در سه ماه نخست بارداری و سقط جنینهای مکرر ماههای بعدی. در سه ماهه نخست بارداری به دلیل مشکلات ژنتیکی و یا کروموزومی جنین (وجود تعدادی کروموزوم غیر طبیعی)، این مسئله اتفاق میافتد. علاوه بر آن مشکلات ساختاری رحم نیز از دلایل سقط در این سه ماه است. سقط مکرر در ماههای بعدی میتواند در اثر ناهنجاریهای رحمی، مشکلات خود ایمنی، دهانه رحم ضعیف و زایمان زوهنگام، اتفاق افتد. برای یافتن علت، مدیریت و ارزیابی تاریخچه سقطهای مکرر و آزمایشاتی نظیر: تست مربوط به اختلالات خود ایمنی، سونوگرافی، آزمایش مقاومت به انسولین، دیابت و سایر غدد درونریز، آزمایش کروموزوم، بررسیهای مربوط به لخته شدن خون و ترومبو – آمبولی وریدی به صورت ژنتیکی مورد نیاز است.
چه عواملی باعث سقط جنین مکرر میشوند؟
علل سقطهای مکرر معمولا دامنه وسیعی دارد و گاهی اوقات تشخیص آن توسط پزشک متخصص دشوار میشود، اما برای حل مشکل و رسیدن به شرایطی که مطلوب زوج جوان است، بهتر است زود ناامید نشوید و با دقت جوانب را سنجیده تا دلیل آن مشخص شود.
اختلالات مربوط به لختگی خون
اختلالات لخته شدن خون مثل لوپوس اریتماتوز سیستمیک و سندرم آنتیفسفولیپید، میتوانند موجب چسبندگی لختگی خون و در پی آن سقط جنین شوند. این نوع از اختلالات نادر سیستم ایمنی بدن بر جریان خون، به جفت اثر گذاشته و با ایجاد لختگی مانع از عملکرد صحیح جفت میشود. به همین دلیل اکسیژن و مواد مغذی به جنین نمی رسد. زنان مبتلا به سقطهای مکرر باید قبل از بارداری، آنتیبادیهای ضد فسفولیپیدشان، غربال شود. درمان میتواند شامل مصرف آسپرین و هپارین باشد که هر دو موجب رقیق شدن خون میشوند. این روند برای جلوگیری از لخته شدن خون ضرورت دارد.
بیشتربخوانید:
آزمایش های غربالگری لازم برای مادران باردار
دیدگاه طب سنتی برای جلوگیری از سقط جنین با تغذیه
مشکلات تیروئیدی
مشکلات تیروئیدی تاثیری مستقیم روی بارداری دارند. با یک آزمایش خون میتوان پی به وضعیت تیروئید و عملکرد آن برد. عملکرد تیروئید را قبل از بارداری مورد بررسی قرار میدهند. داشتن مقادیر بالای آنتیبادی تیروئید میتواند خطر سقط جنین را افزایش دهد، لذا بررسی میزان آنتیبادی در بدن خانمها و عملکرد تیروئیدشان ضروری است.
مشکلات رحمی
رحمی که شکل غیر طبیعی دارد نیز شرایط سقط جنین را ایجاد میکند. در اسکن سونوگرافی میتوان آن را تشخیص داد. بررسی شکل جنین به چندین روش صورت میگیرد و بسته به یافتهها و نتایج به دست آمده، راه حل آن انتخاب میشود (معمولا جراحی توصیه میشود).
دلایل ژنتیکی
در تعداد کمی از موارد، یکی از والدین یا هر دو کروموزوم غیر نرمالی داشته باشند که منجر به سقط جنین شود. بسته به سابقه آن در خانواده و مسائل ژنتیکی، توصیه میشود که با آزمایش خون، اختلالات کروموزومی زن و مرد بررسی شود که به آن کاریوتایپینگ میگویند. اگر آزمایشها حاکی از وجود مشکل بودند، باید به متخصص ژنتیک بالینی مراجعه شود.
ضعف دهانه رحم
تنبلی و ضعف دهانه رحم از عوامل سقطهای مکرر در ماههای بعد از سه ماه اول بارداری است. ممکن است پزشک چهارده هفته اسکن را توصیه کند تا در این مدت طول دهانه رحم ارزیابی شود. نتایج پزشکی و آزمایشها، یافتههای مربوط به اسکنها و سابقه ژنتیکی به پزشک کمک میکنند تا در مورد سرکلاژ گردنی (بخیه گردنی) در دوران بارداری یا قبل از آن، تصمیمگیری کند.
سلولهای قاتل طبیعی
این سلولهای رحم در ناباروری و سقط جنین تاثیر زیادی دارند. با اندازهگیری سطح سلولهای NK در کلینیکهای باروری میتوان این عامل را بررسی کرد. این آزمایشات هزینهبردارند و ممکن است تمام کلینیکها آن را انجام ندهند.
سن خطر سقط
زوجهایی که بالای 35 سال دارند، بیشتر در معرض این خطر و مشکل قرار دارند.
بیشتربخوانید:
آمادگی های لازم برای بارداری بعد از سقط جنین
غذاهایی برای مراقبت از جنین
برنامههای مراقبتی پس از سقطهای مکرر
بعد از سقط جنین، با مراقبتهای ویژه میتوان این مشکل را مدیریت نمود تا خطر سقط جنین در آینده را کاهش داد. انجام برخی آزمایشها مثل آزمایش خون برای بررسی عوارض سقط جنین، اختلالات مربوط به لخته شدن خون، سندرم تخمدان پلیکیستیک و میزان آنتیبادیها، توصیه میشود. اگر در سقطهای قبلی خود، خونریزی داشتهاید، درمان پروژسترون میتواند موثر باشد. پروژسترون، هورمونی است که به ضخیم شدن پوشش رحم کمک میکند. معمولا قرص آن توسط پزشک تجویز میشود. این قرص دو بار در روز در مهبل قرار میگیرد. علاوه بر موارد فوق، ارتباط با پزشک متخصص نباید قطع شود و مراحل درمانی باید تحت نظر ایشان ادامه یابد. در تمام مراحل و دورههای مربوط به این موضوع، هرگز به نیاز عاطفی خود و حمایت شریک زندگیتان بیتوجه نباشید. شوکها، نگرانیها، اندوهها و ... همگی با دلگرمی و حمایت کسانی که دوستشان داریم، قابل تحملتر میشوند. اگر با شریک زندگیتان درگیر مشکلات و چالشهای دیگری نیز هستید، حتما با مشاوران خانواده تماس بگیرید و از آنها درخواست کمک نمایید. شما در این دوران نیاز به مراقبت، توجه و حمایت بیشتری دارید.