دکتر مریم کاشانیان : متخصص زنان و زایمان ؛ استاد و مدیر گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی ایران
تحریریه زندگی آنلاین : معمولاً نزدیک نوروز که می‌شود خیلی از خانم‌های باردار در مورد مسافرت، خورد و خوراک و حتی آرایش کردن سؤال می‌کنند که در اینجا به این سؤالات معمول خانم‌ها پاسخ داده می‌شود.
آیا می‌توان در بارداری به مسافرت رفت؟
معمولاً خود مسافرت به تنهایی هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. می‌توان با هواپیما، قطار و ماشین مسافرت کرد. فقط باید مسائلی را رعایت نمود، به خصوص در مواقعی که از ماشین برای مسافرت استفاده می‌شود. بهتر است برای مسافت‌های طولانی از ماشین استفاده نشود و از قطار یا هواپیما استفاده شود.در صورتی که قصد رفتن به سفرهای زمینی را دارید، بهتر است هر یک ساعت که رانندگی انجام می‌شود، خانم باردار پیاده شود و مقداری قدم بزند، زیرا نشستن به صورت طولانی مدت ریسک لخته شدن خون در رگ را زیاد می‌کند و ممکن است کمردرد را تشدید کند، بنابراین راه رفتن کمک می‌کند. افرادی که با اتومبیل مسافرت می‌کنند، حتماً باید بستن کمربند را در نظر داشته باشند. یک بند کمربند باید زیر شکم قرار بگیرد و بند دیگر آن از روی سینه رد شود که زیاد به شکم فشار وارد نکند و باعث اذیت خانم باردار نشود. در مورد مسافرت با هواپیما اگر مسیر طولانی هست، بهتر است خانم باردار از صندلی‌های کنار راهرو استفاده کند که بتواند در طی مسیر از جا بلند شود و قدم بزند و نیز در حالت نشسته پاها را حرکت دهد و در عین حال تا حد امکان مایعات فراوان مصرف کند که همه این موارد به کاهش ریسک لخته شدن خون در رگ‌ها کمک می‌کند. شاید قطار یکی از بهترین وسایلی باشد که می‌توان برای مسافرت از آن استفاده کرد، چون احتمال تحرک را به خانم باردار می‌دهد و به دلیل همین تحرک (که معمولاً در مورد ماشین و هواپیما کمتر است)، مسافرت با قطار می‌تواند برای خانم باردار راحت‌تر باشد و حتی برای مسافت‌های طولانی هم معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌شود
خورد و خوراک خانم باردار در نوروز چگونه باید باشد؟
امکاناتی که برای رعایت تنوع غذایی در منزل وجود دارد، ممکن است در مسافرت کمتر برای خانم باردار فراهم باشد، ولی باید در مسافرت هم این موضوع را در نظر بگیرند که تنوع مواد غذایی و به خصوص مصرف میوه، سبزیجات و مایعات فراوان را جزء برنامه‌های اساسی غذایی‌شان بگذارند، زیرا یکی از مشکلات شایعی که در طی حاملگی وجود دارد این است که به دلیل مسائل هورمونی، سیستم گوارشی کم‌کار می‌شود و بنابراین نفخ و یبوست از شکایت‌های شایع در زمان حاملگی می‌باشند و این امر می‌تواند با خورد و خوراک غلط، کمتر مصرف کردن مایعات و سبزیجات و میوه‌ها و همچنین مصرف تنقلات بیشتر در نوروز تشدید شود. در عین حال خود مسافرت هم گاها باعث تشدید یبوست و نفخ می‌شود که می‌تواند خانم باردار را اذیت کند، بنابراین یکی از مواردی که باید در نظر گرفت، مصرف مایعات و سبزیجات فراوان و میوه‌ها است. همچنین باید تا حد امکان از پرخوری به خصوص در تعطیلات خودداری شود که اضافه وزن زیاد و مشکلات همراه آن بروز ننماید.
بیشتربخوانید:
ورم بارداری
آیا خوردن ماهی در بارداری مجاز است؟
خیلی اوقات خانم‌های باردار که به نواحی جنوب ایران سفر می‌کنند، در مورد خوردن ماهی سؤال می‌کنند. خوردن ماهی برای مادر به صورت متعارف، مساله خاصی ایجاد نمی‌کند. ماهی دریاهای عمیق می‌تواند حاوی جیوه زیادی بوده و مصرف زیاد آن برای خانم‌های باردار می‌تواند خطرساز باشد. مصرف یک یا دو بار ماهی در طی هفته مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در مورد مصرف مقادیر بیشتر باید احتیاط نمود.
آیا می‌توان در بارداری آرایش یا موها را رنگ کرد؟
واقعیت این است که هیچ مدرک و دلیل علمی ثابت شده‌ای وجود ندارد که آرایش کردن و یا رنگ و مش کردن موها در طی بارداری مشکل‌ساز باشد و معمولاً موادی که استفاده می‌شوند، جذب نمی‌شوند و بنابراین مشکلی ایجاد نخواهد شد.در مورد افرادی که به عنوان آرایشگر کار می‌کنند و دائم با این مواد آرایشی سر وکار دارند هم ثابت نشده که مشکل‌ساز باشد، با این حال در مورد آرایشگرها توصیه می‌شود که وقتی با مواد مختلف آرایشی سر و کار دارند، از دستکش استفاده کنند و در هنگام استفاده از موادی که می‌توانند در هوا پخش شوند، از ماسک استفاده نمایند تا زیاد تحت تأثیر این مواد قرار نگیرند.
آیا در بارداری می‌توان قهوه نوشید؟
در مورد قهوه هم مشخص نیست که آیا مصرف آن در طی بارداری مشکل‌ساز هست یا نه. معمولاً مصرف روزانه کمتر از 200 میلی‌گرم قهوه مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و مصرف حدود 3 فنجان کوچک قهوه در روز را قابل قبول دانسته‌اند، ولی بیشتر از این مقدار، زیر سؤال هست که آیا ایجاد مشکل می‌کند یا خیر.
بیشتربخوانید:
میان وعده‌های مفید برای خانم‌های باردار
تغذیه ماه به ماه در دوران بارداری
با احساس گرما، گرگرفتگی، خستگی و سردرد در بارداری چه باید کرد؟
یکی از شکایت‌های شایع در حاملگی که می‌تواند سفر و تعطیلات را برای خانم‌ها تلخ کند، احساس گرما و گرگرفتگی به دلیل ترشح زیاد هورمون‌ها در حاملگی است. خانم‌ها باید در این دوران از لباس‌های نخی، گشاد و سبک استفاده کنند که تهویه هوا در آنها به خوبی صورت بگیرد و احساس آرامش و راحتی بهتری به آنها بدهد. مساله دیگری که در طی حاملگی وجود دارد، احساس خستگی و سردرد است که به دلیل هورمون‌های ترشح شده در حاملگی است. هیچ کدام از این حالت‌ها غیر طبیعی نیستند و به دلیل تغییرات هورمونی در حاملگی اتفاق می‌افتند. خانم‌ها می‌توانند برای رفع سردرد از مسکن‌هایی مانند استامینوفن ساده استفاده کنند. در مورد سردرد خانم باید سعی کند آرامش داشته باشد و از تنش و استرس خودداری کند، برنامه خواب کافی داشته باشد. نوشیدن کافی مایعات هم می‌تواند به تسکین سردرد کمک کند. در مورد سردردهای خیلی شدید، حتماً باید با پزشک در میان گذاشته شوند و ممکن است نیاز به بررسی بیشتر باشد. برعکس احساس خواب‌آلودگی در حاملگی، بعضی از خانم‌ها ممکن است دچار بی‌خوابی شوند که این نیز به دلیل عدم تعادل هورمونی و وضعیت هورمونی است که در حاملگی اتفاق می‌افتد. به خصوص، با افزایش سایز رحم احساس فشار بیشتری هنگام خواب بوجود می‌آید و به همین دلیل ممکن است خانم باردار نتواند خواب مناسبی داشته باشد که این مسئله نیز جای نگرانی ندارد. خانم باردار باید در موقع خواب در هر وضعیتی که احساس می‌کند بیشتر از همه راحت است، قرار بگیرد و برای یک وضعیت خاص اصرار نداشته باشد، حتی اگر راحت است، می‌تواند در وضعیت نیمه‌نشسته بخوابد. در مورد احساس خستگی که در طی حاملگی وجود دارد، خانم باردار باید هر وقت احساس خستگی کرد استراحت کند و در واقع به حرف بدن خود گوش بدهد و از انجام فعالیت‌های زیاد در این مواقع بپرهیزد تا بدن آرامش داشته باشد و تأثیر سوء روانی روی او گذاشته نشود، علیرغم اینکه به دلیل تغییرات خود حاملگی این حالت‌ها اتفاق می‌افتند.
آیا خونریزی از لثه و بینی در بارداری طبیعی است؟
یکی از مشکلات دیگری که در حاملگی اتفاق می‌افتد، پرخونی لثه‌ها است که ممکن است در هنگام مسواک زدن یا به صورت خود به خود از لثه‌ها خون بیاید، ولی در عین حال ممکن است بیماری لثه وجود داشته باشد، بنابراین یک بررسی دندانپزشکی می‌تواند کمک‌کننده باشد. خونریزی از بینی که گاهی اوقات در بارداری اتفاق می‌افتد نیز می‌تواند به دلیل خشکی بینی و یا پرخونی به دلیل تغییرات هورمونی باشد، بنابراین خانم باردار باید بینی خود را چرب کند و این چرب کردن به کاهش میزان خونریزی احتمالی کمک می‌کند.
بیشتربخوانید:
بهترین غذاها برای بارداری
سوزش سر دل
از مشکلات گوارشی که خانم در طی حاملگی با آن مواجه می‌شود و ممکن است در سفر او را آزار دهد، سوزش سر دل است که به دلیل تغییرات حاملگی و کم‌کار شدن سیستم گوارشی است. خانم باردار باید ترجیحاً در دفعه‌های متعدد غذا بخورد و از اینکه به یکباره یک حجم زیاد غذا بخورد خودداری نماید، به طور مثال به جای 3 بار در روز، 6 بار در روز غذا بخورد ولی هر بار به مقدار کمتر و این مساله را در سفر هم رعایت کند. همچنین باید از غذاهای چرب و سرخ‌کرده کمتر استفاده شود و غذا به صورت سبک استفاده گردد و نیز از گرسنه ماندن طولانی جلوگیری کند، زیرا خود این امر می‌تواند سوزش سر دل را تشدید کند. خانم باردار می‌تواند زیر نظر پزشک از آنتی‌اسید یا داروهایی که اسید معده را کم می‌کنند، استفاده نماید. بعضی از خانم‌ها در طی بارداری نگران ترشح شیر از پستان‌ها هستند. باید گفت این امر هم طبیعی است و به دلیل تغییرات هورمونی در برخی از افراد باردار اتفاق می‌افتد که غیرطبیعی نیست و خانم‌ها نباید نگران آن باشند. یکی دیگر از مسائل، ترشحات واژینال است که ممکن است در سفر اذیت‌کننده باشد و به دلیل تغییرات هورمونی حاملگی ایجاد می‌شود. ولی ممکن است برخی عفونت‌ها به خاطر تغییرات هورمونی بارداری اتفاق بیفتد مثل قارچ واژن. در خانم‌هایی که به جاهای گرم و مرطوب مسافرت می‌کنند، طولانی نشستن در ماشین و یا نشستن‌های طولانی در دید و بازدیدهای نوروزی به ویژه اگر محیط گرم باشد و تهویه خوب وجود نداشته باشد و عرق کردن، به ایجاد عفونت قارچی کمک می‌کند. باید توجه داشت که عفونت قارچی هم نگران‌کننده نیستند و برای جنین خطری ایجاد نمی‌کند. بنابراین برای افزایش ترشح واژینال نباید نگران بود و اگر اذیت کننده نیست، نیازی به مصرف دارو نیست. فقط باید بهداشت رعایت شود. خشک بودن واژن و بدن، استفاده نکردن از لباس‌های زیر تنگ و لباس‌هایی از جنس موادی که تحریک‌کننده بدن باشند می‌توانند از ترشح واژینال جلوگیری کنند. لباس زیر باید پنبه‌ای یا نخی و گشاد باشد تا تهویه هوا به خوبی انجام گیرد و به بدن نچسبد.
مکمل‌های بارداری در طی مسافرت
از دیگر مواردی که باید در مسافرت به آن توجه داشت، همراه داشتن و استفاده از مکمل‌های تجویز شده توسط پزشک در طی حاملگی است. در مورد مکمل آهن که مکمل اجباری زمان بارداری است باید گفت بعضی از انواع آن ممکن است برای خانم‌ها یبوست ایجاد کند و چون همان‌طور که گفته شد یبوست می‌تواند در طی حاملگی و مسافرت تشدید شود، بنابراین اگر احیاناً نوعی از آهن مصرف می‌شود که برای خانم یبوست ایجاد می‌کند، باید از پزشک در مورد تعویض آن سؤال کند تا پزشک فرم‌های دیگر آهن را که مناسب وی باشد تجویز نماید.
آلودگی‌های محیطی
در نهایت باید گفت خانم باردار هنگام مسافرت باید سعی کند زیاد در معرض آلاینده‌های محیطی قرار نگیرد، چون هنوز ثابت نشده که آلاینده‌ها در چه مقدار و در چه مرحله‌ای از حاملگی تاثیر‌گذارند، ولی بیشتر مطالعات نشان می‌دهند که آلاینده‌های محیطی ممکن است مشکل‌ساز باشند و خانم باید سعی کند در معرض مکان‌هایی که میزان آلودگی هوا بالا و یا محیط آلوده است، قرار نگیرد.
بیشتر بخوانید:
7نشانه خطرناک در اوایل دوران بارداری
عوارض خطرناک خوردن قهوه برای زنان باردار
علت زایمان زودرس چیست؟
