ورزش
عده‌ای از مردم فكر می‌كنند كه در ایام بارداری حركات بدنی باید محدود باشد و از ورزش خودداری كنند. در صورتی كه ورزش هم برای مادر و هم برای جنین مفید است. مهم‌ترین ورزش پیاده‌روی در هوای آزاد است. راه رفتن باعث تقویت عضلات شكم می‌شود و در ماه‌های آخر باعث پایین آمدن سر جنین در لگن می‌گردد و به زایمان كمك میكند.
خانم‌های حامله باید حتی‌الامكان از انجام ورزش‌های سنگین، كه زمین خوردن، افتادن و یا ضربه‌خوردن را به همراه دارد، اجتناب نمایند. چنانچه خانمی عادت به شنا كردن دارد حاملگی مانع از پرداختن به این ورزش نخواهد بود.
ناگفته نماند كه هیچ‌گاه حركات بدنی مادر حامله نباید از حالت لذت‌بخشی به خستگی ناراحت كننده تبدیل شود.
مسافرت
بارداری، مانعی برای مسافرت مادران نیست، به شرطی كه در هر حال دسترسی به امكانات پزشكی داشته باشند. چنانچه مادران مسیرهای طولانی را با اتومبیل طی می‌كنند بهتر است هر 2 ساعت یك‌بار از ماشین پیاده شوند و چند قدم راه بروند. در اواخر دوره حاملگی، مسافرت‌های طولانی توصیه نمی‌شود.
در هر صورت لازم است مادران قبل از مسافرت با پزشك خود مشورت نمایند. مسافرت با هواپیما در ماه‌های اول بارداری مشكلی ایجاد نمی‌كند ولی بیشتر شركت‌های هوایی در 2 ماه آخر به مادران باردار بلیت نمی‌فروشند. مادرانی كه سابقه سقط یا زایمان غیر طبیعی دارند بهتر است از رفتن به مسافرت در طول بارداری اجتناب نمایند.
مراقبت از سینه‌ها
بهتر است خانم‌ها حتماً از كرست استفاده كنند. حدود ماه سه و چهار حاملگی معمولا باید كرست‌های بزرگ‌تر از اندازه معمول را به كار ببرند. از ماه پنجم به بعد ممكن است مایع زرد و شفافی، كه آغوز نامیده می‌شود از سینه زن باردار ترشح شود. این ترشحات ممكن است در اطراف نوك سینه بماند و خشك شود.
توصیه می‌شود مادران نوك سینه‌ها را فقط با آب ولرم شست‌و‌شو دهند. اگر نوك سینه كوچك یا فرو رفته است باید آن را با روغن بادام چرب كرد و به آرامی مالش داد و بیرون كشید تا در آینده برای شیر دادن نوزاد اشكالی ایجاد نشود.
واكسیناسیون
لازم است همه مادران در دوران بارداری علیه بیماری كزاز واكسینه شوند. این كار باعث ایمن شدن آنها و نوزادشان در مقابل بیماری كزاز خواهد شد.
مواردی كه در حاملگی باید از آن پرهیز شود
مصرف هر نوع دارو در طول دوره بارداری ممنوع است، مگر این‌كه با تجویز پزشك صورت گیرد. مصرف خودسرانه هر نوع دارو در حاملگی می‌تواند سبب عوارض سوء بر جنین شود. این مطلب به‌خصوص در سه ماهه اول بارداری كه دوره تشكیل ارگان‌ها و اندام‌های جنین است اهمیت بسیار دارد و تأثیر داروها در این دوره به شكل نقایص مادرزادی در جنین ظاهر می‌شود.
مصرف لوازم آرایش و رنگ‌های شیمیایی نیز می‌تواند سبب بروز عوارضی شود و بهتر است مادران در هنگام بارداری در مصرف این‌گونه مواد احتیاط كنند.
عكس‌برداری
از عكس‌برداری با اشعه ایكس در دوره حاملگی باید خودداری شود. چنانچه اقدام به آن بسیار ضروری باشد باید با گذاشتن پوشش مخصوص بر روی رحم و لگن زن صورت پذیرد. به مادران باید توصیه كرد كه حتماً حاملگی خود را به پزشك رادیولوژی اطلاع دهند.
در هر صورت عكس‌برداری از شكم و لگن به هیچ‌وجه مجاز نیست و بی‌توجهی نسبت به این امر، عواقب جبران‌ناپذیری برای جنین، مانند نقص در تشكیل اندام‌ها و ایجاد انواع سرطان‌های مادرزادی، خواهد داشت.
مصرف دخانیات
استعمال سیگار نیز باعث افزایش مرگ‌و‌میر نوزادان خواهد شد. گذشته از این، نوزاد یك مادر سیگاری دارای وزن كم‌تری نسبت به سایر نوزادان است. بنابراین زمینه‌اش برای ابتلا به انواع بیماری‌ها بیشتر است. این نوزاد، هم‌چنین از رشد جسمانی و عصبی كافی برخوردار نخواهد بود.
مادران سیگاری اغلب اشتهای كم‌تری نسبت به سایر مادران دارند و بدین لحاظ از نظر تغذیه دچار مشكل می‌شوند. عواقب سوء این اعتیاد در درجه اول متوجه جنین و در نهایت دامن‌گیر خود مادر خواهد شد.
مراجعات زن باردار به پزشك یا كلینیك بهداشت خانواده
لازم است زن حامله در 7 ماه اول بارداری، هر ماه یك بار، در ماه هشتم هر ماه دوبار و در ماه آخر هر هفته یك مرتبه، برای مراقبت به پزشك یا مركز بهداشتی درمانی مراجعه نماید. در هر نوبت، فشارخون و وزن او كنترل می‌شود، وضعیت جنین بررسی می‌شود و در موارد مختلف به مادر آموزش داده می‌شود تا برای زایمان آماده گردد.
حاملگی‌های پرخطر
حاملگی قبل از سن 18 و بعد از 35 سالگی فاصله بارداری كمتر از 2 سال حاملگی چهارم به بعد مادری كه قدش از 145 سانتی‌متر كمتر باشد مادری كه وزن او قبل از بارداری كمتر از 38 كیلوگرم باشد. حاملگی‌های چند قلو سوء تغذیه مادر سابقه سقط و زایمان مشكل در مادر در این حاملگی‌ها باید از مادران مراقبت ویژه به عمل آید و فواصل مراقبت‌ها نیز كمتر باشد.
بهداشت روانی دوران بارداری
بارداری، جدای از تغییراتی كه در جسم زن ایجاد میكند، سبب تغییرات روحی و روانی در مادر نیز می‌گردد. مسائل خانوادگی، وضعیت اقتصادی خانواده، روابط حاكم بر خانواده نیز در این تغییرات تأثیر دارند. تغییرات هورمونی دوران بارداری نیز به بروز این حالات كمك می‌كنند. تمام این عوامل دست به دست هم می‌دهند و ممكن است مادر باردار را زودرنج، كم‌حوصله و عصبی نمایند. گهگاه اندوهی ناخودآگاه به سراغ زنان باردار می‌آید و آنها را دچار اضطراب میكند.
ترس از زایمان و مسائل همراه آن نیز به آن دامن می‌زند. در این حال وظیفه اطرافیان و مخصوصاً شوهر بسیار مهم و كمك كننده است. آنها با ایجاد جوی عاطفی و صمیمی می‌توانند موجب اعتماد به نفس در زن باردار شوند و فضا و محیطی آرامش‌بخش در خانواده ایجاد كنند تا مادر این دوران را با سلامتی و اطمینان طی نماید.
برای خواندن بخش اول- باردارها حتما به این نكات توجه كنند- اینجا کلیک کنید.
