تحریریه ماهنامه دنیای زنان
لغت umbrella به معنی چتر از واژه لاتین umbra گرفته شده است و آمبرا به معنی سایهبان است. نخستین چترها برای محافظت افراد در برابر نور آفتاب ساخته میشدند و در طراحی آنها از درختان الهام گرفته میشد. ریشه چتر به قرن یازدهم قبل از میلاد در چین میرسد، البته طبق بررسیها و تحقیقات به عمل آمده در پرسپولیس و طبس (مصر) نیز از چتر استفاده میشد حتی در همان دورهها در هند نیز از چتر استفاده میشد. چترهای اولیه از روی شكل شاخ و برگ گیاهان و درختان مثل درخت موز ساخته میشدند.
لغت چتر آفتابی parasol نیز از لغت لاتین parpare گرفته شده است و معنی محافظت در برابر نور خورشید را دارد عموماً یك پارازول میتواند به عنوان سایبانی در برابر نور خورشید باشد.
چه كسی نخستین بار چتر را اختراع كرد؟
نخستین چترها كه نام پارازول داشتند و برای محافظت در برابر نور خورشید استفاده میشدند توسط «فروایتالیكو» در رم اختراع شد، اما استفاده از چتر در واقع به چهار هزار سال پیش برمیگردد و میتوان از طریق آثار باستانی مصر، آشور، یونان و چین به این نكته پی برد. چینیها نخستین افرادی بودند كه از چتر برای محافظت در برابر باران استفاده میكردند به همین دلیل به فكر استفاده از چترهای ضد آب افتادند. آنها كاغذهای خود را به موم آغشته میكردند و از آن برای تهیه چتر استفاده میكردند.
نخستین فروشگاه چترفروشی
نخستین فروشگاه چتر فروشی «جیمز اسمیت و پسران» نام داشت. این فروشگاه در سال 1830 شروع به كار كرد.
چینیها بیشتر از مردمان سایر نقاط جهان به استفاده از چتر برای هر دو منظور اهمیت میدادند. امپراطوریهای ژاپن، هند،آشور و ایران نیز به استفاده از چتر اهمیت زیادی میدادند. چتر از طریق یونان وارد اروپا شد و بعد به ایتالیا و تركیه نیز رسید. چترهای قدیمی بسیار سنگین بودند وقتی كه شكل عمومیتر به خود گرفتند، سبك و راحتتر نیز شدند اما هنوز هم چترهای سال 1820 حدود بیش از 2 كیلو وزن داشتند چترهای زنانه بسیار سبكتر بودند به همین دلیل به علت كاربرد راحتتر چترهای سبك از این پس تمام چترهای تولید شده كموزن و سبك بودند.
تكنولوژی تولید چتر از حدود چهارهزار سال پیش تاكنون راه طولانی را سپری كرده است تا به چترهای راحت و متداول كنونی رسیده است چترهایی كه پارچههای نایلونی دارند بیش از سایر چترها تولید شدهاند. با آنكه جنس و مواد به كار رفته در تهیه و ساخت چترها در طی این سالیان تغییرات بسیار كرده اما شكل چترها تقریبا تغییر نكرده است و فقط چوب، استیل و آلومینیوم جای خود را به فایبرگلاس دادهاند و پارچههای ابریشمی جای خود را به انواع پارچههای ضد آب دادهاند ولی قالب اصلی همان شكل قدیمی را دارد.
نخستین چتر
بنابراین پارازول و چتر هر دو برای محافظت در برابر نور خورشید مورد استفاده قرار میگرفتند. نخستین چترها یا بهتر بگوییم پارازولها در مصر باستان و در حوالی سال 1200 قبل از میلاد دیده میشدند و با كمك آنها افراد میتوانستند از پوست و موهایشان بیشتر محافظت كنند. در آسیریا فقط پادشاهان حق استفاده از چتر را داشتند تا در واقع قدرت و ثروت خود را بیشتر نشان دهند. پارازولهای امپراطوری چین چهار ردیف داشتند و پارازولهای پادشاهی سیام 9-7 ردیف در باورهای مذهبی قدیمی نیز از چترها استفاده میشد و چتر در این زمینه سمبل باروری و حاصلخیز بود نات، الهه مادرِ مصر باستان معمولا با یك چتر به تصویر كشیده میشد در حالیكه جسمش رو به زمین تا نیمه خم شده است.
در قرون وسطی استفاده از چتر كاهش یافت ولی همچنان در مناسبتهای مذهبی از آن استفاده میشد. چترهای آن ایام به رنگ قهوهای و سفید بودند. در قرن پانزدهم،قدرت كلیسا بسیار ضعیف شد و استفاده از چترها بیشتر جنبه مد و زیبایی به خود گرفت و به این ترتیب موج عظیمی از چترهای مختلف در سرتاسر اروپا به بازارها عرضه شوند. خانمهای فرانسوی استفاده از چتر را در قرونهای 17 و 18 به اوج رساندند و بعد از آن این روند در اروپا همهگیر شد، حالا دیگر چترها با طرحها وشكلهای مختلف تولید میشدند و همچنان تعدادی از این چترها برای محافظت در برابر نور خورشید مورد استفاده قرار میگرفتند.
در انگلستان وقتی كه كاترین براكانزا با چارلز دوم ازدواج كرد، استفاده از چتر را نیز مرسوم كرد. او با خود چتری از پرو آورده بود كه از سالهای 1676 به بعد خانمها از چتر استفاده میكردند.
چترهای ضد آب
در سالهای 1705-1685 ایده استفاده از چترهای ضد آب برای نخستین بار به وجود آمد. به این چترها umbrellow گفته میشد كه از واژه فرانسوی اُمِبرل گرفته شده بود. بعد از آن برای نخستین بار در كافیشاپها از چتر به عنوان نوعی سایبان استفاده میشد تا مشتریها در پناه آن از ریزش باران در امان بمانند.
جان بیل در سال 1786 برای نخستین بار ایده استفاده از چتر به شكل چرخی از قسمت مركز با میله وسطیاش ارائه داد. این مدل از چترها خیلی زود در تمام دنیا در تعداد بسیار بالا پخش شد و در طول مدت زمان 40 سال كاملا همهگیر شد به طوریكه افراد بسیاری از چتر با مدل جدید استفاده میكردند. در قرن نوزدهم، چترها به بخش لاینفك مد تبدیل شدند. در سال 1843 هنری هلند نخستین چترهایی كه پرههای استیل فلزی داشتند را معرفی كرد ولی انقلاب اصلی در زمینه چتر در سال 1852 و توسط ساموئل فاكس اتفاق افتاد و چترهای U شكل با پرههای فلزی (همان چیزی كه این روزها نیز متداول است) شروع به تولید نمودند. در قرن نوزدهم چترها برای محافظت از افراد در برابر ریزش باران مورد استفاده قرار میگرفتند. قبل از جنگهای جهانی، استفاده از چتر در میان آقایان با پرستیژ و متشخص بسیار مرسوم شد. این چترها بدنه سیاه داشتند و روكش ابریشمی بین پرهها را میپوشاند. بعد از جنگ جهانی دوم، تغییرات زیادی در تمام دنیا رخ داد و چترها شكل كاربردیتری به خود گرفتند.
چترهای این دوره «تاشو» بودند. «ماریوس» نخستین كسی بود كه چترهای تاشو را اختراع كرد. ماریوس یك تاجر ایرانی بود و در سال 1709 این ایده را ارائه داده بود حال آنكه در سال 1930 در آمریكا، این ایده كه در اصل متعلق به ماریوس بود به مرحله تولید رسید. در سال 1960 چترهای pvc به بازار عرصه شدند.