هوای لطیف و مطبوع
اینجا تا چشم کار می‌کند درخت گردو می‌بینی. شاید در میان باغات اطراف امامزاده کوه، درخت گردو بیشترین درختی باشد که به چشم می‌خورد.
اگر در فصل برداشت گردو گذرتان به این خطه افتاد، می‌توانید مزه گردوهایش را تجربه کنید. هوای لطیف و مطبوع این مکان نورانی هم توصیف‌ناپذیر است.
اگر لحظه‌ای سکوت کنید و گوش به طبیعت بسپارید، جز آواز پرندگان و صدای برهم خوردن برگ درختان گردو چیزی نخواهید شنید.
اما از خود امامزاده محسن (علیه السلام) بگوییم. نسب صحیح ایشان به‌این‌ترتیب است: «محسن بن علی بن حسین بن حسن المجتبی (علیه السلام) بن علی بن ابی طالب (علیه السلام)».
دانشمند فرزانه علامه بیهقی مشهور به ابن فندق در کتاب خود لباب الانساب در باب این امامزاده می‌فرماید: «محسن بن علی بن الحسن بن امیرالمؤمنین علی (علیه السلام)، اُمّه آخت محمدالباقر (علیه السلام) دفن به حدود همدان، بمسارد و صلی علیه قاضی همدان».
در این کلام بیهقی آنچه مغفول واقع‌شده است ذکر نام حسین جد امامزاده محسن (علیه السلام) است.
هرچند که از سیاق کلام ایشان وجود جناب حسین بن حسن (علیه السلام) قابل‌اثبات است؛ چراکه ایشان در همین عبارت خواهر امام باقر (علیه السلام)، به‌عنوان مادر امامزاده محسن (علیه السلام) معرفی‌شده است و با این حساب پدر این امامزاده باید داماد امام زین العابدین (علیه‌السلام) باشد.
و جالب‌توجه است که علامه بیهقی در لباب الانساب علی بن حسین بن حسن (علیه السلام) را به‌عنوان داماد امام سجاد (علیه السلام) معرفی می‌نماید.
پس نسب صحیح امامزاده محسن (علیه السلام) همان است که در ابتدا ذکر شد.
نگاهی به امامزاده محسن (علیه السلام) همدان
به غرب کشور می‌رویم. به‌جایی در دامنه زاگرس زیبا.
در یکی از دره‌های مصفای کوه الوند همدان، به نام برفین، بزرگی از فرزندان امام حسن مجتبی (علیه السلام) آرمیده است، که مضجع شریفش سال‌هاست که روشنی‌بخش دل و دیده اهالی آن دیار است.
از همدان که حرکت می‌کنیم، با عبور از چند روستای کوهستانی به نام‌های سولان، توئیجین، موئیجین و برفجین و طی مسیری در حدود 16 کیلومتر به بقعه‌ای می‌رسیم که همدانیان آن را امامزاده کوه می‌نامند.
شاید این نام کمی تعجب انسان را برانگیزد اما درست شنیده‌اید، امامزاده کوه نامی است که به این امامزاده یعنی امامزاده محسن (علیه السلام) اطلاق می‌شود.
شاید وجه‌تسمیه‌اش هم به مکان قرار گرفتن بقعه ایشان مربوط باشد. مکانی که ساختمان امامزاده در آن واقع‌شده است، منطقه‌ای است کوهستانی با باغات سرسبز و خرم.
بقعه مزار امامزاده محسن (علیه السلام)
البته در همان بقعه مزار دیگری نیز موجود است که میان مردم مشهور است که مزار یک یا چند تن از صحابه پیامبر مکرم اسلام (صلی‌الله علیه و آله) می‌باشد.
در خصوص نام صاحب مزار احتمالات متعددی مطرح است که هیچ‌یک دقیق و متقن نیست.
اما همین شهرت حکایت از واقعیتی دارد که مزار، مزار شخصیت یا شخصیت‌های برجسته‌ای از نومسلمانان در قرن اول اسلامی است.
امامزاده محسن (علیه السلام) از دیرباز موردتوجه علما و بزرگان همدان بوده است. عالمان آن دیار همیشه مردم را به زیارت این امامزاده واجب التعظیم ترغیب نموده‌اند.
نقل است که برخی بزرگان وقتی به حوالی این مکان شریف می‌رسیدند، به احترام صاحب این بقعه با پای‌برهنه راه را طی می‌نمودند.
سوغات همدان
سوغات اینجا همان گردوهای خوشمزه‌ای است که در طول مسیر محلی‌های منطقه، در کنار جاده اقدام به فروش آن می‌کنند. فصل چیدن گردو یا گردو تکانی که می‌شود، اهالی اینجا را که می‌بینی، تعجب می‌کنی که چرا دستان همه این‌ها سیاه است.
این سیاهی پوست دست باغداران گردو، نتیجه پوست کندن گردوهاست.
گردو تکانی هم کاری آسانی نیست. این کار را کارگران متخصص انجام می‌دهند. البته مزدشان هم بیش از کارگران معمولی است. شاید لازم بشود که یک روز کامل را مشغول چیدن گردوهای یک درخت بشوند.
و گاهی وقت‌ها هم بیش از یک روز زمان نیاز است تا فقط محصول یک درخت گردو برداشت بشود.
بعضی درختان کوچک در هرسال حدود پنج هزار گرد و محصولشان می‌شود. درخت‌های بزرگ‌تر محصولی بیشتری دارند.
بیست هزار، سی هزار و حتی درختانی با محصول پنجاه‌هزار گردو در سال. اینجا درخت گردو ارزش خاصی دارد.
افرادی هستند که تمام دارایی‌شان چند درخت گردو است و با درآمد همان چند درخت امورات یک‌ساله خود را سروسامان می‌دهند. بعضی وقت‌ها هم درخت گردو می‌شود مهریه عروس خانواده.
طبیعت اطراف امامزاده در ایام بهار و تابستان
اگر در فصول گرم سال به این امامزاده سری بزنید، با جمعیت زیادی مواجه می‌شوید که به‌قصد زیارت ایشان از همدان و شهرستان‌ها و روستاهای اطراف راهی آن شده‌اند.
علاوه بر فضای معنوی امامزاده، بهرمندی از طبیعت زیبا و هوای مطبوع آن منطقه درخور توجه است. طبیعت اطراف امامزاده در ایام بهار و تابستان مثال‌زدنی است.
این محیط زیبا سال‌ها پیش چنان شوری در زین العابدین شیروانی به وجود آورد که وی در کتابش بستان السیاحه در چند جمله این امامزاده را چنین وصف کرد: «قبور امامزادگان و سادات عظیم‌الشأن در آن دیار فراوان است.
من‌جمله امامزاده محسن در دو فرسخی در پای کوه الوند در میان جبال واقع است و سمت شمالش فی الجمله واسع است، در موسم بهار، رشک نگارخانه چین و غیرت خلد برین است».
عده‌ای می‌آیند تا یک روز کامل را از صبح تا مغرب در اینجا بمانند.
عده‌ای هم که برای کوه‌پیمایی به الوند می‌آیند، مسیرشان را طوری تنظیم می‌کنند که یا در صعود و یا در بازگشت از کوه، به امامزاده بیایند و دل را به زیارت این خاک مطهر روشنایی بخشند.
برخی کوهنوردان هم ترجیح می‌دهند که شب را تا صبح در امامزاده بیتوته کنند.
کسانی که قصد چنین کاری دارند معمولاً به همراه خود چادر می‌آورند و آن را در صحن امامزاده برپا می‌کنند.
توصیه می‌شود شب را در امامزاده نمانید. اما اگر آب‌وهوای مطبوع آن دیار دل از شما ربود و قصد داشتید که شب در آنجا بمانید، باید وسائل و امکانات کافی برای رفع حوائج شخصی خود و خانوادتان را داشته باشید.
چادری برای اسکان و لباس گرم از ضروری‌ترین امکانات موردنیاز برای یک‌شب اقامت در صحن امامزاده کوه است.
در این منطقه نه هتلی هست و نه مهمان‌پذیری، و نه فضای مناسبی که امکان یک اقامت راحت را به شما بدهد.
به‌این‌ترتیب مناسب است که شب‌هنگام به همدان بازگردید.
بیشتر بخوانید:
