به قلم : مریم نوحه‌گری ؛ دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه ؛ دانشگاه علوم پزشکی ایران
nohegarim@gmail.com
تحریریه زندگی آنلاین : با افزایش سن، عوامل مختلف می‌توانند پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل را دشوارتر کنند. در طول زمان، این مسئله می‌تواند منجر به سوءتغذیه شود.
سوءتغذیه به وضعیتی گفته می‌شود که در آن رژیم غذایی فرد به مقدار کافی و مناسب مواد مغذی را فراهم نمی‌کند. این مشکل می‌تواند شامل کمبود مواد مغذی (مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین و کالری) یا حتی دریافت بیش از حد مواد غذایی خاصی مانند چربی‌ها و قندها باشد.
در سالمندان، سوءتغذیه یک مشکل شایع است. مطالعات نشان می‌دهند که ۳۰ درصد از افراد مسن ممکن است از سوءتغذیه رنج ببرند، به ویژه کسانی که در خانه سالمندان یا بیمارستان‌ها بستری هستند. عواملی مانند کاهش اشتها، مشکلات دندانی، بیماری‌های مزمن، عوارض دارویی و مشکلات در تهیه یا مصرف غذا می‌توانند منجر به سوءتغذیه در این گروه سنی شوند. سوءتغذیه در سالمندان می‌تواند به ضعف سیستم ایمنی، کاهش قدرت عضلانی، کندتر شدن روند بهبودی از بیماری‌ها و کاهش کیفیت کلی زندگی منجر شود.
شما همیشه نمی‌توانید از روی ظاهر فرد متوجه شوید که آیا او دچار سوءتغذیه است یا نه. افراد مبتلا به سوءتغذیه ممکن است، وزن بالا یا پایینی داشته باشند. به عنوان مثال، فردی که چاق است ممکن است کالری کافی دریافت کند، اما لزوما مواد مغذی ضروری برای حفظ سلامت خود را دریافت نمی‌کند.
بیشتربخوانید:
طرز تهیه انواع غذاهای رژیمی با ماهی
چرا سالمندان در برابر سوءتغذیه آسیب‌پذیر هستند؟
سوءتغذیه در سالمندان می‌تواند به دلایل مختلف جسمی، روانی و اجتماعی رخ دهد:
کاهش اشتها به دلیل بیماری یا عوارض جانبی داروها
مشکل در جویدن یا بلعیدن، که اغلب به دلیل مشکلات دندانی یا اختلالات حرکتی دهان است.
کاهش توان شناختی
افسردگی
تغییر یا کاهش حس بویایی یا چشایی
نداشتن انگیزه برای پختن غذا پس از فوت همسر
ناتوانی در رفتن به فروشگاه یا تهیه غذا برای خود
ناتوانی در خرید غذاهای سالم به دلیل مشکلات مالی
انزوا و تنهایی
بیشتربخوانید:
مناسب ترین تغذیه برای سالمندان چیست ؟
علائم و نشانه‌های سوءتغذیه در سالمندان
علائم و نشانه‌های هشداردهنده سوءتغذیه عبارتند از:
ضعف عضلانی
احساس خستگی
تحریک‌پذیری یا افسردگی
کاهش اشتها
کاهش وزن غیرمنتظره
مشکلات دندانی
بیماری‌ها یا عفونت‌های مکرر
برخی افراد با افزایش سن کمتر احساس تشنگی می‌کنند. کم‌آبی بدن، که ناشی از مصرف ناکافی مایعات است، ارتباط نزدیکی با سوءتغذیه دارد و این دو می‌توانند به طور همزمان رخ دهند. نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز برای پیشگیری از کم‌آبی، یبوست و عفونت‌های مجاری ادراری بسیار مهم است.
چگونه سوءتغذیه بر سلامت و رفاه تأثیر می‌گذارد؟
برخی از مشکلات سلامت که ناشی از سوءتغذیه هستند، عبارتند از:
افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سرطان و پوکی استخوان
از دست دادن توده عضلانی
طولانی‌تر شدن مدت بهبودی از بیماری‌ها یا جراحی
افزایش خطر ابتلا به عفونت
کندتر شدن فرآیند بهبود زخم‌ها
اگر شما یا یکی از عزیزان‌تان علائم سوءتغذیه را تجربه میکنید، با پزشک خود مشورت نمایید. آزمایش‌های ویژه‌ای برای ارزیابی اینکه آیا فرد در معرض خطر سوءتغذیه است یا دچار آن شده، وجود دارد.
بیشتربخوانید:
پیامدهای کمبود روی در سالمندان
استراتژی‌ها و راه‌حل‌های داشتن تغذیه سالم
درمان سوءتغذیه تنها به معنای خوردن بیشتر نیست، بلکه باید غذاهای سالم‌تری مصرف کرد.
نکات عملی زیر می‌توانند به غلبه بر برخی از موانع
ی که ممکن است با تغذیه مناسب تداخل داشته باشند، کمک کنند:
غذاها و خورشت‌ها را در مقادیر زیاد تهیه نموده و فریزر خود را پر کنید که به راحتی قابل گرم کردن باشند.
اگر از پخت و پز به تنهایی لذت نمی‌برید، سعی کنید با یک دوست آشپزی کنید.
اگر در جویدن مشکل دارید، به دندانپزشک مراجعه کنید.
اگر حس بویایی یا چشایی شما کاهش یافته است، به غذای خود، از ادویه‌ها و گیاهان معطر اضافه کنید.
اگر در بلع مشکل دارید، با هر وعده غذایی مایعات کافی بنوشید (همچنین، به پزشک خود اطلاع دهید تا او بتواند با شما همکاری نموده و علت مشکل بلع را شناسایی کند.)
اگر اشتهای کمی دارید، وعده‌های غذایی کوچک‌تر بخورید و چند میان‌وعده مغذی را در طول روز امتحان کنید.
از پزشک خود بخواهید که شما را به یک کارشناس تغذیه با تجربه در زمینه سوءتغذیه سالمندان ارجاع دهد.
اگر پخت و پز برایتان سخت شده است، پزشک می‌تواند شما را به یک درمانگر شغلی معرفی نماید که به شما کمک کند تا روش‌هایی برای آسان‌تر کردن تهیه غذا و زمان وعده‌های غذایی پیدا کنید.
درمان افسردگی، در صورتی که وجود داشته باشد، می‌تواند به بهبود اشتها کمک کند.
