اصفهان سومین شهر بزرگ و پرجمعیت ایران است. این شهر تاریخی در دوره صفویان به عنوان پایتخت ایران شناخته شد. شهر اصفهان یکی از توریست پذیرترین شهر‌های ایران است که در گوشه به گوشه آن جاذبه‌های تاریخی فراوانی وجود دارد. از همین رو در این مقاله قصد داریم تا شما عزیزان را با خانه‌های تاریخی اصفهان آشنا کنیم، خانه‌هایی که تداعی گر گذشته هستند و عطر و بوی به جا مانده از خاطرات قدیمی هنوز هم در دل آن‌ها نهفته است.
امروزه اکثر خانه‌های تاریخی اصفهان یا تبدیل به رستوران و کافه شده اند و یا متاسفانه به صورت نیمه تخریب شده رها شده اند؛ اما هنوز هم برخی از آن‌ها با تغییر کاربری به عنوان یک جاذبه گردشگری و یک مکان باصفا و پر‌بازدید مورد استفاده قرار گرفته‌اند. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که با گشت‌و‌گذار در اماکن تاریخی لذت می‌برید، پس خانه‌های تاریخی اصفهان می‌توانند یک گزینه مناسب برای شما باشند. در ادامه با ما همراه باشید.
خانه امین‌التجار در اصفهان
خانه امین‌التجار یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین خانه‌های تاریخی اصفهان است. این خانه متعلق به یکی از تاجران سرشناس و معتبر اصفهان، سید حبیب‌الله امین‌التجار اصفهانی بوده است. امین‌التجار فعالیت اقتصادی خود را گسترش داده و به غیر از اصفهان دامنه فعالیت‌های تجاری خود را به سمت تهران هم کشانده بود و با بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و اقتصادی تهران هم در ارتباط بوده است.
این بنا دارای دو طبقه است و ۱۴ اتاق سراسر آینه کاری و گچ بری شده دارد. در قسمت ایوان شش ستون بلند با ارتفاع شش متر بنا شده که با گچ بری‌های بسیار زیبا به آن جلوه بخشیده اند و سرستون‌ها نیز با مقرنس کاری‌های چشم نواز آراسته شده است.
این خانه در عصر قاجار با آینه کاری و کاشی کاری‌های بسیار زیبا تزئین شده است. در طبقه اول یک حوض زیبا با نمایی کاملا سنتی با سه فواره وجود دارد و در طبقه دوم تالار‌های بسیار باشکوه برای مراسمات و میهمانی‌های بزرگ بر قرار شده اند. تمامی در‌ها و پنجره‌ها نیز با هنر زیبای منبت کاری و خاتم کاری آراسته شده اند و شیشه‌های رنگی جلوه‌ای خاص به نمای خانه بخشیده است. خانه امین التجار در تاریخ ۲۸ آذر ماه سال ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۸۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آدرس: اصفهان، جنب خیابان عبدالرزاق
خانه تاریخی بخردی در اصفهان
از دیگر خانه‌های تاریخی اصفهان می‌توانیم به خانه قدیمی بخردی اشاره کنیم که مربوط به دوره صفویان است و یکی از پر بازدیدترین بناهای اصفهان می‌باشد. از این خانه در گذشته به عنوان کاروانسرا استفاده می‌کردند. این عمارت متعلق به فردی با نام سرهنگ مرتضی بخردی است که در محله سنبلان در شمال شهر اصفهان واقع شده است.
سبک معماری و طراحی این خانه‌های تاریخی اصفهان شبیه به خانه‌های قدیمی ایوان دار دوره صفویه است. این نوع عمارت‌ها معمولا دارای یک ایوان در قسمت میانی و تالار‌های اصلی هستند. سبک معماری این خانه در گذشته بسیار رایج بوده است به گونه‌ای که در محله‌های قدیمی اصفهان از این نوع خانه‌ها به وضوح یافت می‌شود و قدیمی‌ترین نمونه از این فضای معماری را می‌توان در مرحله دوم توسعه کاخ چهل ستون شناسایی کرد.
آدرس: اصفهان، خیابان شهدا، خیابان ابن سینا، پلاک ۵۶
خانه دهدشتی در اصفهان (کافه هوگر)
خانه دهدشتی یکی دیگر از مکان‌های دیدنی و خانه‌های تاریخی اصفهان است که مربوط به دوره قاجار می‌شود. همان طور که پیش‌تر گفتیم برخی از خانه‌های قدیمی اصفهان تغییر کاربری داده اند و عمارت دهدشتی یکی از همین خانه هاست که اکنون به یک کافی شاپ بسیار شیک و لوکس تبدیل شده و نام دیگر آن کافه هوگر است. این بنا دارای دو محوطه بیرونی و فضای باز است که در هر دو محوطه خدمات رفاهی به بازدید کنندگان ارائه می‌گردد.
خانه دهدشتی یکی از خانه‌های تاریخی اصفهان است که در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۸۵ با شماره ثبت ۱۸۱۰۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. ساعت کاری و بازدید از این عمارت از ۱۷ الی ۲۲ می‌باشد.
آدرس: اصفهان، دروازه دولت، خیابان باب الرحمه، کوچه شماره ۱
خانه شیخ‌الاسلام در اصفهان
قطعا دیدن یک خانه قدیمی و دلباز با تزئینات سنتی و خاص می‌تواند شما را به دنیایی به دور از زندگی ماشینی ببرد، خصوصا اگر به عمارت‌های قدیمی و قصه‌های پنهان شده در دلشان علاقه‌مند باشید. یکی دیگر از این خانه‌های قدیمی و باصفا، خانه شیخ الاسلام است.
این عمارت قدیمی و تاریخی اصفهان در زمان صفویه به مساحت ۱۴۵۵ متر مربع ساخته شده و گفته می‌شود هدیه شاه عباس به دختر و دامادش بوده است. از این خانه در زمان قاجار به عنوان یک مرکز در زمینه فعالیت‌های مدعی العموم و مرکزی مانند دادگستری برای رسیدگی به عمور مشکلات مردم استفاده می‌کردند. بر اساس تاریخ‌های به جا مانده در زمان رضاشاه این عمارت تا مدتی تبدیل به شهرداری شد، اما در اوایل دوره صفوی به حسینیه‌ای برای عزاداری امام حسین (ع) تبدیل شده بود که در آن دو ماه در سال مراسمات عزاداری برگزار می‌شد.
آدرس: اصفهان، چهارراه تختی، خیابان جمال الدین عبدالرزاق، کوچه شیخ الاسلام، عمارت شیخ الاسلام
خانه وثیق انثاری در اصفهان
خانه وثیق انثاری یکی دیگر از خانه‌های تاریخی اصفهان است که به شما پیشنهاد می‌کنیم، اگر به اصفهان سفر کردید، حتما از این عمارت تاریخی و زیبا بازدید کنید. عمارت وثیق انثاری قدمتی ۱۵۰ ساله دارد و به دستور یکی از بزرگان خاندان وثیق انصاری و رئیس مستوفیان دربار که مدتی هم حاکم اصفهان بود، ساخته شده است؛ و به جرات می‌توان گفت که این خانه از تمامی خانه‌های به جا مانده از دوران قاجار، زیباتر و باشکوه‌تر است.
یکی از موضوعاتی که این عمارت را در مقایسه با عمارت‌های قدیمی دیگر متمایز می‌سازد، این است که در فضای داخلی آن سراسر از کاغذ دیواری استفاده شده و در قسمت شاه نشین و اتاق هایش، بیش از ۴۵ نقش و نگاره برای تزئینات دیوار‌ها استفاده شده است. خانه وثیق انثاری یکی دیگر از خانه‌های تاریخی اصفهان است که در تاریخ ۱۸ آذر سال ۱۳۵۴ با شماره ثبت ۱۲۵۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آدرس: اصفهان، خیابان هاتف، خیابان گلبهار، کوچه مشیر، بن بست وثیق، عمارت وثیق انثاری
خانه ملاباشی در اصفهان
خانه ملاباشی یکی دیگر از خانه‌های تاریخی اصفهان است که قدمت آن مربوط به دوره زندیه و قاجار می‌باشد. در زمان حکومت ظل السلطان این محله و خانه را فردی به نام ملاباشی که منجم ناصرالدین شاه بود خریداری کرد. در آن زمان تمامی کوچه‌ها و زمین‌های اطراف این عمارت شامل: اسطبل، آشپزخانه و چند خانه کوچک بود. این عمارت به خانه معتمدی هم مشهور است و دارای دو طبقه می‌باشد که هر طبقه دارای یک شاهنشین، حوضخانه بزرگ و اتاق‌های بزرگی هستند. گوشه به گوشه این خانه تداعی گر جلوه‌های هنری معماری ایران است.
در سال ۱۳۸۰ فردی به نام آقای معتمدی این خانه قدیمی را خرید و سپس به بازسازی و مرمت آن پرداخت که اکنون بخش‌های مختلف این خانه شامل دو خانه بیرونی و اندرونی، پانزده اتاق، اتاق زایمان، شاهنشین و اتاق مهمان خانه است. خانه ملا باشی در سال ۱۳۸۱ با شماره ۵۸۸۳ به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آدرس: اصفهان، محله پاقلعه اصفهان، خیابان ملک، کوچه ملاباشی، خانه اول سمت راست
خانه مشروطیت در اصفهان
خانه مشروطیت که به آن خانه مشروطه هم می‌گویند، مربوط به عصر قاجار است و یکی از خانه‌های تاریخی اصفهان می‌باشد. این خانه بسیار زیبا متعلق به یکی از رهبران سیاسی اصفهان در عصر مشروطه، به نام حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی بوده است. حدود ۱۰۰ سال گذشته از این عمارت یک مکان برای علما، آزادی خواهان، رجال سیاسی و فرهنگی و مردم اصفهان بوده که در آن به فعالیت‌هایی در زمینه دوران مشروطه و حکومت‌های غیر مستبدانه و امور مدنی، مشورت و تفکر می‌پرداختند.
این عمارت تاریخی دارای دو شاهنشین در ضلع شمالی و جنوبی، دو حیاط اندرونی و بیرونی و ۱۲ اتاق بزرگ است. یکی از اتاق‌ها که به آن اتاق هفت دری می‌گویند، دارای پنجره‌های بزرگ و زیباست که با منبت کاری آراسته شده است. از طرف دیگر تالار پذیرایی با گچ بری‌های زیبا و تزئینات سنتی جلوه چشم نوازی به خود گرفته و پنجره‌های تالار هم با شیشه‌های رنگی زیبایی تزئین شده اند. خانه مشروطیت در تاریخ ۱۳۸۴ و با شماره ثبت ۱۳۰۰۹ به عنوان آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آدرس: اصفهان، محور دولت خانه صفوی، ضلع شرقی میدان امام (نقش جهان)، محله قصر منشی واقع در خیابان نشاط کوچه چهاردهم (مقصود بیک)، خانه مشروطیت
خانه شهشهانی در اصفهان
معمولاً اکثر خانه‌های تاریخی اصفهان تخریب شده اند، اما خانه شهشانی یکی از معدود آثار به جای مانده‌ای است که تا امروز سالم مانده است. این خانه متعلق به دوره قاجاریه بوده و بر اساس کتیبه‌ای که در ضلع شمالی اتاق میانی قرار گرفته، در سال ۱۲۷۶ هجری قمری ساخته شده است.
این عمارت توسط میرزا حسین آقانقلی ملقب به داروغه اصفهان ساخته شد. وی هیچ فرزندی نداشت و پس از این که دار فانی را وداع گفت، تمامی اموالش توسط بستگانش به فروش رسید که این خانه را محمد جواد بزاز و همسرش سکینه بیگم سینی ساز شهشهانی خریداری کردند و سال‌های زیادی است که حفظ و نگهداری این بنا به عهده این خانواده است.
خانه شهشهانی یکی از جاذبه‌های گردشگری و از جمله خانه‌های تاریخی اصفهان است که در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۶۵۲۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: اصفهان، محله شهشهان، کوچه صحه میرزا اسدالله خان، پلاک ۳۲
خانه سرتیپ سدهی در اصفهان
خانه سرتیپ سدهی متعلق به دوره قاجاریه و یکی دیگر از خانه‌های تاریخی اصفهان است. این عمارت از چند بخش مختلف تشکیل شده که شامل چند خانه، دیوان خانه، حمام وحسینیه می‌باشد. این خانه به دستور یکی از فرماندهان قشون ظل السلطان حاکم وقت اصفهان در زمان ناصرالدین شاه قاجار و توسط سرتیپ محمد حسین خان امینی سدهی ساخته شد.
سبک معماری این عمارت الهام گرفته از سبک معماری قاجار است و وجود کتیبه در سردر بنا نشان می‌دهد که قدمت این بنا مربوط به سال‌های ۱۳۱۵ – ۱۳۱۶ هجری قمری است و با توجه به تاریخ‌های به جا مانده، این بنا در طی یکسال ساخته شده است.
این عمارت از قسمت‌های دیگری هم تشکیل شده که شامل تالار، حوضخانه، نارنجستان، اتاق‌های سه دری و پنج دری و برج مراقبت می‌باشد. مصالحی که برای ساخت آن استفاده شده خشت خام و آجر است و همچنین تمامی قسمت‌ها با تزئینات زیبای گچبری، منبت کاری و خاتم کاری آراسته شده است. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۵۴۴۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: اصفهان، خمینی شهر، محله لادره فروشان، بلوار توحید.
خانه سوکیاس در اصفهان
خانه سوکیاس که یکی دیگر از خانه‌های تاریخی اصفهان است که با مساحت ۲۰۰۰ متر مربع در محله‌ای به نام تبریزی قرار گرفته است. این خانه متعلق به دوران صفویه است و سر در ورودی اصلی که در کوچه تبریزی‌ها قرار گرفته، با هنر زیبای مقرنس کاری آراسته شده و طراحی داخلی خانه با نقاشی‌های زیبا و طلاکاری‌های مجلل جلوه‌ای بسیار سنتی و قدیمی به خود گرفته است.
در ساختمان اصلی دو تالار دو طبقه‌ای وجود دارد که در مرکز یکی از تالار‌ها یک حوض کوچک هشت ضلعی قرار گرفته و اطراف آن را با رواق‌ها و طاقچه‌های مزین به گچ بری‌های زیبا پوشش داده اند. در داخل هر طاقچه و رواق یک نقاشی مینیاتوری مربوط به دوران صفوی مشاهده می‌شود که این نقاشی‌ها شبیه به سبک نقاشی‌های رضا عباسی، هنرمند و نقاشی معروف کشورمان کشیده شده اند. در کتیبه‌هایی که در طبقه اول قرار گرفته نقوش تشعیری شامل درختان، پرندگان و حیوانات با زمینه طلایی نقاشی شده است.
خانه سوکیاس به دلیل قدمت و همچنین جاذبه‌های هنری و ویژگی‌های معماری منحصر به فرد توسط دولت از مالکین آن خریداری شده و پس از مرمت و بازسازی زیر نظر دانشگاه فارابی قرار گرفت و اکنون تبدیل به آزمایشگاه و کارگاه‌های هنری شده است.
آدرس: اصفهان، جلفای اصفهان، محله تبریزی ها، دانشکده حفاظت و مرمت اصفهان معروف به خانه سوکیاس
خانه اخوان حقیقی در اصفهان
یکی از محلات قدیمی و تاریخی اصفهان محله پشت بارو است. این محله که تا قبل از تغییر پایتخت در زمان صفویان از محلات آباد بود؛ در آن روزگار دارای خانه‌های با شکوه و مجلل بسیار بود که متأسفانه بسیاری از آن‌ها از بین رفته اند. یکی از این خانه‌ها خانه اخوان حقیقی است که از بناهای بسیار جالب دوران زندیه است. این خانه در کوچه‌ای بسیار قدیمی به نام کوچه ۱۱ پیچ واقع شده و تعمیرات و مرمت آن در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب انجام شده و قسمتی از آن نیز در سال‌های اخیر مرمت و بازسازی شده است.
این عمارت اکنون در اختیار دانشگاه هنر اصفهان قرار گرفته است. خانه اخوان حقیقی در تاریخ ۲۹ شهریور ۱۳۵۳ با شماره ثبت ۹۹۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: اصفهان، خیابان چهارباغ پائین، حد فاصل چهارراه تختی و میدان شهدا، کوچه پردیس، پلاک ۱۷، خانه اخوان حقیقی
خانه کیانپور در اصفهان
خانه کیانپور یکی از خانه‌های تاریخی اصفهان است که مربوط به دوره قاجار بوده و سال‌ها پیش توسط کارشناسان مجرب مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. این عمارت اکنون به یک هتل سنتی تبدیل شده و محبوبیت خاصی در میان گردشگران و مسافران اصفهانی دارد.
خانه کیانپور از جمله خانه‌های تاریخی اصفهان است که در تاریخ ۹ آذر ۱۳۸۹ با شماره ثبت ۲۹۴۲۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: اصفهان، خیابان چهارباغ پایین، خیابان پشت بارو (۱۴)، کوچه شهید بحرینیان، بن بست گل داوودی، خانه تاریخی کیانپور
خانه قدسیه در اصفهان
خانه قدسیه دارای دو در ورودی در سمت شمال است و اتاق‌ها در چهار ضلع اطراف حیاط به صورت دو طبقه ساخته شده اند. طراحی داخلی و معماری این بنا مربوط به دوره قاجار است. ضلع شمالی بنا دارای تزئینات حکاکی و نقوش لچک و ترنج گچی است که زیبایی آن را دو چندان کرده است.
این عمارت در سال ۱۲۷۸ هجری شمسی به محل مدرسه قدسیه اختصاص یافت. در سال ۱۳۵۷ فردی به نام منوچهر قدسی شاعر، خطاط و هنرمند مشهور اصفهان این خانه را جهت تبدیل به مرکز اصفهان شناسی به وزارت فرهنگ و هنر واگذار کرد و در سال ۱۳۷۲ نیز از طرف سازمان مسکن و شهرسازی و میراث فرهنگی عملیات مرمت آن آغاز شد.
آدرس: خیابان باغ پائین، خیابان بانکی
خانه سیمون در اصفهان
خانه سیمون یا کلوپ متعلق به دوره صفوی می‌باشد. صاحب این خانه شخصی به نام خواجه سیمون بود که یکی از تاجران بنام و مشهور ارمنی در قرن ۱۸ میلادی بوده است. وی علاوه بر فعالیت تجاری و اجتماعی در امور خیریه پیشقدم بوده و سرپرستی حدود ۳۰ خانوار ارمنی را در فریدن بر عهده داشته است. وی در سال ۱۸۲۴ توسط حاجی هاشم خان، به قتل رسید.
آدرس: اصفهان خیابان نظر، کوچه کلیسای وانک، محله جلفا
خانه تاریخی شیخ بهایی در اصفهان
خانه شیخ بهایی متعلق به دوره سلجوقیان است. این عمارت مدتی متعلق به عمه شاه عباس (مریم سلطان بیگم) بود که پس از مدتی شاه عباس این خانه را به شیخ بهایی واگذار کرد که تاریخچه واگذاری این خانه در کتاب شاه نیز نوشته شده است.
خانه شیخ بهایی در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. در حال حاضر خانواده جلالی ساکنین این خانه هستند.
آدرس: اصفهان محله شهشهان، پشت مسجد عتیق
منبع : برترینها
