زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

سیده فاطمه حسینی نسب؛ مشاوره حقوقی، وکیل پایه یک دادگستری

سوال: با سلام متاسفانه رفتار همسرم چند ماه است که تغییر کرده و متوجه شدم که قصد داره بعد از چهارده سال زندگی مشترک من را طلاق بده، می‌‌خواستم بدونم من علاوه بر مهریه‌ام می‌‌تونم در مورد اموالش ادعا کنم؟

جواب: اگر همسرتان در عقدنامه بند مربوط به «الزام زوج به انتقال دارایی به زوجه در حین طلاق» را امضاء نموده باشد تا نصف اموال همسرتان تحت شرایطی به شما منتقل خواهد شد.

در راستای حمایت از زنان مطلقه، از سال 1362 در عقدنامه‌‌های رسمی شرطی تحت عنوان «الزام زوج به انتقال تا نصف دارایی به زوجه حین طلاق» قید شد.

پس اولین شرط لازم برای برخورداری از این حق امضاء این شرط توسط زوج است اگر زوج در ضمن عقد این شرط را امضاء نکند این امکان برای زوجه وجود ندارد که در حین طلاق آن را مطالبه کند.

شرح این شرط در عقد نامه به این نحو است: «زوج شرط كرد كه هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تخلف زن ناشی از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبوده زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را كه در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل کند.»

موضوعی که می‌‌بایست به آن دقت شود این است که این بند مندرج در عقد نامه صرفا یک شرط است و حکم قانونی نیست.

لذا تمامی شروط مندرج در آن می‌‌بایست رعایت شود تا زوجه از این تنصیف بهرمند شود.

شرط دوم این است که طلاق نباید به درخواست زوجه باشد اگر زوجه متقاضی طلاق باشد نمی تواند از مزایای این بند استفاده نماید.

بنابراین دلیل درخواست طلاق از جانب زوجه هر چه باشد حتی عسر و حرج، او را از دایره شمول این بند خارج می‌‌کند.

نکته بعدی این است که دلیل طلاق از جانب زوج تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار او نباشد به عبارتی دیگر اگر مردی بخواهد همسر خود را به دلیل سوء رفتار طلاق دهد و این امر را در دادگاه ثابت كند، تنصیف كم‌لم یكن می‌شود یعنی اگر مردی ابتدا ناشزه بودن زن را ثابت كند و حكم را بگیرد در واقع طلاق به دلیل تخلف زن از وظایف همسری است دراین‌صورت زوجه  نمی‌تواند تقسیم دارایی را مطالبه كند.

نکته بعدی این است که رسیدگی به شرط تنصیف مستلزم درخواست زوجه از دادگاه است و دادگاه شخصا به این امر رسیدگی نمی کند.

توجه به این نکته ضروری است که اموالی که در ایام ازدواج به مرد ارث رسیده و یا هدایای و جوایزی مانند برنده شدن در قرعه کشی و جوایز بانکی از شمول این شرط خارج هستند.

نكته دیگر كه باید به آن توجه داشت عبارت تا نصف دارایی است.

كلمات در حقوق بار معنایی دارند كلمه «تا» در این عبارت دست قاضی را باز می‌گذارد كه از یك درصد تا 50 درصد حكم به تقسیم دارایی زوج بدهد و الزاما قاضی مکلف به صدور حکم بر مبنای نصف اموال نیست و هیچ معیار و ضابطه‌ای برای قاضی به صورت مدون وجود ندارد که نحوه تقسیم در شرایط مختلف بین زوجین در حال طلاق به چه نحوی است.

ولی باید توجه داشت در شرط تنصیف دارایی، دیون و بدهی‌‌های زوج نیز ملاک قرار می‌‌گیرد و پس کنار گذاشتن آن بخش از دارایی برای پرداخت دیون، الباقی اموال تقسیم می‌‌شود و چه بسا زوج آن قدر خود را بدهکار جلوه دهد که دادگاه شرط تنصیف را براساس یک پنجم و یا یک ششم صادر نماید.

نکته بعدی این است که اگر بین تاریخ عقد و شروع زندگی مشترک فاصله‌ای باشد، این شرط تنصیف از تاریخ زندگی مشترک محاسبه می‌‌شود نه از تاریخ عقد.

عمده ترین مشکلی که وجود دارد این است که زوج قبل از طرح دادخواست طلاق و به جهت محروم کردن زوجه از مزایای این شرط و یا سایر حقوق مالی، اموال خود را به نام فرد دیگری بزند در این‌صورت شاید به‌توان آن‌را در مقوله فرار از «دین» مطرح كرد و همزمان كه دادخواست داده می‌شود، بحث فرار از دین را مطرح كرد یا دستور موقت گرفت تا مانع نقل و انتقال اموال به دیگران شد.