ماهی های زینتی و آکواریومی شاید تمیزترین حیوانات خانگی به نظر برسند! زیرا آنها صورت شما را لیس نمی زنند، از روی کابینت های آشپزخانه به اطراف جهش نمی کنند، یا در جاهایی مرموز و کثیف پنهان نمی شوند.
اما یافته های پژوهشی در استرالیا نشان داده که مالکان ماهی های آکواریومی نیز باید جانب احتیاط را به ویژه هنگام تمیز کردن تنگ محل نگهداری یا آکواریوم خود رعایت کنند زیرا در غیر این صورت ممکن است با موجوداتی ناخوشایند موجود در آب در تماس باشند.
با توجه به نزدیکی ایام نوروز و نگهداری ماهی قرمز برای سفره هفت سین، مطالعه این مطلب می تواند شما را از خطرات احتمالی باکتری سالمونلا که ممکن است در آب تنگ و آکواریوم موجود باشد نجات دهد.
پژوهشگران استرالیایی طی مطالعه ای که در نشریه Emerging Infectious Diseases منتشر شد به این نکته اشاره داشتند که برخی موارد عفونت های باکتریایی مرتبط با ماهی های زینتی به اندازه ای جدی بوده اند که برخی کودکان به واسطه تب بالا و اسهال خونی راهی بیمارستان شوند.
این عفونت ها از یک باکتری خطرناک و مقاوم در برابر دارو باکتری سالمونلا به نام سالمونلا پاراتیفی B ناشی می شد که تجزیه و تحلیل DNA نشان داد با آکواریوم موجود در خانه های بیماران در ارتباط بوده است.
سالمونلا نوعی باکتری است که از طریق غذای آلوده یا تماس با مدفوع یا محل زندگی برخی حیوانات بین انسان و حیوانات، از جمله ماهی ها گسترش می یابد. یک آکواریوم یا تنگ ماهی نیز ممکن است منبعی برای سالمونلا باشد. ماهی های حامل سالمونلا به طور معمول نشانه ای از بیماری نشان نمی دهند. در آکواریوم هایی که افزون بر ماهی حاوی خزندگان یا دوزیستان هستند، خطر وجود باکتری سالمونلا نیز بیشتر است.
این حقیقت که 12 تا 14 درصد خانواده های استرالیایی دارای ماهی زینتی در خانه خود هستند و همچنین 12 میلیون آمریکایی و یک میلیون کانادایی دارای آکواریوم هستند و در مجموع بیشتر بیماران تحت تاثیر قرار گرفته در سنین پایین قرار داشتند موجب شد تا دانشمندان این گونه نتیجه گیری کنند که خطر سرایت بیماری از آکواریوم ها یک موضوع سلامت عمومی است.
چندین دهه است که خطر ابتلا به باکتری سالمونلا از حیوانات خانگی خزنده، جوجه مرغ، جوجه اردک و حیوانات دیگر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و موضوعی شناخته شده است.
در دهه 1970، سازمان غذا و داروی آمریکا فروش و توزیع تقریبا تمام لاک پشت هایی که اندازه لاک آنها کمتر از 10 سانتیمتر بود (اندازه ای که کودکان به راحتی می توانند در دستان خود نگه داشته و در دهان بگذارند) را ممنوع کرد زیرا حدود 250 هزار کودک به باکتری سالمونلا مبتلا شده بودند.
به گفته دگتر دیان لایت‌فوت، میکروبیولوژیست و متخصص سالمونلا در دانشگاه ملبورن، طی سال های اخیر، پیوند سالمونلا با ماهی های خانگی در آمریکای شمالی، اروپا و همچنین استرالیا مورد بررسی قرار گرفته است.
اما موارد ابتلا به سالمونلا مرتبط با ماهی های خانگی و آکواریومی نسبتا کوچک و بسیار پراکنده بوده است. از این رو، ردیابی موارد عفونت در مقایسه با تعداد بسیار زیاد موارد عفونت ناشی از مصرف گوشت خام و نیم پز ماکیان، گوشت های دیگر، تخم مرغ خام یا غذاهای آلوده دیگر دشوارتر است.
بیشتر عفونت های سالمونلا به تب، کرامپ های شکمی، استفراغ، و اسهال منجر می شوند که چند روز این شرایط ادامه می یابد. به ندرت پیش می آید که درمان این عفونت ها به استفاده از آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد.
با این وجود، نوزادان، کودکان، زنان باردار، افراد مسن و گروه های دیگر دارای سیستم ایمنی ضعیف در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت های سالمونلای بسیار جدی یا حتی مرگبار قرار دارند.
تب تیفوئید یک بیماری حاد است که به واسطه باکتری سالمونلا انتریکا سروتیپ تیفی شکل می گیرد و همچنین باکتری سالمونلا پاراتیفی نیز می تواند به بروز این شرایط منجر شود که باکتری دوم معمولا موجب بیماری با شدت کمتر می شود.
دکتر لایت‌فوت می گوید: نیازی نیست از نگهداری ماهی های زینتی در خانه پرهیز کنید، اما از مردم می خواهیم که جانب احتیاط را همواره رعایت کنند. در همین راستا، دست های خود را به طور مکرر با آب و صابون شستشو دهید. همچنین، زمانی که در حال تمیز کردن آکواریوم هستید کودکان نباید در نزدیکی آن حضور داشته، با وسایل خارج شده از آن بازی کنند یا با آب آکواریوم در تماس باشند زیرا ابتلا به عفونت می تواند به راحتی رخ دهد.
خریداران و مالکان ماهی های زینتی می توانند به نکته هایی که در راستای حفظ پاکیزگی تنگ محل نگهداری یا آکواریوم ارائه شده اند، مانند تعویض یک سوم از آب آکواریوم دو بار در ماه و رعایت دستورالعمل های ارائه شده توسط تولیدکننده آکواریوم برای تصفیه آب توجه داشته باشند.
اگر گزینه دیگری ندارید، پس از شستشوی تنگ یا لوازم آکواریوم، سینک و وسایلی که برای پاکسازی آکواریوم و وسایل درون آن استفاده کرده اید را به خوبی ضدعفونی کنید. برای این کار می توانید از ترکیب چهار قاشق مایع سفید کننده در یک لیتر آب ولرم استفاده کنید. تمام سطوح را پیش از استفاده دوباره به خوبی شستشو داده و ضدعفونی کنید.
