زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

آيت‌ا... شيخ مجتبي تهراني در جمع نمازگزاران مسجد جامع بازار تهران با استناد به آيات، روايات و سيره اهل‌بيت(ع) راهکارهاي فريب نخوردن انسان را تشريح کرد.
اين استاد برجسته حوزه علميه تهران با اشاره به اينکه انسان طالب زندگي جاودانه، توام با صحت و سلامتي و خوشي است، بيان داشت: خداوند نيز زندگي و بقاء دائمي را به همراه سعادت و خوشبختي براي انسان در نظر گرفته ولي با حفظ شرايط و حدود الهي مي‌توان به آن دست يافت، به عنوان نمونه خداوند در سوره فرقان مي‌فرمايد: قل اَذلك خيرُ ام جنّةخولد التيوعد المتقون از اين آيه پيداست كه خداوند جاودانگي را براي افرادي كه اهل تقوا هستند و حدود الهي را محترم شمرده و رعايت مي‌نمايند وعده نموده است.
امام حسين(ع) مصلحي غيور و ضد غرور
وي با بيان اينکه قيام و حرکت امام حسين(ع) درس و عبرتي براي بشريت در ابعاد گوناگون معرفتي و معنوي، فردي و اجتماعي، دنيوي و اخروي است، گفت: امام حسين(ع) مصلحي غيور و انساني ضدغرور بود؛ نه خود مغرور بود و نه كسي را مغرور کرد؛ بلکه حضرت مي‌خواست مغرورين را از ورطه غرور نجات دهد. بدين جهت اولين سخنراني كه ايشان در روز عاشورا مطرح كرد همين مسئله بود.
وي اضافه کرد: امام حسين(ع) فرمودند «عبادَ ا... اِتَّقوا ا...» يعني آن گرايش و تمايلي كه در نهاد شماست و شما را به بقاء، زندگي جاودانه و بهتر زيستن سوق مي‌دهد تنها با تقواي الهي و دوري از هواهاي نفساني حاصل خواهد شد.
مهم‌ترين عامل غرور و اشتباه انسان
آيت‌ا... تهراني ادامه داد: پس چرا با اينكه اين دنياي فاني و ناپايدار را مي‌بينيم و در حالي كه برايمان مملو از درد و رنج و ناخوشي و ناملايمات است از آن خوشبختي و سعادت را مطالبه مي‌كنيم، اگر بخواهيم ريشه اين حماقت را در معارف اسلامي بيابيم بايد به آيات، روايات و ادعيه رجوع نماييم كه دو چيز را عامل غرور و اشتباه انسان در اين رابطه است، اول عامل دروني كه همان شيطان دروني انسان است كه با وعده‌هاي دروغين و فريبنده انسان را از مسير الهي خارج نموده و همچنين با تكوين آرزوهاي كاذب و وعده‌هاي بي‌پايه او را به ورطه گمراهي مي كشد و دوم عامل بيروني كه همان شيطان بيروني مي‌باشد.
وي ابراز داشت: خداوند در سوره نساء مي‌فرمايد: «وَ مَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطانَ وَلِيًّا مِنْ دُونِ ا... فَقَدْ خَسِرَ خُسْراناً مُبيناً يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلاَّ غُرُوراً» هر کس به جاي خدا، شيطان را وليّ خود بگيرد، خسارت آشکاري را مي‌بيند. شيطان به آنها وعده مي‌دهد و برايشان آرزو مي‌پروراند؛ اين آيه مي‌گويد: وعده‌هاي شيطان فريبنده است، يعني شما را از رسيدن به هدف منحرف مي‌کند. و در سوره اسراء نيز مي‌فرمايد: «و ما يَعدهم الشيطان الا غُرورا».
اين استاد اخلاق حوزه گفت: در خطبه اول نهج‌البلاغه آمده است كه بعد از اتمام جنگ نهروان اميرالمومنين حضرت علي(ع) هنگامي كه در ميان كشته‌شدگان قدم مي‌زدند، فرمود: آيا اطلاع داريد كه چه كساني به اين افراد ضرر رساندند، كساني به آنان ضرر رسانده كه آنان را فريفتند، سپس از ايشان سوال شد چه كسي آنان را فريب داد! حضرت در پاسخ فرمودند: شيطان و نفس اماره. اميرالمومنين(ع) مي‌فرمايند: «مَنِ اغتَرَّ بِنَفسِهِ أسلَمَتهُ إلَي المَعَاطِبِ هر که به خود مغرور شود، خودش را تسليم سرزنش‌ها کرده است.» حضرت در اينجا غرور را به نفس تشبيه مي‌کند.
وي يادآور شد: هميشه غرور براي انسان از آن جايي سرچشمه مي‌گيرد كه انسان بر سر دو راهي قرار مي‌گيرد، يكي راه عقلي (حجت دروني براي هدايت انسان) و ديگري وحي (حجت بيروني) است، افراد مي‌توانند زماني كه بر سر دو راهي قرار گرفتند با کمک اين دو، بر هواي نفساني چيره شده و با انتخاب و اختيار خود در صراط مستقيم قرار گيرند.
آيت‌ا... تهراني همچنين افزود: انبياي الهي آمده‌اند بگويند اگر حيات جاودانه و زندگي در خوشبختي و نشاط کامل را مي‌خواهيد، فريب غرور و شيطان دروني را نخوريد، زيرا وعده الهي حق است و شيطان مي‌خواهد با وعده‌هاي دروغين شما را از مسير اصلي خارج و گمراه نمايد.
خودخواهي و حب بقاء مهم‌ترين عامل رفاه‌طلبي است
وي در ادامه با اشاره به دلايل فريب خوردن انسان اظهار داشت: اول اينکه همه انسان‌ها به دنبال زندگي جاودانه و سراسر رفاه و آسايش مي‌باشند که اين از خودخواهي و حب بقاء نشأت مي‌گيرد و دوّم اينکه انسان از نظر حدوث زاييده ماديات و دنيا است و آن را مي‌بيند و شهود مي‌کند و اگر آن را کنار آن خواسته دروني بگذاريم، خواهيم ديد قابل جمع نيست، ولي چون اين زرق و برق دنيا جذبه دارد و با گرايشات، طبع و غرايز دروني انسان پيوند خورده، انسان را مجذوب خود مي‌کند.
سوء‌استفاده از نيروي اختيار
اين استاد حوزه علميه تهران خاطرنشان کرد: در اينجا مسأله اصلي اين است که بعضي از فريب‌خوردگان دنيا به قدري سست اراده‌اند که با ديدن اين واقعيت‌ها باز هم دنبال دنيا مي‌روند. بحث ما در خصوص افرادي است که به مبدا و معاد ايمان دارند، اما اين‌که چه چيزي منجر به اشتباه شده است؟ خيلي واضح است و آن مسأَله سوءاستفاده از نيروي انتخاب و اختيار مي‌باشد. و ما يَعِدُهُم الشَيطانُ الّا غُروراً آيات و روايات ما دقيق و حساب شده است. اينها ذهني و فرضي نيست، عين واقعيت است.
وي تاکيد کرد: حضرت امير(ع) هيچ کدام از خواسته‌هاي دروني انسان را انکار نمي‌کند و مي‌گويد: هدف گيري‌ات درست است، امّا راه را گم کرده‌اي. اگر دنيا را انتخاب کني پست‌تر از حيوان مي‌شوي و نمي‌توان گفت که چنين کسي انسان است. چراکه اين وديعه الهيّه عقلانيه‌اي که به تو عنايت شده به کار نگرفتي و راه درست را انتخاب نکردي؟ حيف اين گوهر گرانبهايي که به تو دادم! تو قابليت نداشتي و از آن استفاده نکردي!