آفات گیاهی به جانورانی گفته میشود که به انساج مختلف گیاهان حمله کرده و به آنها آسیب میرساند. شایع ترین افات گیاهی در مجموعه فضای سبز شهری از شاخه، بند پایان1، ردههای حشرات2 (سوسکها، زنبورها، شتهها و. .. ) و عنکبوتیان3 ( کنهها و. .. ) و شاخه نرم تنان4، رده شکم پایان5 ( حلزونها ) هستند.
سوسک برگخوار نارون
(Golercellaluteola mull)
این سوسک از راسته coleopteran و خانواده chrysomelidae است و از آفات بسیار مهم و خسارت زای نارون میباشد. دگردیسی سوسک برگخوار نارون کامل بوده
(نوزاد آن شب شباهتی به حشره کامل ندارد ) و در شرایط آب و هوائی مانند تهران 3 نسل دارد. حشره کامل پس از زمستان گذرانی در شکاف تنه درختان نارون و لابه لای خارو و خاشاک، با مساعد شدن شرایط آب و هوايی ( نیمه دوم فروردین ) از اماکن زمستانه خود خارج نشده و به تغذیه از برگ درختان نارون میپردازد، سپس جفتگیری کرده و در سطح زیرین برگ بصورت دستهای تخم گذاری میکند.
حشره کامل
حشره کامل این آفت سوسکی است به طول 7ـ5/5 میلیمتر، بالپوشها به رنگ زرد متمایل به سبز همراه به 2 نوار سیاه طولی که نرها کمی کوچکتر و تیره تر از ماده هستند. ( شکل 1)
خسارت حشره کامل
خسارت مرحله کامل این آفت به صورت قلوه کنی برگ درختان نارون میباشد که از طریق تغذیه حشره از هر سه لایه اپیدریم تحتانی، پارنشیم و اپیدرم فوقانی برگ صورت میگیرد. (شکل 2)
تخم
تخم گذاری این حشره به صورت دستجاتی در 2 تا 3 ردیف، عموماً در سطح زیرین برگ انجام میشود. تعداد تخم در هر دسته 1 تا 40 عدد بوده و هر حشره در طول زندگی خود حدود 500 تا 1000 عدد تخم میگذارد. (شکل 3)
لارو
پس از طی دوره جنینی که بسته به شرایط آب و هوایی هفت تا ده روز طول میکشد، لاروها از تخم خارج شده و شروع به تغذیه از برگ میکنند. این آفت دارای سه سن لاروی بوده که طول سن یک آن ، یک و نیم میلیمتر و تیره رنگ است. با بالا رفتن سن لاروی رنگ لارو روشن تر شده، میزان تغذیه آن افزایش مییابد و در نهایت اندازه لاروسن سه به ده میلیمتر میرسد. (شکل 4)
خسارت لارو
خسارت مرحله لاروی این آفت به صورت توری شدن برگ از طریق تغذیه از اپیدرم تحتانی و پارنشیم برگ میباشد. (شکل 5)
شفیره
لارو پس از اتمام دوره لاروی از برگها به طرف شاخههای فرعی و اصلی و در نهایت تنه درخت حرکت نموده و در شکاف تنه و یا لابه لای خار و خاشاک پای درخت تبدیل به شفیره شده و پس از طی دوره شفیرگی (حدود 7 روز) به حشره کامل نسل بعد تبدیل میشود. (شکل 6)
زمستان گذرانی
زمستان گذرانی این آفت به صورت حشره کامل در شکاف تنه و لا به لای خار و خاشاک پای درختان میباشد. (شکل 7)
کنتـرل
جهت کنترل این آفت، تلفیقی از روشهای مکانیکی و شیمیایی بشرح ذیل توصیه میشود:
کند و کوب و دادن یخاب زمستانه جهت از بین بردن سوسک زمستان گذردان
حذف پاجوش و تنه جوش درختان به منظور از بین بردن منبع تغذیه حشره کامل
جمع آوری مکانیکی دستجات تخم به منظور کاهش جمعیت آفت
شستشوی متوالی با فشار زیاد و به صورت ضربه ای از زیر درختان به منظور ریزش لارو و تضعیف توان حشره کامل
سمپاشی درختان علیه لارو با یکی از سموم حشره کش مانند کنفیدور، زولون، دیازینون، سوین، متاسیستوکس ترجیحاً همزمان با ظهور لاروسن اول هر نسل.
استفاده از سموم تماسی با غلظت بالا بر روی تنه درختان جهت کنترل لاروهای سن آخر که به قصد شروع دوره شفیره گی به سمت طوقه در حال حرکت میباشند.
جمع آوری شفیرهها از لابه لای خار و خاشاک پای درختان
بـدانیـم کـه :
1) پیک خسارت این آفت مربوط به نسل دوم آن است.
2) مبارزه شیمیائی علیه لاروهای اواخر سن 3 (قبل از مرحله شفیره گی) به علت توقف تغذیه، عموماً با موفقیت صورت نمی گیرد، لذا در چنین مواردی پیشنهاد میگردد از سموم تماسی با غلظت بالا روی تنه درخت استفاده شود.
3) در طبیعت گونههایی از زنبور و مگس به عنوان دشمنان طبیعی (پارازتیوئید) مراحل زیستی مختلف سوسک برگخوار نارون وجود دارند که در صورت مدیریت زمان سمپاشی علیه آفت به نحوی که کمترین آسیب به پارازتیوئیدها وارد آید، جمعیت قابل توجهی از آفت را از بین ببرند.