ایالات متحده آمریکا سالهاست که یکی از سردمداران تولید وسایل نقلیه موتوری در جهان است. البته طی دهه 80 میلادی این عنوان به وسیله ژاپنیها تصاحب شد و در سال 2009 نیز از لحاظ حجم تولید، چینیها بر امریکاییها غلبه کردند. البته تولیدکنندگان خودرو و قطعات این کشور همچنان از لحاظ نوآوری و فناوری در کنار خودروسازان اروپایی و ژاپنیها همچنان پیشتازی میکنند. بعلاوه در برخی از کشورهای امریکای جنوبی نیز تولید کنندگان خودرویی ظهور کردند که در هر دو زمینه تولید و طراحی خودرو همپای کشورهای آسیایی چین و مالزی تلاش میکنند. در این مقاله، در ادامه مرور بر خودروسازان جهان به بررسی خودروسازان قاره امریکا –شمالی و جنوبی- پرداخته میشود. همچنین مروری کوتاه بر خودروسازان قاره اقیانوسیه که دو کشور اصلی آن استرالیا و نیوزلند هستند انجام میشود.
ترتیب کشورهای بررسی شده در قاره امریکا برحسب حروف الفبای فارسی است و سعی شده است کشورهایی که صنعت خودرو بیشتر در آن شکل و رونق دارد بررسی شوند.
آرژانتین
صنعت خودرو در آرژانتین مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه در حال پیشرفت است. در حال حاضر در این کشور ده تولید کننده خودرو شامل شرکتهای فیات، فورد، جنرال موتورز، ایویکو، مرسدس بنز، پژو-سیتروئن، رنو، اسکانیا، تویوتا و فولکس واگن حضور دارند. این خودروسازان در مجموع 18 مدل مختلف خودرو تولید میکنند که تنها چند مدل از آنها خودروهای تجاری هستند. تولید خودرو در این کشور طی سالهای 2002 تا 2007 میلادی رشد 29 درصدی را تجربه کرده و تقاضای داخلی و صادرات خودرو نیز در این کشور رشد چشمگیری داشته است. از لحاظ حجم تولید در این کشور، پژو در سال 2007 میلادی صدر نشین بود و پس از آن فورد و جنرال موتورز قرار داشتند. تویوتا نیز با سرمایه گذاریهای عظیمی که در سال 2002 میلادی انجام داده اند، رشد سریعی طی این سالها در این کشور داشته است.
بعلاوه هوندا نیز از سال 2009 وارد این کشور شده است و در این کشور به تولید خودرو میپردازد. از لحاظ فروش، فولکس واگن رهبر بازار در سال 2007 بوده که 22% سهم بازار را داشته، پس از آن جنرال موتورز با سهم 16 درصدی رتبه دوم را داشته و فورد و پژو- سیتروئن نیز هر کدام با سهم 14 درصدی رتبه سوم را کسب کردهاند. آرژانتین در سال 2007، 545 هزار دستگاه خودرو تولید کرده است- 64% خودروهای سواری و 36% خودروهای تجاری- که 58 درصد یعنی حدود 316 هزار دستگاه از آنها صادر شدهاند. علی رغم اینکه این کشور به 84 کشور صادرات دارد اما نیمی از صادرات آن به برزیل و پس از آن مکزیک(13%)، ونزوئلا(5%) و شیلی(5%) در رتبههای بعد قرار میگیرند.
صنعت تولید قطعه نیز در این کشور رشد خوبی را داشته است و در حال حاضر حدود 400 شرکت در این حوزه فعالیت میکنند. این صنعت حدود 62 هزار شغل که کمتر از 20 هزار مورد از آنها در قسمت تولید فعالیت میکنند، ایجاد کرده است.
استرالیا
استرالیا از معدود کشورهایی است که میتواند یک خودرو را از صفر تا صد آن تولید کند. همچنین این کشور از جمله کشورهای پیش قدم در صنعت خودرو است که این صنعت در آن با تولید خودروهای بخار آغاز شده است. اولین خودرو بنزینی این کشور نیز در سال 1901 میلادی بهوسیله شرکت تارانت اتومبیل که متعلق بههارلی تارانت بود، تولید شد. در حال حاضر سه خودروساز بزرگ در استرالیا فعال هستند.
اولین تولید کننده انبوه خودرو در استرالیا شرکت فورد استرالیا – از زیرمجموعههای فورد موتور کانادا- بود که در سال 1925 میلادی فعالیت خودرو را در این کشور آغاز کرد و همچنان نیز در این کشور به تولید خودرو میپردازد. دومین خودروساز بزرگ استرالیا شرکت هولدن با نام رسمی شرکت جنرال موتورز هولدن(با مسئولیت محدود) است. این شرکت در سال 1856 با فعالیت در صنعت نساجی فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1931 میلادی با ورود به صنعت خودرو زیر مجموعهای از جنرال موتورز گردید. این شرکت با همکاری شرکتهای دوو(جنرال موتورز کره جنوبی)، اپل و ایسوزو و با برند خود در سالهای گذشته محصولاتی را عرضه کرده است و همچنان نیز با برند خود محصولاتی را به فروش میرساند. سومین خودروساز بزرگ استرالیا در حال حاضر شرکت تویوتا موتور استرالیا، از زیرمجموعههای شرکت بزرگ تویوتای ژاپن است. فعالیت این شرکت از سال 1958 آغاز شده و در حال حاضر بیشتر فعالیتهای تبلیغاتی، بازاریابی و خدماتی برای محصولات تویوتا در استرالیا انجام میدهد.
در گذشته شرکتهای دیگری نیز در این صنعت در استرالیا فعال بودهاند. از جمله آنها شرکت صنایع موتوری استرالیا که محصولاتی با نامهای استاندارد، تریومف، رامبلر، مرسدس بنز و تویوتا تولید میکرد. شرکتهای لیلند بریتانیا، کرایسلر استرالیا، میتسوبیشی موتورز استرالیا، نیسان استرالیا و روتز استرالیا نیز طی دهههای پیشین در استرالیا فعال بودهاند.
آمریکا
آمریکا همانند کشورهایی مانند آلمان و فرانسه شکل دهنده صنعت خودرو در جهان و صنعت خودروی این کشور از پیشکسوتان این صنعت در سطح جهان محسوب میشود. آغاز شکل گیری این صنعت در امریکا به سال 1890 میلادی بر میگردد و مهمترین ویژگی آن این است که خیلی سریع و شاید اولین صنعت خودروی جهان است که به تولید انبوه روی آورد. در ابتدا چند صد تولید کننده خودرو در سطح آمریکا وجود داشتند اما بتدریج در طی حدود40 سال در دهه 1920 میلادی سه تولید کننده بزرگ آمریکا یعنی جنرال موتورز، فورد و کرایسلر بازار این کشور- و حتی جهان – را در تسلط خود در آوردند. شاید یکی از دلایل این امر استفاده هنری فورد از سیستم تولید انبوه خاص خود در اوایل قرن بیستم است که برای اولین بار سیستم تولید انبوه را به صنعت خودرو وارد کرد. علی رغم رکود اقتصادی اواخر دهه 1920 میلادی و جنگ جهانی دوم، این سه خودروساز در کنار معدود خودروسازانی مانند هادسون موتور، ناش-کلویناتور، پاکارد موتور، استودبکر و کروسلی، همچنان به فعالیت ادامه دادند. برخی از این خودروسازان طی دهههای 50 و 60 میلادی یا با هم ادغام شدند و یا توسط دیگر شرکتهای خریداری شدند.
کروسلی در سال 1952 تولید خود را متوقف کرد. پاکارد موتور و استودبکر در سال 1954 با هم ادغام شدند و در سال 1966 تولید خود را متوقف کردند. ناش-کلویناتور وهادسون موتور هم با هم ادغام شدند و شرکت سهامی امریکن موتور را در سال 1954 تشکیل دادند.
متاسفانه امریکن موتور نیز قادر به رقابت با سه غول خودروسازی امریکا یعنی جنرال موتورز، فورد و کرایسلر نبود و در اوایل دهه هشتاد میلادی به رنو فرانسه فروخته شد و با وقوع مشکلات مالی برای رنو در اواخر این دهه به کرایسلر واگذار شد. در نهایت طی چند دهه اخیر میلادی این سه خودروساز بزرگ بر صنعت خودروی آمریکا حاکم بودند. در طی این سالها و در دورههای مختلف این شرکتها با بحرانها و شکوفایی روبرو بودهاند. برای نمونه در دهه 1970 میلادی، قیمت بالای نفت، افزایش رقابت خودروسازان خارج آمریکا و تشدید قوانین دولتی این شرکتها را بسیار تحت الشعاع قرار داد.
با اینکه این شرکتها از این بحران عبور کرده و دوباره به دوران شکوفایی بازگشتند اما در سال 2008 دوباره صنعت خودروی امریکا دچار بحران شد. در نتیجه جنرال موتورز و کرایسلر اعلان ورشکستگی کرده و با وامها و سرمایهگذاریهای دولت فدرال آمریکا دوباره بازیابی شدند. ناگفته نماند که دو دهه اخیر میلادی در حالیکه این سه خودروساز بزرگ امریکا مشغول خرید خودروسازان و برندهای خارجی بودند، خودروسازان خارجی نیز به ایجاد کارخانهها و خطوط تولید یا مونتاژ خودرو در امریکا پرداختهاند.
نمونهای از این خریدها میتوان به خرید سهمی از ساب در1990، دوو موتور در 2001 و سرمایه گذاری در سوبارو در 1999، هامر در 1998 و فیات در 2000 توسط جنرال موتورز و همچنین ولوو در 1999 و لندرور در 2000 توسط فورد اشاره کرد. در مقابل نیز خودروسازانی مانند ب ام و و دایلمر بنز در دهه 90 میلادی، هوندا، هیوندا، تویوتا و فولکس واگن در طی دهه اخیر به سرمایهگذاری و ساخت تاسیسات تولید در امریکا روی آوردهاند. همچنین با حضور چینیها در صنعت خودروی جهان و امکانات بالقوهای که آنها دارند فورد و جنرال موتورز نیز همانند دیگر خودروسازان جهان خطوط تولید در این کشور راهاندازی و یا همکاریهای مشترکی با خودروسازان چینی ایجاد کردهاند.
اکوادور
صنعت خودرو در اکوادور جوان بوده و چندان قوی نیست. اولین خط مونتاژ در این کشور در سال 1973 آغاز به کار کرده است. از آن زمان تاکنون این کشور بیش از 200.000 دستگاه خودرو تولید کرده است که تقریبا اکثر آنها برای بازار داخل بودهاند. در حال حاضر این کشور چهار خط مونتاژ خودرو دارد: شرکت آمنی باس با 29% از سهم بازار، شرکت آیمسا با 28% سهم بازار، مارسا با 24% سهم از بازار و کوئناسا با 19% سهم بازار داخل. جوانترین این شرکتها، شرکت کوئناساست که تنها 5 سال از افتتاح آن میگذرد. این شرکتها از آغاز فعالیت خود محصولات خودروسازان معروف دنیا از جمله شورولت، میتسوبیشی، فورد، هیوندا، نیسا، سوزوکی، فیات، دوو و لادا را مونتاژ کردهاند. اکوادور به همراه بولیوی، کلمبیا، پرو و ونزوئلا عضو معاهده آدان است که تعرفههای مشخصی را روی محصولات خاصی از جمله خودرو برای واردات خودرو از یکدیگر و کشورهای خارج از این معاهده اعمال میکنند و این مسئاله به صادرات خودرو توسط اکوادور به این کشورها کمک کرده است. در حال حاضر این شرکتها محصولات خودروسازان بزرگ را مونتاژ از جمله اپل، پژو، تویوتا و غیره را مونتاژ میکنند.
برزیل
صنعت خودرو برزیل در سال 2009 بیش از 5/3 میلیون دستگاه خودرو تولید کرد. اکثر شرکتهای خودروسازی معروف جهان در برزیل حضور داشته و در آنجا خودرو تولید میکنند. شرکتهای فیات، فولکس واگن، فورد، جنرال موتورز، نیسان موتورز، تویوتا، مان، میتسوبیشی، مرسدس بنز، رنو، هوندا، هیوندا برخی از این شرکتها هستند. شرکتهای ملی مانند ترولر مارکوپولو و آگراله راندان نیز اخیر در صنعت خودرو برزیل ظهور کرده اند. شرکت ترولر که در سال 1995 تاسیس شده، تولید کننده خودروهای بیابانی است و هم اکنون خودروهای ساخت خود را در آنگولا نیز برای بازار آفریقا مونتاژ میکند. مجموعه شرکتهای راندون در سه زمینه یدک کشها، واگنهای قطار و خودروهای خاص فعالیت میکند و بزرگترین شرکت ملی برزیل در حوزه حمل و نقل است که در 12 کشور از طریق کارخانههای صنعتی، دفترها، مراکز توزیع، خطوط مونتاژ یا سی کی دی فعالیت میکند.
مقررات صنعت خودروی برزیل را سازمانی به نام آنفاوئا که قسمتی از سازمان بینالمللی تولید خودرو مستقر در پاریس است، تنظیم میکند.
کانادا
کانادا در حال حاضر یازدهمين تولید کننده خودرو در جهان است(طبق آمار سال 2008 برحسب تعداد دستگاه خودروی تولید شده). البته به تازگي برزیلیها و مکزیکیها از این کشور پیشی گرفتهاند. در سالهای 1918 و 1923 میلادی این کشور عنوان دومین تولید کننده خودرو در جهان را نیز به خود اختصاص داده است. کانادا علیرغم اینکه کشور جوانی است اما صنعت خودرو آن تقریبا به اندازه صنعت خودروی جهان قدمت دارد. اولین تولید انبوه خودرو در کانادا در سال 1904 میلادی در شهر واکرویل نزدیک انتاریو پایتخت این کشور صورت گرفته است. در سال اول گوردن مک گروگر و والاس کمپل با کمک نیروی انسانی توانمند خود 117 فورد مدل سی در این کارخانه تولید کردند.
در آن سالها مارکهایی مانند بروکس استیم، ردپت، مک کی، گری دورت، براکویل آتلاس، مک لافین و چندین مارک دیگر در کانادا بسیار شناخته شده بودند. در سال 1918، مک لافین بوسیله جنرال موتورز امریکا خریداری شد و جنرال موتورز کانادا نامیده شد. به دلیل وقوع جنگ جهانی اول، صنعت خودرو کانادا در سال 1923، رشد خوبی پیدا کرد و به دومین خودروساز بزرگ دنیا تبدیل شد. البته این صنعت خودرو به دلیل تعرفههای بالای ورود خودرو چندان بهرهوری نداشت.
به واسطه انعقاد توافقنامهای در سال 1965 میلادی با ایالات متحده امریکا قیمت مصرف کننده بالا و عدم بهرهوری در تولید صنعت خودرو کانادا را احاطه کرده بود. این توافقنامه از آن زمان تا کنون تاثیر بسزایی در صنعت خودرو کانادا داشته و بیشتر آنچه از صنعت کنونی خودروی کانادا مشاهده میشود را شکل داده است. در واقع این صنعت در کانادا بوسیله امریکا کنترل میشود که دو مورد از مهمترین مواد این توافقنامه نسبت تولید به فروش یک به یک و الزامات ارزش افزوده محصول هستند.
شرکت بینالمللی مگنا بزرگترین بنگاه داخلی در صنعت خودروی این کشور است و سومین قطعه ساز بزرگ دنیاست. همچنین این شرکت در کارخانه مگنا استایر خود در اتریش خودروی کامل نیز تولید میکند.
مکزیک
علیرغم اینکه اولین خودرو در سال 1903 میلادی وارد مکزیک شد اما اولین تولید کننده رسمی خودرو در این کشور شرکت بیوک است که در سال 1921 میلادی وارد این کشور شده است. پس از آن شرکت فورد موتور در سال 1925 وارد این کشور شد. تا دهه 1960 میلادی شرکتهای مختلفی در مکزیک به تولید خودرو میپرداختند. در اوایل این دهه به واسطه سیاستهای دولت که با هدف تولید یک خودروی ملی اتخاذ شده بود و خودروسازان را تشویق به ایجاد اشتغال و استفاده از قطعات داخلی در کنار وارداتی میکرد برخی از خودروسازان از جمله مرسدس بنز، فیات، سیتروئن، پژو و ولوو از این کشور خارج شدند. اما شرکتهای جنرال موتورز، فورد، کرایسلر، امریکن موتورز، رنو، فولکس واگن، داتسون و بورگ وارد همچنان به فعالیت خود ادامه دادند. دوره مهم دیگری در تاریخ صنعت خودروی مکزیک دهه نود میلادی بویژه اواخر این دهه بود که اقتصاد مکزیک رشد چشمگیری را تجربه میکرد. در این زمان بسیاری از خودروسازان از جمله آنهایی که این کشور را ترک کرده بودند دوباره به آن برگشتند. از جمله پژو، مرسدس بنز و همچنین هوندا و پورشه نیز برای اولین بار وارد این کشور شدند. با آغاز قرن بیست و یکم فروش خودروهای سواری در مکزیک افزایش یافت و به دنبال آن تنوع در محصولات عرضه شده توسط خودروسازان بیشتر گردید و محصولات دیزلی و هیبریدی نیز به دامنه محصولات آنها اضافه شدند از جمله هوندا سیویک هیبریدی و فولکس واگن جتا دیزلی. در حال حاضر 42 برند مختلف خودرو در مکزیک محصولات خود را عرضه میکنند که یکی از متنوعترین بازارهای خودرو در جهان است. در میان این برندها هم خودروسازان معروفی مانند لامبورگینی و فراری و هم خودروساز نوظهور چینی به نام فاو دیده میشوند. همچنین خودروساز اصالتا مکزیکی به نام ماسترتا نیز از جمله این برندهاست. شرکت ماسترتا که استودیو طراحی مختص خود را نیز دارد در سال 2007 اولین خودروی اسپرتی خود را با نام ام ایکس تی به بازار عرضه کرد. این خودرو از لحاظ مشخصات به لوتوس الیزه و پورشه کیمن شباهت دارد و در سال 2011 تولید آن نیز آغاز شده است.
نیوزلند
صنعت خودرو در این کشور با واردات خودروهای بنز از پاریس توسط ویلیام مکلین در سال 1898 آغاز شد. در دهه 1920 میلادی تعرفه واردات و قوانین دولت این کشور خودروسازانی مانند فورد و جنرال موتورز را تشویق به مونتاژ خودرو در این کشور کرد. در دهه هشتاد میلادی با حذف تعرفه واردات خودرو عملا واردات خودرو با صرفهتر از تولید خودرو در این کشور شد. علی رغم برخی از تلاشها از ابتدای قرن بیستم برای تولید خودروهای داخلی در این کشور، خودروی کاملا داخلی تاکنون در نیوزلند تولید نشده است. بزرگترین تولید کنندگان خودرو در نیوزلند طی دهههای گذشته تویوتا نیوزلند، فورد نیوزلند و هولدن نیوزلند بودهاند. در حال حاضر صنعت خودروی این کشور شامل تولید کننده کیتهای خودرو و کپی خودروهای دیگر است. نیوزلند خط مونتاژ خودروهای سواری دیگر ندارد.