زینب ایزدی؛ كارشناس تغذیه
گیاهشناسی
توت فرنگی گیاهی است علفی، دارای دونوع ساقه خوابیده و قائم كه از ساقههای خوابیده آن ریشههای نابجا تولید میشود. قسمت خوراكی میوه كه قرمز رنگ است در حقیقت نهنج گل میباشد كه كمكم متورم شده و به صورت توت فرنگی در میآید. این گیاه در مناطق شمالی ایران از جمله دامنههای البرز بصورت خودرو دیده میشود.
قسمت اعظم توت فرنگی ایران پرورشی هستند. توت فرنگی از خانواده رُزهاست و تنها میوهای است که دانههایش بیرون قرار گرفتهاند و به طور متوسط 200 دانه دارد.
تاریخچه
میوه، برگ و ریشه توت فرنگی وحشی یا كوهی در گذشته كاربرد دارویی داشته است. از ریشه توت فرنگی زمانی برای درمان خانگی اسهال و از ساقه آن برای ترمیم زخم استفاده میشده است. میوه توتفرنگی جزو دسته میوههای سرد محسوب میشد و معتقد بودند كه به رفع عطش و رفع تورم جگر كمك میكند و خنك كننده معده نیز هست.
با این حال در گذشته مردم براین باور بودند كه خوردن آن در فصل زمستان و یا برای كسانی كه طبع سرد دارند، خطر افزایش مزاج بلغمی و ناراحتیهای گوارشی را بدنبال دارد.
تركیبات مهم
تركیبات مهم آن عبارتند از تاننها شامل الاژیك اسید، الاژی تاننها و پلی فنلهای پیچیده. فلاوونوییدها از جمله كامفرول وكورستین، اسیدهای چرب و اسیدهای فنلی، موسیلاژ، اسیدهای میوه، سالیسیلاتها، ویتامینE، C و B و مواد معدنی مختلف.
یافتههای علمی از گذشته تاكنون
در كتاب "گیاه نامه نوین" که در سال 1931 انتشار یافته، بیان شده است كه میوههای توت مانند در درمان نقرس روماتیسمی تأثیر بسزایی دارند. در این كتاب ذكر شده كه اگر صورت مان را بشوییم و بلافاصله تکهای توتفرنگی بریده شده را به آن بمالیم، نه تنها سفیدش میکند بلکه اثرات اندک آفتاب سوختگی را هم از این عضو میزداید. همچنین از توتفرنگی به عنوان مسهلی ملایم، مادهای ادرارآور و قابض نام برده شده است.
در طب سنتی غرب، از توت فرنگی به منزله درمانگر عوارض پوستی به ویژه جوش غرور جوانی، کچلی و زخمهای کهنه یاد میشود.پژوهشهای جدید به عمل آمده در کانادا حاکی است که چنانچه میوه آن را له کرده و به صورت محلول در آوریم، شمار چشمگیری از ویروسهای مختلف بیماریزا را که در لولههای آزمایش رشد میکنند، نابود میسازد.
از جمله اینكه باعث نابودی ویروسهای عفونتزای شایع نظیر تبخال میشود. هر قدر غلظت میوه زیادتر باشد، تأثیرش بیشتر است. رومیان باستان معتقد بودند که توت فرنگی به عنوان یک گیاه دارویی، علایم بیماری مالیخولیا را کاهش میدهد، التهاب را کم میکند و در درمان تب، عفونت گلو، سنگ کلیه، تنگی نفس، بیماریهای خونی و ناراحتیهای کبدی و کلیوی اثر دارد.
مطابق بررسیهایی که درباره چند انسان و حیوان صورت گرفت، آشکار شد که چون توت فرنگی سرشار از الیاف گیاهی پکتین است، کلسترول خون را کاهش میدهد. به تازگی پژوهشگران ایتالیایی خاطرنشان ساختهاند که توت فرنگی قادر است از تشکیل یکی از قویترین عوامل سرطانزا یعنی «نیتروزامین» ممانعت کند.
همانطور كه میدانید هنگامی که نیتراتها و آمینها باهم واکنش میدهند، نیتروزامینها در مجرای روده تولید میشوند. هستههای توت فرنگی از پلی فنل که عامل ضد سرطانی است، کاملاً غنی بوده و همچنین ضد اکسیداناند. تحقیقات جدید نشان دادکه توت فرنگی یكی از مواد غذایی ضد سرطان است زیرا توانست از میزان مرگومیر 1271 سالمند آمریکایی که به سرطان مبتلا بودند، بکاهد. در این مطالعات همچنین مشخص شد، احتمال ابتلا به سرطان در کسانی که زیاد توت فرنگی میخورند، سه برابر کمتر از افرادی است که بندرت از این میوه مصرف میكنند.
روشهای استفاده از توت فرنگی
یكی از كاربردهای مهم توت فرنگی كاربرد آرایشی –بهداشتی آن بخصوص برای پوست صورت بهعنوان یك ماسك خوب میباشد. همچنین ماسك مربوطه اثرات تسكین آفتاب سوختگی پوست را دارا ست. دانههای توت فرنگی دارای خاصیت مقوی كلیه میباشند. میوهها نیز دارای خاصیت ضد میكروب هستند.
برگ توت فرنگی دارای خاصیت قابض بوده به همین دلیل در رفع اسهال و مشكلات هضم در قدیم مورد استفاده بوده است. از برگ توتفرنگی برای درمان نقرس، روماتیسم و آرتریت استفاده میشده است. هنوز در بعضی نقاط از دمكرده برگ برای موارد مذكور و موارد دیگری از جمله یرقان و اشتهاآور استفاده میشود.
خواص اعجابانگیز توت فرنگی
توت فرنگی، میوهای مقوی و مغذی است و دارای مقداری ید میباشد و به همین جهت برای بهبود ترشح تیروئید بسیار سودمند میباشد.
عمر را طولانی میکند و قادر است از بروز سرطان بکاهد.
از سفت شدگی رگها (تصلب شرائین) جلوگیری مینماید.
توت فرنگی اشتهاآور بوده و ادرار را زیاد میکند.
املاح معدنی موجود در توت فرنگی، خاصیت مسهلی به آن بخشیده است، زیرا این املاح، عضلات روده را به انقباض و انبساط وا میدارد و به همین جهت توت فرنگی برای درمان یبوست مؤثر است.
توت فرنگی، سرشار از ویتامین بوده و مقوی، خنک كننده و تصفیه کننده خون است.
اگر توتفرنگی را له کنید و در آب بریزید، نوشابه ای به دست میآید که برای درمان تبهایی که با بیماریهای التهابی همراه است، بسیار مفید میباشد.
برای افراد کمخون و بیماران مسلول و کسانی که دوران نقاهت را میگذرانند، بسیار مفید است.
به علت دارا بودن مقدار زیادی ویتامین C خونریزی لثه ناشی از کمبود این ویتامین را کاملاً شفا میبخشد.
به سبب داشتن آهن و ویتامین C در خونسازی بدن مؤثر است.
به خاطر وجود ویتامینهای گروه B در توت فرنگی، خوردن آن جهت رفع سستی، خمودی، عصبانیت، ترس و دلهره، تشویش، اضطراب و هیجان مفید است...
برای خواندن بخش دوم- خواص درمانی و فواید غذایی توتفرنگی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- خواص درمانی و فواید غذایی توتفرنگی- اینجا کلیک کنید.