زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 نیما بازیار؛ دكتر سعید حسینی

اخیرا در بسیاری از کشورها آبمیوه جزء مهمی از رژیم غذایی شده است که به عنوان یک نوشیدنی مغذی، می‌تواند نقش به سزایی را در سلامت رژیم غذایی ایفا کند. آبمیوه‌ها بدون چربی و غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیتونوترینت‌ها می‌باشند. به‌طور مثال آب پرتقال غنی از ویتامین C و مواد آنتی اکسیدانی و فیتوکمیکال‌ها می‌باشد و در نتیجه نقش مهمی در بهبود سطوح چربی خون در افراد مبتلا به هایپرکلسترولمی دارد.

همچنین آبمیوه‌ها در سم‌زدایی بدن نیز نقش دارند. این روزها در تمام سوپرمارکت‌ها آبمیوه‌های صنعتی در طعم‌ها و بسته‌بندی‌های گوناگون وجود دارند و از آنجایی که به راحتی تهیه می‌شوند، مصرف آنها رو به افزایش است. اما آیا این نوع از آبمیوه‌ها خواص یکسانی با آبمیوه‌های طبیعی دارند؟

آبمیوه‌های كامل بدون افزودنی

طبق استاندارد آبمیوه‌هایی که به صورت صنعتی تهیه می‌شوند، چند دسته هستند. یک دسته آبمیوه‌های کامل است که گاهی با برچسب بدون افزودنی ارائه می‌شوند که در اغلب آنها بر طبق ترکیبات مندرج روی بسته‌بندی آن 80 تا 90 درصد از آبمیوه طبیعی استفاده شده است.

نكتارها

دسته دیگر نکتارها می‌باشند. درصد آبمیوه به کار رفته در آن حدود 30 تا50 درصد است. نکتارها از اضافه كردن آب، شكر، اسانس و افزودنی‌های دیگر همراه با مقداری پوره میوه به دست می‌آید که با آبمیوه‌های طبیعی تفاوت دارد. پوره در واقع قسمت‌ گوشتی میوه است كه پس از جدا شدن هسته، دم و پوست به صورت له شده در می‌آید.

آبمیوه‌های حاوی پالپ

نوع دیگر، آبمیوه‌های حاوی قطعات خرد شده میوه (پالپ) است. یک نوشیدنی که از اضافه کردن مقداری پوره یا تکه‌های درشت یا ریز میوه در مخلوط آب، شکر و اسانس به دست می‌‌آید و گرچه حاوی درصدی فیبر میوه است، اما به معنای کیفیت بالای آن نیست.

نوشیدنی‌ یا شربت‌های میوه‌ای هم حداکثر حاوی 5 تا 7 درصد آبمیوه طبیعی بوده و بقیه حجم‌شان را آب، شکر، اسانس، اسید سیتریک، مواد نگهدارنده و رنگی تشکیل می‌دهد.

این نوشیدنی‌‌ها یک شربت طعم‌دار به شمار می‌‌روند که فرق چندانی با نوشابه‌های معمولی ندارند و طعم و بوی اصلی میوه را نمی‌دهند و ارزش تغذیه‌ای چندانی نداشته و مصرف آن در طولانی مدت برای مصرف کننده مضر خواهد بود.

اثرات آبمیوه‌‌های صنعتی بر سلامت افراد

به دلیل شکر بالای به‌کار رفته در این آبمیوه‌های صنعتی، مصرف زیاد آنها سلامت افراد را با بیماری‌هایی نظیر چاقی، پرفشاری‌خون و دیابت به خطر می‌اندازد. شکر موجود در این نوشیدنی‌ها علاوه بر افزایش کالری آنها و ایجاد چاقی در پوسیدگی دندان، خصوصا در کودکان نقش دارد.

این آبمیوه‌ها علاوه‌ بر اینکه محتوی شکر زیاد هستند و این شکر باعث ایجاد پلاك در دندان‌ها و به دنبال آن پوسیدگی دندان‌ها می‌شود، به علت خاصیت اسیدی که دارند منجر به انحلال مینای دندان شده و تخریب هرچه بیشتر دندان‌ها را به همراه دارند. این در حالی است که میزان اسیدیته در آبمیوه‌های طبیعی کمتر از آبمیوه‌های صنعتی است.

آبمیوه‌های طبیعی در مقایسه با آبمیوه‌های صنعتی میزان کمتری سدیم و میزان بیشتری پتاسیم، فسفر و منیزیم دارند. همچنین مقدار زیادی از ویتامین‌های میوه در طی روند فرآیندسازی جهت تولید آبمیوه‌های صنعتی از بین می‌رود.بیشتر آبمیوه‌های صنعتی پاستوریزه می‌شوند که از یک طرف آبمیوه را سالم و عاری از میکروب می‌کند، اما از طرف دیگر برخی از مواد مغذی مانند ویتامین C را کاهش می‌دهد.

گرچه برخی از کارخانه‌ها پس از پاستوریزه کردن مقداری ویتامین C به آبمیوه اضافه می‌کنند اما این ویتامین اضافه شده از لحاظ مقدار و قدرت جذب مانند ویتامین طبیعی نخواهد بود.همچنین در مورد آبمیوه‌های صنعتی می‌توان به مواد نگهدارنده استفاده شده در آنها اشاره کرد. این مواد نگهدارنده که جهت افزایش ماندگاری می‌باشند تا حدودی منجر به کاهش خواص آبمیوه خواهند شد.

همچنین در برخی از افراد می‌تواند سبب ایجاد واکنش‌های آلرژیک گردد.نکته دیگری که در مورد برخی از آبمیوه‌ها وجود دارد در ارتباط با ظروفی است که آبمیوه در آن نگهداری می‌شود.

برخی از ظروف پلاستیکی که آبمیوه در آن ریخته می‌شود دارای بیس فنول A می‌باشند که نوعی ترکیب شیمیایی است که به آن مختل کننده‌ هورمونی می‌گویند. این ترکیب می‌تواند با ایجاد اختلال در متابولیسم چربی‌ها و تنظیم تعادل انرژی و اشتها و سیری منجر به چاقی و تجمع چربی گردد.

آبمیوه‌‌های صنعتی گزینه مناسبی برای مصرف كودكان نیستند

در نتیجه آبمیوه‌های صنعتی نه تنها ویتامین و مواد معدنی آبمیوه‌های طبیعی را ندارند، بلکه به دلیل شکر و کالری بالایی که دارند موجب چاقی و پوسیدگی دندان می‌شوند. همچنین مصرف زیاد آنها در کودکان منجر به کم مصرف کردن میان وعد‌ه‌های مفیدتری از جمله شیر، میوه و یا آبمیوه‌های طبیعی خواهد شد که در طولانی مدت منجر به کاهش یا توقف رشد در کودکان خواهد شد.

همچنین از نظر اقتصادی نیز آبمیوه‌های صنعتی مقرون به صرفه نیستند. پس می‌توان نتیجه گرفت که آبمیوه‌های صنعتی گزینه مناسبی برای مصرف دائم کودکان و یا جهت مصرف بیماران نمی‌باشند، بلکه جهت تنوع و تفریح و یا رفع عطش در فصل گرما، به مقدار کم می‌تواند مناسب باشد.

قابل ذکر است آبمیوه‌های طبیعی نیز علی‌رغم خواصی که دارند نمی‌توانند جایگزین میوه‌های تازه باشند و مصرف میوه تازه به دلیل فیبر بالایی که دارد ارجحیت دارد. اما در کودکانی که از مصرف میوه سر باز می‌زنند و یا در سالخوردگان و بیمارانی که نمی‌توانند میوه تازه مصرف کنند، مفید است.