به قلم : زهرا رومی ؛ کارشناس ارشد علوم تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : سرگیجه ممکن است به دو شکل باشد
سدر: سیاهی رفتن سر و سرگیجه و حالت افتادن، اما نمی‌افتد، وز وز گوش
دوار: همه اشیا دور سرش می‌چرخد و ممکن است فرد بیفتد.
بیشتربخوانید:
پیشگیری از سرگیجه و تهوع در مسافرت‌ها
علت‌های سرگیجه
احساس سبکی در سر و ناپایداری، زمانی رخ می‌دهد که خون به اندازه کافی در مغز جریان ندارد. این روند با افت ناگهانی فشار خون و کم‌آبی بدن خود را نشان می‌دهد.
سرگیجه اغلب با مشکلات سلامتی از قبیل آنفلوآنزا، آلرژی یا افت قند خون و یا به دنبال بیماری‌های قلبی، سکته مغزی یا شوک دیده می‌شود.
کم‌خونی و فشار پایین خون و یا فشار بالا هم می‌تواند باعث سرگیجه شود که ریشه آن را باید مشکل و ضعف عملکرد معده دانست.
در بیماری کلیه به دلیل اختلال در ترشح اریتروپویتین، احتمال کم‌خونی و سرگیجه وجود دارد.
بالا رفتن میزان روی در خون می‌تواند موجب سرگیجه شود.
گرما‌زدگی می‌تواند موجب سرگیجه شود.
کاهش قند خون، رژیم غذایی نامناسب، مصرف ناکافی آب و مایعات، مصرف ناکافی کربوهیدرات، فقر آهن، مسمومیت‌های میکروبی، مسمومیت با سموم، مصرف مواد دخانی و مخدر و عفونت گوش می‌تواند موجب گیجی و سرگیجه شود.
میگرن موجب سرگیجه‌های دورانی می‌شود.
بیماری منیر به دلیل تجمع مایع زیاد در گوش، موجب حمله‌های ناگهانی سرگیجه دورانی می‌گردد که تا چند ساعت ادامه دارد.
سرگیجه بدون دلیل می‌تواند ناشی از سکته مغزی باشد.
حملات قلبی و حملات پانیک می‌توانند موجب سرگیجه شوند.
بالا بودن چربی خون هم علامتی مانند سرگیجه را به همراه دارد.
مصرف آسپارتام که در برخی مواد غذایی مانند نوشابه‌های رژیمی به عنوان شیرین‌کننده بدون کالری استفاده می‌شود، در برخی افراد می‌تواند موجب سردرد و سرگیجه شود.
عوامل حساسیت‌زا مثل گرده گل‌ها، گرد و غبار یا شوره حیوانات خانگی اگر وارد بدن شوند، می‌توانند موجب التهاب با انسداد گوش میانی شده و سرگیجه را باعث شوند.
مصرف زیاد زعفران سرگیجه را به دنبال دارد.
ورزش بیش از توان فرد با سرگیجه همراه خواهد شد.
وجود سم در محصولات کشاورزی که به درستی شستشو نشده، می‌تواند باعث سرگیجه شود.
استفاده از کلسیم کاربید برای زودتر رسیدن میوه‌ها و رنگ‌گیری آن، می‌تواند حالت سمی داشته و موجب سرگیجه شود.
غلظت خون از عوامل ایجاد سرگیجه است.
اگر موقع بلند شدن از رختخواب و یا برخاستن از حالت نشسته چشمتان تار شد، سرگیجه‌تان به علت کم‌خونی است.
اگر موقع بلند شدن یا از پله بالا رفتن زمین یا آسمان دور سرتان می‌چرخد، پرفشاری و غلبه خون یا چربی خون دارید و سرگیجه‌تان به این علت است.
سرگیجه از علائم اولیه‌ام.اس نیز می‌باشد. وقتی فرد راه می‌رود، دچار سرگیجه و اختلال در کنترل حرکات می‌شود.
بررسی علت سرگیجه باید در اولویت درمان باشد
پیشگیری از افزایش یا کاهش فشار خون، افزایش یا کاهش قند خون لازم است.
غذاهای خانگی در اولویت باشد.
مصرف کافی آب و مایعات (کمبود آب موجب سرگیجه می‌شود)
مصرف مواد غذایی جامد
یک کاسه متوسط ماست شیرین میل کنید.
دمنوش بابونه، دمنوش به لیمو
آب نصف ليمو تازه + یک استکان آب + یک قاشق مرباخوری شکر / مخلوط شده میل کنید.
۳ تا ۴ برگ ریحان را در کمی آب جوشانده، محلول را در یک استکان شیر ریخته، مصرف نمایید (قبل از خواب).
بیشتربخوانید:
علت سرگیجه ناگهانی را می دانید؟
بخور‌ها: بابونه، آویشن و نعنا (گرم است)
بوییدن بوهای خوب
بوییدن و مزه کردن میوه‌های ترش مثل: ليمو، نارنج و کیوی
زنجبیل به تسکین سرگیجه ناشی از شیمی‌درمانی کمک می‌کند.
از گرسنگی زیاد پرهیز شود.
از مصرف مواد غذایی رژیمی مثل نوشابه‌های رژیمی حاوی قندهای مصنوعی خودداری گردد.
اگر بعد از صرف غذا دچار سرگیجه و سردرد می‌شوید، از مواد زیر استفاده کنید
لیمو عمانی خشک را با پوست آسیاب کنید + هم وزن آن شکر اضافه کنید. از این ترکیب، بعد از غذا یک قاشق چایخوری میل کنید.
مصرف سر قاشق چایخوری پودر تخم گشنیز
یک قاشق رب انار، یک قاشق رب به، یک قاشق رب سیب
جویدن سیب به طور کامل
جویدن آرام به (آب آن را فرو برده، مواد جامد آن را بیرون بریزید)
کنجد (ویتامین E آن در بهبود سرگیجه مؤثر است)
سبزی تره در رفع سردرد عصبی و سرگیجه مؤثر است.
مصرف پودر جوز + زیره سبز (مساوی مخلوط شود) / ۳ بار در روز / یک قاشق چایخوری
گل مینا یک درمان خوب برای سرگیجه است. عناصر موجود در گل مینا، به صورت عصاره مایع، قرص و کپسول موجود است و به بهبود گردش خون کمک می‌کند تا سرگیجه را درمان کنید.
برنج، گندم، جو دوسر، سویا، نخود فرنگی، باقلا، عدس، لوبیا خشک، گردو، بادام و فندق برای تأمین ویتامین‌های گروه B
مواد غذایی غنی از پتاسیم مانند کاهو، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، اسفناج، مارچوبه، نخود فرنگی و میوه‌هایی مانند: هلو، زردآلو، انگور، موز، پرتقال، کیوی و گریپ‌فروت.
منابع ويتامين C مثل: توت‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای و منابع ویتامین E مثل: جوانه گندم، دانه‌ها، آجیل بدون نمک و اسفناج
بیشتربخوانید:
آشنایی با علائم سردرد میگرنی
مهمترین نشانه بیماری خطرناک پُرفشاری خون
مه مغزی چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟
محدودیت‌ها
مواد غذایی آبکی کمتر مصرف شود.
از مصرف کافئین، الکل و تنباکو دوری کنید.
مواد غذایی شور؛ مواد غذایی پر چرب و حاوی کلسترول بالا مخصوصاً با منشأ حیوانی.
سیر می‌تواند در برخی افراد باعث سرگیجه شود.
مصرف پیاز شرایط را بدتر می‌کند.
مصرف قند و شکر به حداقل برسد یا موقتاً قطع شود.
مصرف زیاد دمنوش چای سبز می‌تواند موجب سرگیجه شود.
مواد غذایی فرآوری شده دارای منوسدیم گلوتامات
میوه‌هایی که با استفاده از کلسیم کاربید به روش مصنوعی رنگ گرفته و می‌رسند.
شکلات تلخ با درصد بالا
برگ گوجه‌فرنگی دارای آتروپین (یک ماده سمی) است و باعث سرگیجه می‌شود.
توصیه‌ها
ورزش منظم داشته باشد (یوگا و مدیتیشن).
ماساژ سر می‌تواند سرگیجه را کاهش دهد.
بستن و گرم نگهداشتن سر به خصوص موقع خواب (کلاه و روسری)
استرس، عصبانیت و افسردگی را از خود دور کنید. خواب کافی داشته باشید و چند بار نفس عمیق بکشید.
اگر یبوست دارید، رفع شود.
کم‌خونی احتمالی بررسی شود و در صورت وجود کم‌خونی، درمان شود.
فشار خون مرتب کنترل شود و در صورت پایین و یا بالا بودن، تدابیر درمانی انجام شود.
قند خون مرتب اندازه‌گیری شود.
از ظروف تفلونی در طبخ غذا استفاده نشود. استنشاق بخارات تفلون موجب آنفلوانزای تفلونی می‌شود. عطسه کردن لازم است حتی با تحریک بینی مثلاً با بوی آب پیاز و ادویه‌ها.
از حرکت کردن و بلند شدن ناگهانی بپرهیزید. در وضعیت سرگیجه، از رانندگی و کار‌های سنگین خودداری کنید.
