گفتگو: رضا حسینمرد ی
تحریریه زندگی آنلاین : دکتر امین صالحی ابرقویی، متولد 1363 در شیراز، مدرک کارشناسی خود در رشته علوم تغذیه را سال 1385 در دانشگاه علوم پزشکی شیراز اخذ کرده است؛ در ادامه تحصیل وارد دوره کارشناسی ارشد رشته علوم تغذیه در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شد. وی دوران دکترای تخصصی علوم تغذیه را در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خلال سال‌های 1388 تا 1393 گذراند؛ سپس از همان سال به عنوان هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد مشغول خدمت شد. وی اکنون دانشیار گروه علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد است. وی در رزومه کاری خود سوابقی همچون مدیریت اطلاع‌رسانی و منابع علمی معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد و همچنین دبیری بودجه‌بندی طرح‌های تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد را دارد. ایشان عضو رسمی انجمن علمی تغذیه ایران است و در کمیته تغذیه جامعه این انجمن فعالیت دارد. وی همچنین عضو انجمن تغذیه آمریکا است.
جناب دکتر لطفاً بفرمایید که علت گرایش و علاقه شما به این رشته چه بوده است؟
مثل همه داوطلب‌ها که در کنکور شرکت می‌کنند و یک تعداد رشته انتخاب می‌کنند، من هم همین‌طور این رشته را انتخاب کرده بودم؛ نکته مهم اینکه در میان رشته‌های گروه پزشکی، رشته تغذیه نسبت به بسیاری از رشته‌ها، جنبه‌های بالینی بیشتری دارد. وجه تمایز رشته تغذیه این است که با تمامی رشته‌های دیگر گروه پزشکی و نیز بسیاری از رشته‌های غیر پزشکی قابلیت برقراری ارتباط دارد و بسیار کاربردی است. رشته تغذیه از رشته اقتصاد گرفته تا بیوشیمی و انواع تخصص‌های گروه پزشکی و حتی علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی، قابلیت برقراری ارتباط دارد. این رشته در پیشگیری و درمان انواع بیماری‌ها نقش بسیار ارزشمندی دارد و این مسئله برای من بسیار قابل توجه است.
بیشتربخوانید:
بی تفاوتی به سیاست‌گذاری‌های کلان تغذیه
مهم‌ترین فعالیت‌های شما در حوزه تخصصی تغذیه چیست؟
بیشترین فعالیت من در حوزه اپیدمیولوژی تغذیه است، البته در زمینه‌های دیگر هم فعالیت می‌کنم. در این مسیر به طراحی مطالعات و بررسی راهکارها برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها می‌پردازیم. این حوزه بسیار وسیع است، ولی من در زمینه پیشگیری و درمان بیماری‌های شایع در ایران و یزد، مثل دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان‌ها تمرکز و فعالیت دارم.
روش‌های متعددی برای انجام مطالعات وجود دارد. من به مطالعات مشاهده‌ای، همچنین مطالعات مروری سیستماتیک و متاآنالیز خیلی علاقه‌مند هستم و در این زمینه کار می‌کنم، البته در صورت نیاز مطالعات بالینی هم انجام می‌دهم. مدتی است روی اثرات روغن بر عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی فعالیت کردم و کارهای زیادی انجام دادم. روی موضوع اثرات شیرین‌کننده‌های بدون قند نیز فعالیت کردم. در همین زمینه به تازگی یک مورد، گرنت بین‌المللی برنده شدم. خوشبختانه توانستیم هزینه طرح تحقیقاتی را جذب و شروع به مطالعه کنیم.
شما و همکارانتان در خصوص روغن‌های خوراکی به چه دستیافت‌هایی رسیدید؟
در راستای کمک به صنعت و همکاری با آن من یک سری طرح‌هایی دارم تا به همت صنایع غذایی روغن‌های سالمی که برای بدن و سلامت مضر نیست تولید شود؛ سعی کردیم با ارائه راهکارهای علمی به صنعت روغن، محصولاتی سالم طراحی و تولید شود. نکته دیگر این بود که ببینیم این روغن‌ها چه تاثیراتی بر عوامل خطر مؤثر در بروز امراض قلبی و عروقی دارند.
بر اساس همین مطالعات ترکیبی از روغن کنجد و کانولا را بررسی کردیم که به دلیل ساختار خود می‌تواند مناسب باشد. ما می‌دانیم که روغن کانولا امگا سه خوبی دارد و همچنین نسبت امگا سه به امگا شش مناسب و سطوح اسید اولئیک مناسبی نیز دارد؛ از طرف دیگر روغن کنجد نیز بر اساس سنت و اعتقادات تغذیه‌ای از قدیم مورد توجه قرار داشته است؛ روغن کنجد در موارد قند خون بالا و در افراد دیابتی اثرات خوبی داشته است.
مخلوط این دو روغن به عنوان محصول یک کارخانه روغن بومی در استان یزد را مورد مطالعه قرار دادیم که خوشبختانه مورد استقبال مردم قرار گرفت و مدتی نیز تولید شد. الان به سمت ترکیب سایر روغن‌های خوراکی با یکدیگر طبق فرمولاسیون و درصد خاص پیش می‌رویم. ما روی محصولاتی که دانه روغنی آن در کشور قابل کشت می‌باشد، مثل کانولا کار می‌کنیم؛ از آنجایی که گیاه کلزا در ایران خوب رشد می‌کند، روغن آن می‌تواند به عنوان روغن بومی مناسب تولید شود. نتیجه این مطالعات منافع خوبی برای سلامت مردم در پی خواهد داشت.
امروزه دنیا به سوی تولید روغن‌های ترکیبی می‌رود. روغن کانولا به دلیل اینکه مقاومت خوبی در برابر حرارت ندارد، نمی‌تواند به تنهایی جهت سرخ کردن استفاده شود. حرارت زیاد در روغن می‌تواند موجب افزایش میزان ترکیبات سرطان‌زا شود، ولی می‌توان با ترکیب روغن‌های دیگر با کانولا، مقاومت این روغن را افزایش داد و از آن ترکیب به عنوان روغن سرخ‌کردنی نیز استفاده کرد. این طرح‌ها حاصل مطالعات علمی در صنعت تولید روغن است.
بیشتربخوانید:
سالم غذا خوردن و غذای سالم خوردن، اصول کلیدی تغذیه ( قسمت اول )
شما در مورد روغن کنجد گفتید. امروزه شاهد فعالیت مغازه‌های روغن‌کشی به صورت سنتی یا محدود هستیم؛ نظر شما در مورد اینگونه تولیدات چیست؟
روغن کنجد (ارده) بر خلاف آنچه عموم مردم تصور می‌کنند که ترکیب خوبی دارد، ولی باید گفت که از لحاظ ترکیب اسیدهای چرب ارجحیت خاصی نسبت به بقیه ندارد. می‌توان گفت که روغن کنجد نسبت به روغن ذرت و آفتابگردان تفاوت آنچنانی ندارد، ولی روغن کنجد به دلیل ترکیبات آنتی‌اکسیدانی بالا یک ویژگی خوب دارد. همین ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مقاومت روغن در برابر حرارت را افزایش می‌دهد. مغازه‌هایی که اقدام به روغن‌کشی می‌کنند، دو مشکل عمده و مهم دارند؛ در این فرایند سنتی روغن استخراج شده از دانه روغنی، آبگیری نشده است و همین عامل موجب فساد پذیری بالا در روغن می‌شود که مصرف کننده شاید متوجه این فساد در روغن نشود؛ ولی یکی از مراحل مهم روغن‌کشی در صنعت همین آبگیری از روغن استخراج شده با استفاده از تکنیک‌های خاص است. آبگیری از روغن موجب افزایش کیفیت و طول عمر روغن می‌شود.
نحوه نگهداری دانه‌های روغنی، مشکل دیگر مطرح در روغن کشی‌های سنتی است. نحوه نگهداری دانه‌های روغنی باید به گونه‌ای باشد که عاری از هرگونه آلودگی میکروبی و قارچی و سموم باشد. بدین ترتیب اگر آلودگی وجود داشته باشد ممکن است سموم و آلاینده‌هایی همراه با فرایند روغن‌گیری داخل روغن شود. این آلاینده‌ها قابل دیدن نیست و تهدید سلامت است. در مقابل شیوه سنتی، طی روغن‌گیری صنعتی بخشی از فرایند تهیه روغن موجب حذف آلاینده‌ها و سموم از روغن می‌شود.
مردم در انتخاب روغن چه نکاتی را باید مد نظر قرار دهند؟
مردم باید برای انواع مصارف بر اساس هر نوع مصرف، روغن مناسب آن نوع مصرف را تهیه کنند، مثلاً برای سرخ کردن از روغن‌های مخصوص سرخ کردن تهیه کنند. روغن ممکن است ترکیب و کیفیت خوبی داشته باشد، ولی اسیدهای چرب غیر اشباع در روغن بر اثر حرارت طولانی مدت، خیلی سریع به ترکیبات سرطان‌زا تبدیل می‌شوند. نکته مهم اینکه روغن زیتون بکر و فرابکر برای سالاد بسیار مناسب است. در مواردی که قصد حرارت دادن زیاد نداریم، می‌توان از این روغن استفاده کرد. روغن‌های سرخ کردنی ترکیبات مشخصی از مخلوط چند روغن است، روغن ذرت، روغن سویا با چند روغن مخلوط می‌شود و به آنها نگهدارنده اضافه می‌شود. اصول استاندارد به مقاومت روغن سرخ‌کردنی توجه دارد و نوع و درصد ترکیب آن از دیدگاه استاندارد خیلی مهم نیست. من توصیه می‌کنم مردم روغن‌هایی مصرف کنند که ترکیب مشخصی دارد و از ترکیب روغن‌هایی که اسید چرب غیر اشباع با باند دوگانه زیاد داشته باشند برای سرخ کردن استفاده نکنند، مثلاً از روغن زیتون تصفیه شده به شرط آنکه نوشته شده باشد «مجاز برای سرخ کردن» می‌توان برای تفت دادن محدود و کوتاه مدت استفاده کرد. مخلوط کنجد و کانولا خوب است. توصیه می‌شود روغن‌های اشباع (جامد) را به خصوص در این ایام که تحرک کمی داریم، استفاده نکنیم، چون می‌تواند خطر بیماری‌های قلب و عروق را افزایش دهد.
غنی‌سازی روغن با ویتامین D و E چقدر به مناسب شدن کیفی روغن کمک می‌کند؟ درصد مناسب و مؤثر این دو ماده افزودنی چطور محاسبه می‌شود؟
ویتامین E را بسیاری از کارخانه‌ها برای افزایش توان آنتی اکسیدانی به روغن اضافه می‌کنند، البته برخی روغن‌ها مثل روغن‌های گیاهی و از جمله روغن کنجد به طور ذاتی ویتامین E بالایی دارند، البته وجود ترکیبات دیگری که فیتوکمیکال نام دارند در روغن‌ها، مانند سزامین و سزامولین در روغن کنجد خاصیت آنتی‌اکسیدانی روغن را بالا می‌برند.
در مورد غنی‌سازی با ویتامین D من موافق هستم که یک سری تحقیقات در این خصوص راه‌اندازی شود. روغن این قابلیت را دارد که با غنی سازی آن توسط ویتامین D بتوانیم به کاهش کمبود‌های این ویتامین در مردم جامعه کمک کنیم، البته نیاز به تحقیقات دقیق دارد که چه میزان و درصدی می‌تواند مؤثر و مفید باشد، حتی می‌شود مقدار دوز بالاتری از این ویتامین را به روغن اضافه کرد که میزان از بین رفتن آن در اثر حرارت جبران شود. متاسفانه مطالعات دقیقی در مورد غنی‌سازی روغن که امروزه در صنعت انجام می‌شود صورت نگرفته است. معلوم نیست این میزان تا چه حد توانایی دارد که برای رفع کمبود ویتامین D در بدن کمک کند. البته مدتی است به غنی‌سازی نان با ویتامین D نیز توجه شده و در چند استان به طور پایلوت روی آن کار می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات تغذیه‌ای در کشور مربوط به کمبود ویتامین D است که باید از طریق اضافه کردن آن به غذاهایی که مصرف زیاد دارند مانند نان و روغن این کمبودها رفع شود.
بیشتربخوانید:
نا امنی غذا ؛ ابر چالش تغذیه ( قسمت اول )
در خصوص ارتباط بین سرطان و مصرف روغن بیشتر بفرمایید.
در کل دریافت بیش از حد چربی از هر منبعی اثبات شده که می‌تواند در بروز سرطان دخیل باشد؛ در مورد سرطان پستان و سرطان پروستات تحقیقات انجام شده است. ترکیب روغن نیز در این میان خیلی مهم است. اگر ما روغن‌های نا مناسب را استفاده کنیم باعث افزایش خطر بروز سرطان در بدن می‌شود. روغن باید بر حسب نیاز و مصرف، انتخاب و استفاده شود. حرارت دادن بیش از حد روغن و یا اینکه اگر انواع معمولی آنها را به عنوان سرخ کردنی استفاده کنیم، می‌تواند موجب آسیب‌رسانی و حتی در مواردی ابتلا به سرطان شود. تحقیقات نشان داده که استفاده نابجا از روغن می‌تواند موجب سرطان شود، به خصوص که با افزایش مصرف روغن مایع این تهدید بیشتر شده است. روغن جامد اگر چه خطر بیماری قلبی، عروقی و سکته را افزایش می‌دهد، ولی به دلیل جامد بودن در برابر حرارت مقاومت بیشتری دارد و شاید خطر سرطان‌زایی آن مقداری کمتر باشد.
روغن‌ها مانند شمشیر دو لبه هستند. روغن اگر چه برای تغذیه لازم است، ولی باید دانست که چه روغنی و با چه میزان و شرایطی باید تهیه و مصرف شود. دقت کنید که روغن‌های نا مناسب را نباید استفاده کرد. روغن‌های غیر سرخ کردنی را برای سرخ کردن نباید استفاده کرد.
موضوع دیگر استفاده از شیرین‌کننده‌های صنعتی در جامعه و صنایع غذایی است. نظر شما در مورد آن چیست؟
مصرف شیرین‌کننده‌ها مدتی است که زیاد شده و توانسته به کاهش مصرف قند و شکر کمک کند. یکی از علل افزایش وزن و چاقی مصرف نوشیدنی‌های شیرین است. برای کمک به تولید نوشیدنی‌های بدون قند صنعت از شیرین‌کننده‌های بدون قند استفاده کرده که فاقد کالری است. مانند ساخارین، آسپارتام، آسه سولفام و سایر شیرین‌کننده‌های صنعتی که مصرف آن در کشورهای توسعه یافته و صنعتی بیشتر است، ولی در ایران نیز استفاده از این شیرین‌کننده‌ها افزایش مصرف یافته است. در ایران تولید این نوشیدنی‌ها و خوراکی‌هایی که از شیرین کننده‌های فاقد کالری استفاده کرده‌اند افزایش یافته است.
حیطه تحقیقاتی جدیدی ایجاد شد تا ببینیم این شیرین‌کننده‌ها چه عوارضی می‌توانند ایجاد کنند. اینکه مصرف طولانی مدت آن موجب سرطان می‌شود یا خیر در حال تحقیق است. نتایجی بیرون آمده که ضد و نقیض است و جامع نیست، ولی نمی‌توان گفت که آیا یک نوع شیرین‌کننده خاص به تنهایی می‌تواند باعث بروز سرطان شود. صرفاً با یک مطالعه نمی‌توان گفت که همه چیز قابل استناد است و یک نوع شیرین‌کننده سرطان‌زا است.
تحقیقات روی شیرین‌کننده‌ها برای بررسی پیشگیری از برخی عوامل بروز بیماری‌های قلبی و عروقی ادامه دارد. خیلی از مطالعات حاکی از تأثیر مثبت مصرف این شیرین‌کننده‌ها است که باعث کنترل قند خون می‌شوند و در کاهش میزان مصرف قند و کالری نیز کمک کرده است.
این‌ها می‌توانند تأثیر مناسبی روی کنترل پروفایل لیپیدی (چربی‌های خون) داشته باشند. آخرین نتایج حاکی است که تأثیر منفی ندارند، ولی آن دسته از افرادی که این شیرین‌کننده‌ها را مصرف می‌کنند، ممکن است دچار تغییرات ترکیب میکروبیوم دستگاه گوارش شوند. این تغییر منفی میکروبیوم روده خطراتی در بلند مدت دارد که بخشی از آن مشکلات گوارشی و ...امراض قلبی و عروقی است.
تحقیقات من روی این موضوع که شیرین‌کننده‌ها چه تاثیراتی روی میکروبیوم دارند و روی فاکتورهای پیشگیری از امراض قلبی چه اثری دارند در حال انجام است. امروزه نقش میکروبیوم‌ها در حال تاکید و پیگیری است، حتی برخی از دانشمندان معتقدند که میکروبیوم دستگاه گوارش می‌تواند خیلی مهم‌تر از ژنتیک فرد باشد. نشان داده شده است که میکروبیوم روده می‌تواند تأثیر محیط روی بدن را پیش‌بینی کند. مثلاً برخی تحقیقات نشان داده که اگر میکروبیوم روده برخی افراد لاغر را به افراد چاق انتقال دهند، افراد چاق هم مانند افراد لاغر وزن کم می‌کنند؛ کلاً حیطه تحقیقاتی داغی است.
بیشتربخوانید:
غذای سالم ؛ کلید طلایی سلامت
شیرین‌کننده‌ها برای چه افرادی توصیه می‌شود؟
مصرف شیرین‌کننده برای افراد مختلف متفاوت است، ولی بیماران مبتلا به فنیل‌کتونوریا نسبت به مصرف شیرین‌کننده آسپارتام منع شده‌اند، چون این شیرین‌کننده از اسید آمینه فنیل آلانین تهیه می‌شود، بیماران مبتلا به فنیل کتونوریا، نسبت به آن حساس هستند و منع مصرف دارند. تقریباً بقیه شیرین‌کننده‌ها نیز تنها در موارد خاص شاید منع مصرف داشته باشند.
آیا آدامس‌های بدون قند یا در اصطلاح «گلوکز فری» هم می‌توانند احتیاط مصرف داشته باشند؟
این‌ها از ترکیبات الکلی قند تهیه شده‌اند و بدون کالری محسوب نمی‌شوند، بلکه مقدار کمتری کالری دارند. و منع مصرف ندارند، چون قند طبیعی‌اند و شوگر الکل هستند، چون باکتری‌های موجود در حفره دهانی نمی‌توانند از این نوع قندها به عنوان غذا استفاده کنند. پس تکثیر پیدا نمی‌کنند و احتمال پوسیدگی دندان کمتر می‌شود.
آیا توصیه میکنید که بیماران دیابتی به مصرف شیرین‌کننده‌های کم کالری روی آورند؟
خیر. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که خوردن نوشابه‌های بدون قند همراه غذا موجب می‌شود افراد اشتهای بیشتری به مصرف سایر غذا‌های پرکالری چرب و شیرین داشته باشند. توصیه می‌کنم که حد تعادل را نگهدارند و اگر می‌خواهند مثلاً نوشابه بدون قند یا رژیمی بخورند در کنار آن رژیم غذایی خود را کنترل کنند و بیش از حد نیز از این نوع نوشابه‌ها استفاده نکنند. امروزه نشان داده شده است استفاده زیاد از خوراکی‌های بدون قند می‌تواند با خوردن سایر غذا‌ها که پرکالری‌اند همراه شود.
لطفاً در مورد قند گیاهی که از «استویا» تهیه می‌شود نظرتان را بگویید.
این قند را از گیاه استویا تهیه می‌کنند. در ایران هم نوع گیاهی آن تولید می‌شود و هم به صورت سنتتیک تولید می‌شود. ادعا این است که این نوع قند اثرات منفی کمتری روی سلامت دارد. هنوز مطالعات ادامه دارد و نمی‌توان ادعای قطعی داشت. ماده شیرین‌کننده‌ای که از گیاه گرفته می‌شود اثرات گوارشی و عوارضی به همراه دارد، ولی نوع صنعتی که سنتتیک است و با حجم و درجه خلوص بالا تهیه می‌شود، عوارض گوارشی خاصی از آن گزارش نشده است. مطالعات بلند مدت روی عوارض این ماده (استویا) انجام نشده و نمی‌توان گفت که استویا از بقیه شیرین‌کننده‌ها و قندهای جایگزین بهتر است.
آخرین مطالعات شما در چه زمینه‌ای است؟
روی مطالعات مروری ساختار یافته و متا آنالیزها مشغول کار و در حال پاسخ به یک‌سری پرسش‌ها هستیم. باید توجه داشت که امروزه در علوم پزشکی به نتایج تنها یک مطالعه نمی‌توان اکتفا نمود و بر پایه آن دست به مداخله زد. به چند دلیل با استفاده از یک مطالعه نمی‌توان قضاوت کرد. به عنوان مثال، عوامل مختلفی در نتیجه‌گیری از یک پژوهش دخیل است؛ از جمله این موارد ابزار‌های متفاوت استفاده شده برای پژوهش‌های مختلف است. دیگری ژنتیک متفاوت افراد شرکت‌کننده در مطالعات پژوهشی است. منطقه جغرافیایی و حتی عوامل دیگری نیز دخالت دارد. به عنوان مثال وقتی اثر مکمل ویتامین D را بر پروفایل لیپیدی می‌خواهیم مورد قضاوت قرار دهیم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم اثر آن بر همه افراد نتیجه یکسانی داشته باشد و پاسخ یکسانی بدست آورند.
سن افراد، بیماری زمینه‌ای (مثلاً نتیجه در بیماران دیابتی یا قلبی و عروقی با بقیه افراد تفاوت دارد) و عوامل دیگر موجب دیدن نتایج متناقض بین مطالعات می‌شود و به همین خاطر مطالعات مروری ساختار یافته و متاآنالیز‌ها مطرح شده‌اند. این مطالعات علل تناقض در سایر مطالعات را مشخص می‌کند و نتیجه را در کل اعلام خواهد کرد. آخرین حیطه‌ای که بر اساس مطالعات متاآنالیز من و همکارانم کار کردیم در مورد تأثیر اضافه کردن ورزش به رژیم غذایی در برنامه‌های کاهش وزن است. چندین مقاله در این زمینه نگارش و چاپ کردیم. همچنین ما با یک تیم بین‌المللی در این زمینه کار می‌کنیم.
من روی رژیم «دش» هم کار کرده‌ام؛ این رژیم برای کاهش پرفشاری خون طراحی شده، ولی اثرات سودمند دیگری نیز دارد.
لطفاً در این مورد بیشتر توضیح دهید.
ما در مطالعات خود به این نتیجه رسیدیم که اگر به افراد چاق رژیم کم کالری بدهیم و علاوه بر آن یک ورزش مقاومتی، مثلاً کار با وزنه توصیه کنیم علاوه بر این که وزن کم می‌کنند استخوان‌های ایشان بهتر محافظت و تقویت می‌شود. این بدان معنا است که اگر فرد چاقی در معرض پوکی استخوان قرار دارد باید در کنار رژیم غذایی کاهش وزن، ورزش با وزنه هم به او توصیه کنیم. کاهش وزن شدید، بار روی استخوان‌ها را تغییر می‌دهد، ولی اگر به فرد ورزش مقاومتی نیز به طور همزمان توصیه شده باشد احتمال پوکی استخوان کاهش خواهد یافت. در همین حیطه، چنانچه پروفایل چربی خون یک فرد تهدید برای بروز بیماری‌های قلبی و عروقی وی باشد، توصیه می‌کنیم که این فرد علاوه بر رژیم کاهش وزن به ورزش‌های هوازی و ایروبیک روی بیاورد. در این افراد کار با وزنه توصیه نمی‌شود و بهتر است شنا کنند، بدوند و پیاده‌روی داشته باشند.
در مورد رژیم «دش» بیشتر بفرمایید.
رژیم «دش» برای افراد مبتلا به فشار خون طراحی شده و سرشار از میوه‌ها و سبزیجات و لبنیات کم چرب، ماهی و غلات کامل است. این رژیم چون سدیم کم و پتاسیم بیشتری دارد می‌تواند پر فشاری خون را کاهش دهد؛ اثرات جنبی این رژیم علاوه بر اینکه می‌تواند فشار خون را کاهش دهد، این است که می‌تواند پروفایل چربی‌های خون را نیز بهبود دهد. این رژیم در صورتی که کالری کمی داشته باشد نسبت به سایر رژیم‌ها با کالری مشابه، به کاهش وزن بیشتر کمک می‌کند. همچنین در یک متا آنالیز دیگر نشان دادیم هر چه افراد رژیم خود را به سمت رژیم غذایی «دش» تغییر دهند میزان خطر مرگ و میر به صورت کلی و نیز مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی - عروقی و سرطان کاهش می‌یابد. رژیم «دش» اثرات ضد التهابی نیز دارد. به تازگی یک مطالعه بالینی انجام دادیم و نشان دادیم در کودکان دچار نقص بیش‌فعالی و کم‌توجهی، اگر رژیم «دش» را توصیه کنیم، می‌تواند به بهبودی ایشان کمک کند؛ البته باید مطالعات بیشتری انجام شود. رژیم غذایی ایرانیان قابلیت خوبی برای تغییر به سمت رژیم «دش» دارد و می‌توان از آن برای بهبود وضعیت جسمانی افراد استفاده کرد.
رژیم «دش» با رژیم مدیترانه‌ای چه تفاوتی دارد؟
در رژیم «مدیترانه‌ای» مصرف اسیدهای چرب حاوی امگا نه (مثل اولئیک‌اسید) که به وفور در روغن زیتون یافت می‌شود، توصیه می‌گردد و مصرف غلات را کم و محدود کرده است، ولی در رژیم «دش» غلات کامل توصیه شده است.
رژیم مدیترانه‌ای و رژیم «دش» مصرف سبزی و میوه را زیاد توصیه کرده است. رژیم «دش» لبنیات کم چرب را توصیه کرده، ولی مدیترانه‌ای روی چربی کم لبنیات تاکیدی ندارد.
روزهای سرد پاییز و زمستان را داریم. نکات مهم تغذیه‌ای شما چیست؟
بیماری‌های فصلی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و همچنین بیماری کرونا را داریم و توصیه می‌کنم مردم منابع غذایی که موجب بهبود و ارتقای سیستم ایمنی می‌شود را بیشتر مصرف کنند. مصرف غذا‌های حاوی ویتامین A مانند ترکیبات گیاهی حاوی حداکثر بتاکاروتن مانند سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج، هویج، کدو حلوایی، بروکلی و ...؛ مصرف میوه‌ها و سبزیجات و مصرف ریزمغذی‌هایی مانند «روی» که در انواع غذا‌های حاوی پروتئین‌ها وجود دارد، توصیه می‌شود.
باید مراقب میزان مورد نیاز ویتامین D بدن باشند. مردم باید کمبود ویتامین D را با نظر متخصص تغذیه بر طرف کنند، چون منابع غذایی سرشار از این ماده را کم داریم. مصرف میوه‌ها و سبزیجات به علت اینکه آنها سرشار از ویتامین C و سایر ویتامین‌ها و همچنین حاوی فیتوکمیکال‌ها هستند می‌تواند به افزایش قدرت ایمنی بدن کمک کند. پدیده وارونگی هوا و افزایش خطر سرطان را داریم؛ بهتر است در کنار تغذیه مناسب و مصرف سبزی‌ها و میوه‌ها روزهای آلوده از منزل خارج نشویم. توجه داشته باشید تغذیه سالم اثرات مواد زیانبار و آلاینده بر سلامت بدن را کاهش می‌دهد.
