دكتر سیدضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی نائب
چاقیهای ناشی از مشغله زیاد و عدم فرصت كافی
یكی از پدیدههای هزاره سوم بیماریهای متعدد سوخت و سازی یا گرسنگیهای پنهانی سلولی و سوءتغذیه بیماریهای مزمن ناشی از عدم تامین ریزمغذیهای 50گانه و متابولیتهای 20گانه به علت كمخوری و تكخوری و عدم تنوع غذایی و حذف این و یا آن وعده سهگانه ناشی از تراكم كار و قبول مسئولیتهای فراتر از ظرفیت تحمل مدیران و فرهیختگان سختكوش میباشد كه قبل از اوجگیری كامل در مسیر موفقیت و بهرهمندی از توانمندیهای ذاتی و استعدادهای خدادادی خود بعلت عدم توجه به حفظ سلامتی و تامین نیازهای جسمی و روحی زودهنگام از پا افتاده و در معرض افول و سقوط قرار میگیرند. شرح حالی كه در سطور آینده ملاحظه خواهید فرمود قطرهای است از دریا و ذرهای است از خروار از این قبیل مدیران ناكام.
ماجرای طلوع و غروب یك مدیر دانا و توانا
خانم مدیر و مدبر دیروز و رنجور و ناتوان امروز چنان آغاز سخن و شرح ماوقع نمودند:هر روز صبح زود بعد از گرفتن دوش بدون اینكه لقمه غذا و جرعهای چایی بنوشم با عجله عازم محل كارم میشوم و بعد از صرف وقت بسیار و تحمل مكافات راهبندانها و پیدا كردن راه گریز توسط راننده صبورم به دفتر كارم وارد شده مشغول مطالعه پروندهها، صدور دستورات و پاسخگویی به این یا آن تلفن مهم پذیرش افرادی كه قبلا از منشی من وقت گرفته بودند و گوش سپردن به درخواست آنها چنان مشغول كار و فعالیت میشوم كه حتی زمان و مكان را از یاد برده و فراموش میكردم فقط گاهی به علت افت قندخون و فشارخون و تهی شدن كامل نیرو و انرژی ذخیرهام كه گذشت زمان را یادآوری و لزوم نوشیدن چای یا قهوه یا چند عدد بیسكویت و یا تكهای شكلات را جهت كسب انرژی وادارم مینماید.
گرچه كانتین شركت با برنامههای متنوع برای هر زمانی از روز و بهطور مداوم در هر روزی از هفته انواع غذاها و سالادهای گوناگون و دسرهای رنگارنگی را آماده و مهیای سرویسدهی میباشد ولی برای اینكه فرصت را از دست ندهم ترجیح میدادم با یك ساندویچ مسئله ناهار را در دفتر كارم جفت و جور نموده و مجدداً به كندوكاو و جفت و جور كردن پروژههای در دست انجام بپردازم و یا اهداف جدیدی را سبك و سنگین و اولویتبندی نمایم و خوشحال بودم كه هر روز فعالیت علمی و عملیم نتیجهبخش شده و روز به روز بیشتر مورد توجه بالادستیها قرار میگرفتم و خودم را خوشبختتر و توانمندتر فرض میكردم و از فرط غرور در عرش اعلی سیر مینمودم ولی...
آغاز احساس خستگی شدید توام با عدم تمركز
هر روز بیشتر از روز قبل محدوده اختیارات و مسئولیتهایم گسترده میشد به همان نسبت از صرف وقت برای صرف صبحانه و ناهار خودداری مینمودم و كیك، بیسكویت و شكلات را بجای صبحانهام در ساعت ده و نوشیدن قهوه و عدم اختصاص زمان برای صرف ناهار كه در حكم وقت تلف كنی طولانی مدت تلقی میشد مرا بر آن داشته بود كه هر چه بیشتر از زمان صرف وقت ناهارم كاسته و سرعت غذا خوردنم را افزونتر سازم تا زمان اختصاص داده شده به این كار را كوتاهتر گردانم. گرچه در ته دلم آرزوی یك سفره رنگین و سرشار از انواع غذاها را داشتم ولی در عمل به هیچ وجه راضی نبودم وقتم را برای صرف غذاهای زمانبر مورد علاقهام تلف نمایم.
در گرماگرم مسئولیتهای شغلی و موفقیتهای پی در پی به دست آمدهام افول نیرو و افزایش شدید خستگی جسمی و روحیام را یا احساس نمیكردم و یا تغییرات ایجاد شده را طبیعی میانگاشتم ولی رفته رفته موضوع حالت جدیتری به خود گرفت و دیگر مثل سابق سبكبال و راحت از رختخوابم نمیتوانستم جدا شوم چرا كه رخوت و سنگینی به موازات آنها خستگی گستردهتر و دلمردگی خزندهای تمام وجودم را به تدریج در تصرف خود درآورده بود.
حتی دل و دماغ حفظ ظاهر برای حفظ موفقیتهایم را نیز از دست داده بودم بنا به توصیه دوستی جهت مشورت و چكآپ به متخصص طرف قرارداد شركت مراجعه نمودم پس از معاینات بالینی و بررسیهای نشانههای قابل رویت و تحلیل شرححالیكه از روند زندگیم و خوابآلودگی در حین كارم بیان نمودم بعد از معاینات بالینی مجدد و كنترل رفلاكسها و عكسالعملهای اعصاب بنده آزمایشات متعدد و سونوگرافیهای جورواجور و دستورالعملهای متعددی برای بنده صادر و قویاً توصیه نمودند فعلاً تا مشخص شدن آزمایشات و بررسیهای دستور داده شده روش فعلی زندگی و منش غذا خوردنم را باید سریعاً دگرگون سازم.اولین نتایج به دست آمده از كندوكاوی كه آغاز گردیده بود عبارت بودند؛ كبد چرب و نوروپاتی یا ناراحتی اعصاب، افزایش چربی، قند، فشارخون و...
با در دست داشتن نتایج آزمایشات و سونوگرافیها جهت گرفتن دستورالعمل درمانی مجدداً خدمت متخصص مورد اشاره رسیدم بعد از بررسیهای لازم اولین سوال ایشان استفاده از الكل یا مصرف مواد یا سابقه ابتلا به هپاتیت و بیماری متعدد دیگری بود كه فعلا به یاد نمیآورم وقتی پاسخ همه آنها را منفی یافت اشاره نمود به تغذیه غلط و عدم تحرك و خواب به موقع و كافی در قبال سوال ایشان چه میل میكنید و میآشامید جواب دادم آنچه كه به من لذت بدهد و فرصت دیر هم نباشد.
از قبیل انواع fast foodها و یا غذاهای حاضری رستورانی و برای میان وعدهها هله و هولههای مختلف. در قبال پرسش ایشان برای فعالیت بدنی اعلام نمودم بین كار و مسئولیت و شغلم هیچ فعالیت دیگری را انجام نداده و نمیدهم چرا كه فرصت این كارها را ندارم و در جواب پرسش اختلالات خواب اعلام داشتم كه خواب رفتن به موقع مشكل همیشگی من بوده و هست.
بعد از این گفتگوها جدیترین توصیه ایشان تغییر فوری كیفیت و كمیت تغذیه روزمره و خروج از دام در هم تنیده غذاهای رستورانی مخصوصا fast foodها، نوشابهها، كیك، شكلات و غیره و حذف كامل نوشابههای گازدار و بیگاز، بیرنگ و رنگین و استفاده بیشتر از غذاهای خانگی و تنوع بخشیدن به مواد غذایی و گنجانیدن سبزیجات تازه و پخته و حبوبات و غلات و نانهای سبوسدار و حذف كامل هله و هوله و روغنهای حیوانی و روغنهای نباتی جامد و گوشتهای قرمز و سفید روش پخت و پز استفاده از متدهای آبپز و فرپز، بخارپز، تنوری بجای سرخ كردنیها و غذاهای تفت داده شده در روغنهای جوشان و لزوم فعالیتهای بدنی سبك به مدت نیم ساعت در دو زمان مختلف صبحها و عصرها و عدم قبول مسئولیت شغلی فراتر از ظرفیت تحمل و ایجاد تعادل بین فعالیتهای شغلی و استراحت بازسازی و به حداقل رسانیدن میزان اضطراب و استرسهای كاری توام با كاهش تدریجی اضافه وزن ایجاد شده با ایجاد یك بیلان منفی سبك دریافت و مصرف انرژی چون ممكن است شما نیز از جمله این گروه از افراد باشید با جوابهای آری و نه سوالات زیرا پاسخ بدهید تا با خودآزمایی سادهای وضعیت خودتان را مشخص سازید.
آیا بعلت عدم فرصت كافی از صبحانه خوردن چشمپوشی میكنید؟
بیشتر ترجیح میدهید در خارج از خانه غذا میل نمایید؟
برای رفع گرسنگی احتمالی همواره تنقلاتی را خریده و به محل كار خود میآورید
در وقت ناهار به رستوران یا كانتین شركت نمیروید.
آیا بیش از دو بار در هفته از غذاهای حاضری استفاده مینمایید؟
آیا برای ناهار خود به خورد خوراك از انواع fast food یا غذای حاضری اكتفا میكنید؟
اغلب آشپزخانه محل سكونت شما سرد و بدون استفاده میماند.
آیا بطور مرتب وعدههای اصلی و میان وعدهها را فراموش میكنید؟
ترجیح میدهید زود غذایتان آماده و سرو گردد.
تفسیر یافتهها: اگر شما به دو پرسش جواب بلی پاسخ داده باشید از جمله افرادی تلقی میشوید كه برای تامین نیاز روزمره وجودتان كمترین زمان را در نظر میگیرید و بیشترین گرسنگیهای پنهانی را زمینهسازی مینمایید