دكتر سید مسعود كیمیاگر؛ متخصص تغذیه
همواره برای افرادی كه دچار كمبود وزن، بی‌اشتهایی و یا كم‌اشتهایی هستند، اضافه كردن وزن و افزایش اشتها یكی از مسائل مهم به شمار می‌رود. بی‌اشتهایی میتواند نشانه‌ای از وجود برخی مشكلات فیزیولوژیكی در افراد باشد كه حتماً باید درمان شود.
از طرفی عوامل متعددی می‌توانند بر میزان گرسنگی و اشتهای افراد تأثیر بگذارند از جمله: سوخت و ساز بدن (متابولیسم)، ذائقه افراد، داشتن حالت تهوع و استفراغ، یا بیماری و نوع غذاها. برخی اوقات كمبود ویتامین در بدن میتواند سبب كاهش اشتها شده و یا حتی ذائقه افراد نسبت به برخی غذاها را تغییر دهد.
دلایل كاهش اشتها
كارشناسان معتقدند عوامل زیادی می‌توانند بر میزان اشتهای افراد تأثیرگذار باشند. این عوامل می‌توانند ناشی از بیماری‌های جسمی و یا ناراحتی‌های روحی و عاطفی باشند. بیماری‌های جسمی كه می‌توانند سبب كاهش اشتها شوند از زخم و یا جراحت در دهان تا بیماری‌های گوارشی متغیرند.
افسردگی و بیماری‌های روحی از جمله وجود اضطراب، استرس و نگرانی در افراد نیز میتواند سبب بی‌اشتهایی شود. ممكن است در نزد برخی افراد كه خواهان كاهش وزن هستند، بی‌اشتهایی و یا كم اشتهایی یك امتیاز بزرگ محسوب شود، اما افراد كم‌اشتها حتماً باید با پزشك مشورت كنند تا با بررسی دلایل كم‌اشتهایی از بروز برخی بیماری‌ها كه ممكن است در اثر همین بی‌اشتهایی باشد، پیشگیری شود.
بیماری
برخی بیماری‌های مزمن مانند كم‌كاری غده تیروئید، سرطان، نارسایی‌های مزمن كبد و یا كلیه، عفونت‌ها و ایدز، می‌توانند سبب بروز بی‌اشتهایی در افراد شوند. پزشكان معتقدند با درمان این بیماری‌ها، اشتهای افراد مجدداً به حالت طبیعی خود بر می‌گردد.
ذائقه
برخی از بیماران معمولاً پس از یك عمل جراحی و یا پس از بستری شدن در بیمارستان، ذائقه خود را از دست می‌دهند و برای مدتی میل به خوردن مواد غذایی ندارند.
افرادی كه دارای رژیم غذایی خاص و محدودی هستند ممكن است دچار كاهش اشتها شوند زیرا مواد غذایی را كه باید بخورند، دوست ندارند.
مصرف نمك و چربی در افرادی كه دچار پرفشاری خون و یا دیابت هستند معمولاً محدود شده است و از آن جایی كه این دو ماده مضر سبب خوشمزه شدن غذاها نیز می‌شوند عدم وجود این دو ماده در غذاها خود میتواند سبب كاهش تمایل افراد به غذا خوردن شود. ذائقه افراد با افزایش سن و در میانسالی تغییر می‌كند و كاهش اشتها در افرادی كه پا به سن گذاشته‌اند امری تقریباً طبیعی است.
بیماری آنوركسیا
بیماری آنوركسیا، یك بیماری روانی است كه افراد دائماً از چاقی و افزایش وزن نگران بوده و از ترس اینكه مبادا چاق شوند به خود گرسنگی می‌دهند كه این امر خود میتواند سبب بروز مشكلات دیگری برای فرد شود.
مغز افراد مبتلا به آنوركسیا، فرمانی برای خوردن مواد غذایی دریافت نمی‌كند و در نتیجه فرد تمایلی به خوردن ندارد؛ علائم این بیماری عبارتند از: فشار خون پایین، نامنظم بودن دوره‌های قاعدگی و تحلیل بافت عضله و چربی.
افسردگی
مسائل احساسی عاطفی مانند افسردگی، می‌توانند سبب كاهش اشتها شوند. سوگ و ماتم، عدم تحرك و معلولیت، تنهایی و احساس بی‌پناهی در افسردگی مؤثر بوده و در نتیجه فرد، خود را به نوعی فراموش كرده و نسبت به تغذیه خود بی‌تفاوت می‌شود.
مشكلات دندانی
برخی از افراد كه دچار مشكلات دندانی هستند و به هنگام جویدن مواد غذایی دچار مشكل می‌شوند ممكن است تمایلی به غذا خوردن نداشته باشند.
مصرف الكل
كارشناسان معتقدند مصرف الكل یكی از دلایل عمده در كاهش اشتهای افراد می‌باشد. افراد الكلی اغلب نوشیدن مواد الكلی را جایگزین خوردن مواد غذایی می‌كنند.
مصرف دارو
یكی از اثرات جانبی مصرف برخی داروها، كاهش اشتها است. داروهای مخصوص شیمی درمانی و داروهایی نظیر: مورفین، آنتی بیوتیك‌ها، داروهای سرماخوردگی و سرفه، و همچنین مواد مخدر مانندكوكائین و آمفتامین‌ها سبب بی‌اشتهایی در افراد می‌شوند.
قبل از صرف غذا، آب ننوشید
نوشیدن آب قبل از غذا، سبب ایجاد احساس سیری و پری می‌شود. طی تحقیقات صورت گرفته، افرادی كه قبل از غذا 2 لیوان آب می‌نوشیدند، نسبت به افرادی كه این كار را انجام نمی‌دادند 2 كیلوگرم كاهش وزن داشتند.
ویتامین B كمپلكس
ویتامین B میتواند سبب افزایش اشتها و در نتیجه افزایش وزن شود. طی تحقیقاتی كه در دانشگاه شیكاگو انجام شد كودكانی كه ویتامین B
مصرف می‌كردند بهتر وزن گرفته بودند.
روی
كمبود روی در بدن میتواند سبب كاهش اشتها شود زیرا این ماده معدنی میتواند بر ذائقه افراد نسبت به مواد غذایی تأثیرگذار باشد.
ورزش
ورزش سبب افزایش اشتها می‌شود زیرا در اثر ورزش، بدن كالری می‌سوزاند و در نتیجه اشتهای بیشتری پیدا می‌كند.
مصرف الكل
كارشناسان معتقدند مصرف الكل یكی از دلایل عمده در كاهش اشتهای افراد می‌باشد. افراد الكلی اغلب نوشیدن مواد الكلی را جایگزین خوردن مواد غذایی می‌كنند.
