شيوا طباطبایی
شیوع چاقی در طی چند دهه اخیر به طور ناگهانی افزایش یافته است. این بیماری باعث به مخاطره انداختن سلامت انسان‌ها شده و سبب بروز بیماری‌های قلبی- عروقی، دیابت نوع 2، سكته مغزی، افزایش چربی‌های خون، افزایش فشار خون، نقرس، برخی از انواع سرطان‌ها، عوارض استخوانی، بیماری‌های ریوی، بیماری‌های كیسه صفرا، عوارض پوستی، ناباروری و وقفه تنفسی در خواب و همچنین دیگر بیماری‌ها می‌گردد؛ اخیرا دانشمندان مطالعات زیادی را در زمینه علل بروز چاقی و ارائه راهكاری معقول جهت درمان و پیشگیری از افزایش وزن و شیوه صحیح كاهش وزن انجام داده‌اند. از بین تحقیقات صورت‌گرفته در این رابطه، تركیبات غذایی كه احتمال می‌رود در كنترل دریافت غذا و تعادل انرژی دریافتی موثر باشند، به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته‌اند.
مطالعات اخیر نشانگر نقش مهم فیبرهای غذایی در كنترل اشتها و دریافت غذا می‌باشد.
میوه‌ها، سبزی‌ها، حبوبات، غلات، سبوس گندم و جو دوسر منشاء اصلی فیبرهای غذایی هستند. مقدار توصیه‌شده فیبر غذایی در روز توسط متخصصان تغذیه 25-20 گرم است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهند كه اكثر مردم مقدار كافی فیبر از طریق غذای روزانه دریافت نمی‌كنند و این امر در شیوع چاقی و بیماری‌های ناشی از آن موثر می‌باشد.
یكی دیگر از تركیبات غذایی كه می‌تواند نقش موثری در كنترل اشتها و كاهش وزن بدن داشته باشد پروتئین است. میزان خاصیت سیركنندگی پروتئین‌های مختلف با یكدیگر متفاوت می‌باشد. به عنوان مثال ارزش سیركنندگی پروتئین آب پنیر كه بخشی از پروتئین شیر است، نسبت به آلبومین سفیده تخم‌مرغ بیشتر می‌باشد، زیرا پروتئین آب پنیر به صورت دست نخورده از معده وارد روده شده و در روده هضم می‌شود، بنابراین مدت زمان طولانی‌تری را برای عمل هضم به خود اختصاص می‌دهد، اما كازئین كه پروتئین شیر است، بر اثر اسید موجود در معده هضم‌شده و هنگامی كه وارد روده می‌شود، سریع‌تر از پروتئین آب پنیر جذب می‌گردد.
با توجه به نكاتی كه ذكر شد، فیبر و پروتئین موجود در رژیم غذایی در كاهش سطح انرژی و افزایش احساس سیری موثر هستند و چنانچه در رژیم‌های كم‌كالری به میزان مناسب در نظر گرفته شوند، در موفقیت برنامه غذایی كاهش وزن بسیار موثر خواهند بود. میزان دریافت پروتئین و فیبر غذایی باید در محدوده توصیه‌شده توسط متخصصان تغذیه باشد، در غیر این صورت با دریافت نامتعادل فیبر و پروتئین ممكن است، سلامتی فرد به مخاطره بیفتد.
