نـقش ریز مغذی‌ها در سلامـت (پتاسیم - سدیـم)
نیاز بدن به ریز مغذی‌ها از جمله مواد معدنی بسیار کم است (حدود میلی‌گرم ودر مواردی میکرو گرم )که این عناصر حدود 4 درصد کل وزن بدن ما را تشکیل داده و در بافت‌های ساختمانی بدن شرکت دارند .
از جمله عملکرد‌های عناصر معدنی می‌توان به:
تنظیم تعادل فیزیکی و شیمیایی بدن، حفظ تعادل فشار اسمزی بدن و تنظیمPH خون، ترشحات مایعات بدن مثل هورمون‌ها یا ساختمان آنزیم‌ها اشاره نمود.
و به طور کلی در حفظ و نگهداری تعادل حیاتی بدن موثرند. با توجه به نقش ریز مغذی‌های معدنی. در این قسمت به اختصار معرفی و نقش دو ریز مغذی معدنی «پتاسیم و سدیم» در سلامت بدن بیان می‌شود.
پتاسیم
پتاسیم مهمترین یون داخل سلولی است که میزان کل آن در بدن 150گرم می‌باشد. تقریبا تمام پتاسیم موجود در بدن در بافت‌های نرم بدن و مایعات بدن یافت می‌شوند. حداقل نیاز روزانه پتاسیم 2000میلی گرم در مایعات عروقی می‌باشد. ازجمله اعمال پتاسیم در بدن تولید انرژی و تحریک پذیری غشاء و انتقال غشایی می‌باشد.
پیامد افزایش پتاسیم: افزایش پتاسیم خون باعث ضعف عضلانی، فلج عضلانی وآریتمی قلبی می‌شود. چون مقدار پتاسیم در مایع خارج سلولی بسیار کم است بنابر این تغییر جزئی در جذب یا دفع آن باعث بروز سریع علائم می‌شود. جذب پتاسیم بستگی به مقدار آن در روده دارد و اغلب در مواردی که دفع آن دچار مشکل شود سطح آن افزایش می‌یابد مانند نارسایی کلیه.
پیامد کاهش پتاسیم: کاهش پتاسیم خون باعث ضعف عضلانی و آریتمی قلبی می‌شود. در وضعیت‌هایی مانند سوء تغذیه، اسهال و استفراغ پتاسیم از بدن تخلیه می‌شود. همچنین ساکشن طولانی مدت معده به طور غیر مستقیم باعث کاهش پتاسیم خون می‌گردد. در تمام وضعیت‌های فوق، دفع سدیم افزایش می‌یابد. کمبود پتاسیم معمولا شایع‌تر از کمبود سدیم می‌باشد.
برخی وضعیت‌های افزایش نیاز به پتاسیم: اسهال و یا استفراغ بیماری التهابی روده یا گاستروآنتریت نارسایی کلیوی مزمن رژیم‌های غذایی سخت برای کاهش وزن
کمبود منیزیم
برخی علائم و نشانه‌های کمبود پتاسیم: خستگی و بی‌حالی ضعف عضلانی تاخیر در تخلیه معده یبوست افت فشار خون آریتمی قلبی
مصارف روزانه توصیه شده رژیم غذایی متوسط از نظر پتاسیم غنی است و به آسانی توسط بدن جذب شده و مازاد آن توسط کلیه‌ها گرفته و در ادرار دفع می‌شود.
رژیم غذایی متوسط روزانه تقریبا حاوی 3 گرم پتاسیم است. حداقل نیاز روزانه به پتاسیم در بالغین سالم تا دو گرم تخمین زده می‌شود. مصرف متوسط در جمعیت بالغ دنیای صنعتی تقریبا 2تا 3گرم در روز است. به هر حال مصارف روزانه توصیه شده برای کاهش دادن خطر پر فشاری خون، سکته مغزی و بیماری قلبی در محدوده 4 تا 5گرم در روز می‌باشد.
موارد احتیاط: پتاسیم بالا می‌تواند سبب آریتمی قلب، ضعف، خستگی، تهوع و افت فشار خون شود. در بالغین سالم مصارف روزانه بیشتر از 8 گرم می‌تواند سبب هایپرکالمی (پتاسیم بالا) شود.
منابع غذایی: پتاسیم تقریبا در تمام مواد غذایی بخصوص غذاهای با منشاء گیاهی(میوه‌هایی مانند موز، سبزیجاتی مانند اسفناج، حبوباتی از قبیل عدس، لوبیا و مغز‌ها) و گوشت‌های تازه موجود است.
سدیم
سدیم مهمترین یون خارج سلولی است که مقدار کل آن در بدن حدود 70 گرم است.
پیامد‌های افزایش سدیم: نمک عامل غذایی کاملا شناخته شده‌ای است که بر روی فشار خون اثر داشته که با محدود کردن مقدار دریافت نمک، فشار خون کاهش می‌یابد. هنگامی که سدیم در داخل بدن تجمع می‌یابد مقداری از آن وارد سلول‌های عضلانی صاف مویرگ‌ها شده و موجب سفت شدن مویرگ‌ها و در نتیجه افزایش فشار خون سرخرگی می‌گردد. جهت کاهش میزان نمک دریافتی بایستی نان‌های کم نمک، غلات صبحانه حاوی مقدار کمی نمک و پنیر‌های کم نمک را مصرف نمود.
پیامد کمبود سدیم: کمبود سدیم باعث کاهش مایعات خارج سلولی شده که این امر باعث ضعف عضلانی و خستگی می‌شود.
مصارف روزانه توصیه شده: سدیم موجود در رژیم غذایی ما جایگزین سدیم تلف شده بوسیله عرق کردن می‌گردد. سدیم دفع شده در ادرار مازاد بر احتیاج بدن بوده و جایگزین آن ضروری نیست. نیاز روزانه بستگی به میزان عرق کردن فرد دارد.
هوای گرم، فعالیت شدید و زود عرق کردن نیاز به نمک در رژیم غذایی را افزایش می‌دهد. علی رغم وجود نمک در بسیاری از مواد غذایی، اکثر مردم تمایل به مصرف نمک بیشتری دارند. نیاز روزانه به سدیم 500 تا 2000 میلی‌گرم است که این مقدار باید در بیماران مبتلا به بیماری‌هایی که همراه با احتباس مایعات در بدن می‌باشد مانند نارسایی احتقانی قلب و نارسایی کلیه کاهش یابد.
