سیده سارا حكیم؛ دانشجوی کارشناسی ارشد تغذیه، از دانشگاه علوم پزشکی تهران
اعمال منیزیم در بدن
منیزیم یک مینرال (ماده معدنی) ضروری برای بدن میباشد. برای تشکیل استخوان، پروتئینها، اسیدهای چرب، سنتز سلولهای جدید، فعال کردن ویتامینهای B، شل نمودن ماهیچهها، انعقاد خون، تشکیل آدنوزین تری فسفات (ATP) وترشح و فعال نمودن انسولین مورد نیاز میباشد.
همچنین منیزیم در مسیری که در ارتباط با داروهای بلوکه کننده کانال کلسیمی است نیز عمل میکند.
شاید این عمل منیزیم در بهبود بینایی افراد مبتلا به آب سیاه و کاهش فشار خون دخیل باشد.
درتعدادی از مطالعات نشان داده شده که مکمل منیزیم موجب کاهش بیش فعالی در بچهها شده است، چون در این مطالعات دیده شده که سطح منیزیم خون افراد بیش فعال، پایین تر از سطح نرمال میباشد.
در افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن (CFS) نیز منیزیم خون پایین بود و با تزریق منیزیم به آنها این علایم بهبود یافت.
افراد دیابتی سطح منیزیم خونی پایین تری نسبت به افراد سالم دارند. مکمل درمانی با منیزیم نه تنها سطح منیزیم خون آنها را بهبود بخشید، بلکه موجب بهبود تحمل گلوکز در آنها نیز شد.
تعدادی از بررسیها نشان داد که منیزیم در بهبود بیماری مثانه در زنان که همراه با عدم کنترل ادرار در آنها میباشد، مؤثر بوده است. همچنین مکمل منیزیم، دهیدراتاسیون گلبولهای قرمز خون در بیماران مبتلا به آنمی داسی شكل را كاهش داد. استفاده از منیزیم برای مهار آتروژنزیز یا پیشگیری از بیماری ایسکمیک قلبی در حال بررسی است.
جذب و دفع منیزیم
کفایت جذب منیزیم، 45- 35 درصد است. منیزیم در طول روده کوچک جذب میشود، اما بیشترین جذب در ژژنوم اتفاق میافتد.
وضعیت منیزیم در فرد، مقدار منیزیم در رژیم غذایی و ترکیب کلی رژیم غذایی بر کفایت جذب اثر میگذارد. کلیهها به طور عمده کنترل تعادل منیزیم را از طریق نگهداری مؤثر منیزیم به ویژه هنگامی که دریافت کم است، بر عهده دارند.
کمبود منیزیم
کمبود شدید منیزیم نادر است، اما نشانههای آن شامل لرزش، اسپاسم عضلانی، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ میباشد.
تهی شدن شدید منیزیم، در متابولیسم استخوان مؤثر میباشد که آثار آن شامل: مقاومت به ویتامین D، نقص رشد استخوان در جوانان، کاهش ترشح پاراتورمون توسط غدد پاراتیروئید، نقص در پاسخ استخوان و کلیهها به پاراتورمون است.
کمبود منیزیم در افرادی که دیورتیکهایی مصرف میکنند که نتیجه آن تخلیه پتاسیم است و نیز با مصرف مسهلها، ایجاد میشود.
مصرف الکل، سوختگی شدید و دیابت، از عوامل بالقوه کمبود منیزیم میباشند. در مطالعهای که میان افراد آفریقایی- آمریکایی انجام شد، شیوع کمبود منیزیم 20 درصد گزارش شد، اما افرادی که الکل مصرف مینمودند، 6 برابر بیشتر از سایر افراد کمبود منیزیم را تجربه كرده بودند. تقریباً دو سوم افرادی که تحت درمان در بیمارستان هستند، کمبود منیزیم در آنها گزارش شده است.
اسهال مزمن، عفونت پانکراس و سایر وضعیتهایی که با سوء جذب همراه میباشند، موجب کمبود این عنصر میشوند.
منابع غذایی
منیزیم در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد و رژیم غذایی نرمال، معمولاً مقادیر کافی از این ماده معدنی را فراهم مینماید. چون منیزیم جزء اساسی کلروفیل میباشد، دانهها، مغزها، حبوبات، غلات آسیاب شده و سبزیهای به رنگ سبز تیره از منابع خوب منیزیم هستند. ماهی، گوشت و میوههایی مانند سیب و پرتقال نیز منابع فقیر این ماده معدنی میباشند.
تداخلات منیزیم
ویتامین B6 میزان منیزیمی را که وارد سلول میشود، افزایش میدهد، بنابراین دریافت این دو ماده مغذی با هم مفید میباشد. عنصر کلسیم با جذب منیزیم رقابت مینماید، بنابراین این دو عنصر نباید با هم دریافت گردند.
مسمومیت
مسمومیت ناشی از مصرف زیاد منیزیم غذایی و مکمل، بسیار نادر میباشد. بالاترین مقدار قابل تحمل برای این عنصر، mg/day 350 میباشد.
اما ذکر این نکته قابل توجه است که افزایش منیزیم از کلسیفیه شدن استخوان جلوگیری میکند و بنابراین به پوكی استخوان منجر میشود.