دکتر الهام امیرآذر؛ پژوهشگر طب سنتی
مسعود مهدویپور؛ موسس کانون یوگا
بهار زیبا و دل انگیز اینجاست، طبیعت قلم زرین خود را با دلفریبی تمام به حرکت درآورده و نقش خاطره میزند، در جای جای چمنزار بوی تازه علف همه را سرمست میکند.
ولی هیچ با خود فکر کردهاید؟ چرا با این همه دلفریبی طبیعت، اغلب ما در این فصل احساس سلامت و شادابی نمی کنیم؟
سرماخوردگی، آلرژی بهاره، بیماریهای ویروسی در کودکان، احساس سنگینی و خواب آلودگی، مشکلات گوارشی و ... گریبانگیر بسیاری از ما در این فصل زیبا هستند.
از دیدگاه طب چینی (TCM) بدن ما نمونه کوچک شده ای از طبیعت است (جهان کوچک) و هر اتفاقی که در دنیای پیرامون ما می افتد در این جهان کوچک نیز مشهود است.
بنابراین تغییر فصول، به خصوص در ابتدا یا انتهای آن، می تواند تغییراتی در بدن ما ایجاد کند و بالانس بدن را _حتی برای مدت زمان کوتاهی _برهم زند.
از طرف دیگر هر فصل با یک ارگان سیستم در بدن در ارتباط است، و ارگان سیستم فصل بهار کبد میباشد.
به این معنا که در این فصل امکان عدم تعادل این مسیر انرژیتیک وجود دارد.
وظایف این ارگان در بدن بسیار زیادست از جمله کبد مسئول پخش جریان خالص انرژی درکل بدن می باشد، بنابراین در فصل بهار که کبد شروع به بازسازی و ترمیم خود می کند، ممکن است اختلالاتی در بدن ظاهر شود، اکوپانکچر (طب سوزنی ) با برگرداندن تعادل به این ارگان می تواند در این فصل مفید باشد،بنابراین اگر 7 علامت زیر رادر بهار احساس می کنید یعنی کبد شما نیازمند به سوزنهای شفا بخش ماست
1. احساس فشار عصبی: اگر این روزها علانمی مثل احساس خشم و عصبانیت، گرفتگیهای عضلانی، دندان قروچه یا فشار دادن دندانها به هم، تنفسهای کوتاه و تند را تجربه می کنید قطعا ارگان کبد شما در پخش انژی حیاتی در بدن دچار اختلال شده است.
2. سردرد و درد بدن: وقتی جریان انرژی در بدن درست نباشد همه چیز به کندی حرکت می کند، در این حالت علانم انسداد و رکود ظاهر می شود.فرد در بدن احساس درد، گرفتگی و سنگینی در قفسه سینه را می کند.
درد زمان پریود و سردرد تنشی در این زمان بیشتر احساس می شود.
3. گرفتگی عضلات و تاندونها. کبد و کیسه صفرا بر بافت همبند بدن (تاندونها و لیگامانها )حکومت می کنند. بنابراین در این عدم هماهنگی، احتمال پیچ خوردگی های مکرر، گرفتگی های عضلانی بیشتر است.
4. مشکلات گوارشی: مشکلاتی مانند یبوست، نفخ شکم
5. اگر چشمهایتان آزارتان میدهند: همانطوریکه هر احساسی با یکی از ارگانها در ارتباط است، هر عضوی از بدن نیز بایکی از ارگانها مرتبط میباشد..
در این راستا گفته می شود که کبد به چشم باز می شود.
بنابراین هر مقولهای که با سلامت چشم در ارتباط میباشد مانند مشکلات بینایی، خستگی، سوزش، خشکی چشم میتواند نشان از ایمبالانس ارگان کبد باشد.
با طب سوزنی و ورزشهای چشم میتوان به درمان این اختلالات کمک کرد.
نقطه بهاره طب سوزنی
اگر در فصل بهارمی خواهید تنها یک نقطه طب سوزنی را به یاد داشته باشید، این نقطه کبد 3 است.
این نقطه در پا و بین انگشتهای اول و دوم است .کبد 3 نقطه سورس یا منبع کانال کبد است.
نقاط سورس پوینت مانند ایستگاههای مرکزی در خطوط مترو هستند؛ در همه سال این نقطه برای رفع رکود و جریان ازاد انرژی در بدن مفید است، در فصل بهار این اثر دوچندان میشود.
اکوپرشر یا طب فشاری
اطراف نقطه را لمس کنید، هر جا بیشترین درد را احساس کردید همان کبد 3 میباشد که در اکثر افراد دردناک است، روی این نقطه با شست خودتان فشار وارد کنید و چند ثانیه نگهدارید. این کار را هر روز و برای هر دوپا تکرار کنید.
در انتهای این مقاله مطلبی در مورد پاکسازی بهاره از استاد و پیشکسوت یوگا مسعود مهدوی پور نقل می کنم که خالی از لطف نیست.
پاکسازی بهاره
اردیبهشت آغاز دومین ماه بهار و دورهای از سال است که غلبهی گرما بر سرما و جاری شدن آب در رودخانهها و سطح زمین در اقلیمهای چهار فصل، آشکارا مشهود است.
در این ایام، گرما و رطوبت در زمین و هوا روز به روز افزایش مییابد.
گرما و اشعه خورشید سبب آب شدن اندوختهی یخ و برف قلهها و از طرفی بخار شدن آبهای سطحی زمین میشود. از این رو طبیعت خشک و سرد زمستان به سوی رطوبت و اعتدال بهاری در تغییر و تحول است.
طبیعت و مزاج درون، همیشه اقتباس و مینیاتوری شده دنیای بیرون است و هر چه در جهان بیرون صورت گیرد، کپی کوچک شده آن در بدن موجودات زنده به نوعی دیگر نمایان میشود.
در روزهای سرد زمستان برای تامین انرژی و گرمای غریزی بدن، مصرف غذاهای پرکالری مانند قندها، شیرینیها، لبنیات و غذاهای چرب و فشرده، متداول و حتی ضروری است.
به خصوص کسانی که در اقلیمهای سرد زندگی میکنند یا شرایط آنها به نوعی است که مجبورند ساعتهای طولانی در طبیعت و مستقیم در مجاورت هوای سرد باشند، بیشتر از غذاهای انرژیزا استفاده میکنند.
این شرایط یعنی وجود هوای سرد و مصرف چربی و قند باعث میشود بلغم* در بخشهای فوقانی دستگاه تنفس و سینوسها، و صفرا* در شکم و کبد به مقدار زیاد جمع شود و زمانی که هوا گرمتر میشود، این مواد تحت تاثیر دو عامل انبساط دهنده یعنی گرما و رطوبت قرار میگیرند.
بر اثر باز و حجیم شدن بلغم، ترشحات مخاط بینی، و بر اثر باز و جاری شدن صفرا، خشکی و گرما به وجود میآید.
بیرون ریزی فیزیولوژیک بلغمی در بهار به صورت آلرژی، آبریزش بینی، عطسه و ... و نوع صفرایی آن به صورت تشنگی، احساس گرما و گاه سرگیجه و بیاشتهایی بروز میکند.
در تمام معالجات طبیعی و طب سنتی قدیم، در روزهای اول بهار و درست پیش از اینکه این دو طبع درونی (صفرا و بلغم) در سر، سینوسها و سیستم گوارش گستردگی خود را آغاز کند، توسط یک رژیم غذایی ساده و موثر و مصرف برخی خوراکیها این مواد را در جریان خون حل و خنثی کرده و از راه کلیهها و غدد عرق از بدن خارج میکنند.
برخی از این مواد خوراکی باید به صورت غذای اصلی مصرف شود مانند:
* آش گوجه سبز شامل گوجه سبز، آبغوره، عدس و گشنیز.
برخی دیگر به صورت خوراکیهای میان وعده مصرف میشود مانند:
* خیس شده آلبالو یا زغال اخته یا آلوچه به همراه نمک و گلپر که باعث از بین رفتن صفرا و بلغم میشود.
* برگه هلوی خیس شده.
باید توجه داشت که پس از مصرف آنها (البته با رعايت فاصله زمانى) باید آب به میزان کافی نوشید.
* ترکیب آب، خاکشیر، اسفرره و خیار رنده شده.
* کاهو و سکنجبین خانگی اگر با شکم خالی میل شود، حلال و دفع کنندهی این رسوبات سنگین است.
توجه داشته باشید که خوراکیهای نامبرده که طبیعت خنک و حتی سرد دارد، زمانی باید مصرف شود که علائم سرماخوردگی و آلرژی شروع نشده باشد و احساس تشنگی، کمبود رطوبت و علائم خشکی و گرمی مزاج وجود داشته باشد.
زمانی که آبریزش بینی و حس سرما در بدن هست، مصرف مایعات گرم، آشها و سوپهایی که ترش نباشد، شفابخش است.
در دوران سرماخوردگی و لرز هرگز نباید خیس کردههای ترش را مصرف کرد. در چنین شرایطی جهت اجرای رژیم دفع بلغم صبر کنید تا سرماخوردگی شما به پایان برسد.
همیشه در زمان بروز علائم صفرا که همان احساس گرما و کمبود آب و رطوبت است، این پاکسازی اصیل بهاری را انجام دهید تا با خارج شدن این سموم از دستگاه تنفس و گوارش، علائم بهبود در وضع تنفس، باز شدن مجاری بینی و سینوسها، اشتهای طبیعی، قدرت هاضمه و در نتیجه آرامش ذهن و قدرت تفکر به طور حقیقی به وجود آید.
------------------------------
*بلغم: موادی که معمولا در هوای سرد به صورت اندوختههایی بسیار فشرده و باز نشده در پس سلولهای مخاطی بینی و سینوسها تولید میشود.
*صفرا: مادهای که کبد برای هضم کردن چربیها میسازد و در کیسه صفرا ذخیره میکند.