دکتر سید مهدی میرغضنفری؛ متخصص طب سنتی
مزاج این گیاه گرم و خشك در درجه سوم (از چهار درجه) و لذا نسبتا قوی بوده، یعنی باید در مصرف آن احتیاط کرده و برای استفاده طولانی، حتما با نظر پزشک باشد.
به صورت دانه (میوه گیاه) است گرچه ریشه این گیاه نیز خاصیت دارویی دارد. معمولا برای گرم كردن سیستم گوارشی و برای تسهیل عمل هضم از آن استفاده می شود.
زنیان دارای بو و طعم تندی بوده و اشتها آور است و بخاطر گرمی ای كه دارد طبیعتاً افراد با مزاج گرم سعی كنند استفاده زیاد نداشته باشند و یا اگر استفاده می كنند، به عنوان مصلح آن، از کمی سنكجبین استفاده كنند.
عرق زنیان معمولاً برای گرفتگی های عضلانی ناشی از سردی و حتی درجات خفیفی از حالت شبه فلج توصیه شده است و برای بعضی از لرزش های بدن كه طبیعتاً ناشی از سردی باشد استفاده می‌شود.
این گیاه برای تقویت مغز و اعصاب مفید است كه گاهی همراه با دارچین و گل گاو زبان هم قابل استفاده است.
با توجه به اینکه سیستم تنفسی به سردی حساس است و سرما موجب اسپاسم و انقباض مجاری تنفسی شده و سردی مزاج باعث ترشح و ماندن ترشحات در سیستم ریوی می شود، زنیان و عرق آن می‌تواند با نرم و رقیق کردن و لذا دفع ترشحات تنفسی، برای برخی انواع سرفه و برونشیت یا ذات الریه یا تنگی نفس مفید باشد.
با توجه به اینکه زنیان مدر (ادرارآور)، قاعده اور و عرق آور (معرق) است، برای دفع رطوبت های زائد بدن بسیار مناسب است که این، منجر به درجاتی از کاهش وزن و پف آلودگی نیز می شود.
همچنین برای دفع سنگ های ادراری و مشکلات قاعدگی (دیر باز شدن قاعدگی یا قاعده نشدن به موقع مخصوصا در سرد مزاجان) نیز مفید استاین گیاه ضد نفخ و از بین برنده بادهای تشکیل شده داخل بدن و سیستم گوارش است و لذا برای رفع برخی از انواع پیچ خوردن روده و قولنج مفید است.
افراد گرم مزاج اگر بر اثر مصرف زنیان دچار سردرد شوند؛ می توانند از گشنیز استفاده كنند كه گیاهی است كه با طبع سرد و ضد زنیان عمل کرده و باعث جلوگیری از بالا رفتن بخارات و گازها به سمت مغز می شود.
برای قطع اسهال نیز به کار می رود، البته باید توجه داشت که باید به علت اسهال توجه داشت و نباید اسهال را بلافاصله پس از بروز، بند آورد.
خاصیت تریاقی داشته و برای ترک اعتیاد به تریاک و کم کردن مضرات آن، مفید است.
