این افراد باید از مصرف مواد ترش، آبكی، لبنیات و مصرف زیاد آب یا میو‌ه‌های ترش و آبکی در مقادیر بالا پرهیز كنند و از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایی با مزاج گرم و با دمای بالا استفاده نمایند. این قبیل مواد غذایی عبارتند از كباب، ادویه‌جات، غذاهای پر نمك و پرادویه‌تر (مانند فلفل)، چای دارچین، چای زعفران، چای نعنا و چای زنجفیل. با مصرف این مواد، حالت ترس درونی، افسردگی و غمگینی آنها که به دلیل سردی مزاج بدن یا مغز است می تواند تا حد زیادی بهتر شده و لذا تا حدودی شجاع‌تر می‌شوند و كمتر می‌ترسند.
اگر به دلایلی، خواب شخص كم شده و بیشتر بیدار باشد (مثلا به دلیل درگیر شدن در پروژه‌های سنگین کاری یا امتحانات سخت و مهم مانند كنكور و یا به دلیل استرس‌های روحی روانی)، به دلیل متمایل شدن بدن و مغز به سمت گرمی و خشكی در این شرایط، باید غذاهای با مزاج گرم و خشك را مصرف نكنند و یا با احتیاط مصرف نمایند.
این غذاها عبارتند از: غذاهای تند با ادویه زیاد (مانند فلفل، زنجفیل و دارچین)، سرخ كردنی‌ها، شوری‌جات، مغزهای پرانرژی (مانند فندق و بادام زمینی)، گوشت‌ها و مخصوصاً گوشت پرندگانی چون بلدرچین و سایر مواد گرم و خشك. از طرف دیگر این افراد باید خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های با مزاج تا حدودی سرد و رطوبتی مصرف كنند. مثلاً نوشیدن چای دارچین یا چای زعفران برای آنها مناسب نیست. كاهو برای این افراد مفید است ( سرد و تر و خواب‌آور است).
مصرف آب و میوه‌جات و سبزیجات حاوی رطوبت بیشتر (مانند هلو، شلیل، آلو، هندوانه، خیارهای بزرگ با رطوبت بیشتر)، طعم‌های ترش و ملس مانند آلبالو و همچنین لبنیات مانند ماست و دوغ برای این افراد مفید است، زیرا ضمن جلوگیری از گرمی و خشكی بیشتر، باعث القای خواب هم می‌شوند و اثر دوجانبه دارند.
همچنین به افراد با مزاج سرد و تر توصیه می‌شود زیاد نخوابند، زیرا با خوابیدن زیاد، رطوبت بیشتر می‌شود. این افراد باید از غذاهای سرد و تر به میزان كمتر استفاده كنند تا خوابشان كمتر شده و راحت‌تر از خواب بیدار شوند.
ارتباط زمان غذا و خواب
اکثر موارد ذكر شده در مورد رابطه زمان غذاخوردن با ورزش در اینجا نیز صادق است و بهتر است غذا تقریباً از معده رد شده باشد و بعد شخص بخوابد؛ خوابیدن روی غذا اصلا توصیه نشده و بسیار مضر است. حداقل 3-2 ساعت باید بین شام و خواب فاصله باشد. خوابیدن طی روز نیز در طب سنتی كلا توصیه نشده است، مگر برای مزاج‌های گرم، به صورت چرت‌زدن (خواب کوتاه مدت) و با فاصله زمانی از نهار.
پس توصیه می شود انسان نه با شكم خالی و گرسنگی بخوابد و نه با شكم پر، زیرا خوابیدن در حالت گرسنگی و با شكم خالی منجر به ضعف و لاغری می‌شود، چون در هنگام خواب، قوای بدن و خون، جهت انجام عملیات هضم و جذب به سمت سیستم گوارش جلب می‌شوند و اگر غذایی در سیستم گوارشی یافت نشود، مواد طبیعی، مخاط و خود سلول‌های بدن و سیستم گوارش به عنوان غذا مصرف می‌شوند.
با شكم پر خوابیدن هم باعث انسداد عروق، دیدن خواب بد و كابوس، احساس بختك افتادن روی قفسه سینه، خروپف، سنگینی پس از خواب، خلط ته حلق به هنگام صبح و بوی بد دهان می‌شود.
بهتر است انسان وقتی به بستر می‌رود، چند دقیقه روی پهلوی راست بخوابد تا اگر مواد غذایی در معده وجود دارد به سمت قعر معده جابجا شود و یا وارد روده‌ها گردد و پس از این چند دقیقه، به پهلوی چپ بگردد و در همان حال به خواب برود. این امر باعث می‌شود كبد كه یك عضو پرخون و گرم است، مثل پتوئی روی معده و روده‌های كوچك را بپوشاند و با حرارت خود به عملیات هضم و جذب كمك كند.
در زمان برخاستن از خواب نیز بهتر است به سمت راست بچرخد، چند دقیقه ای در همان وضعیت بماند تا حركت مواد روده به سمت انتها خوب انجام شود و سپس از بستر بلند شود. یكی از كارهایی كه بهتر است انسان در هنگام خواب رعایت كند، این است كه به وسیله رواندازی (پتو یا ملحفه)، روی منطقه بالای شكم (معده) را بپوشاند؛ خوابیدن بدون روانداز کلا خوب نیست، زیرا منطقه شكم در هنگام خواب باید گرم نگه داشته شود تا عملیات هضم به خوبی صورت گیرد.
ارتباط بین غذا و رخدادهای روانی
هر یك از رخدادهای روانی دارای مزاج هستند و مزاجی را بر بدن تحمیل می‌كنند، مثلاً خشم و هیجان، باعث افزایش گرمی و خشكی بدن و همچنین مغز می‌شوند. افرادی كه بیشتر خشمگین و هیجانی می‌شوند، باید دقت كنند كه شاید مزاجشان گرم و خشك است و در نتیجه استعداد بیشتری به این رخدادهای روانی دارند و یا اینكه در مصرف خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های گرم زیاده‌روی می‌كنند و یا هر دو مورد.
بنابراین تمام موارد گفته شده برای تدابیر غذایی گرم و خشك، برای حالت‌های روانی خشم، غضب و هیجان نیز صادق است و مسلما این افراد باید از غذاها و نوشیدنی‌های با حرارت و خشكی زیاد پرهیز كنند. این غذاها عبارتند از: غذاهای تند، شور و شیرین، مواد سرخ‌كرده و بو داده، مخصوصاً در فصول و هواهای گرم.
مسائلی مانند ترس، غم و افسردگی، مزاج انسان را بیشتر به سمت سردی و خشكی و یا در پاره‌ای از موارد سردی و تری می‌‌برند. گاهی اوقات شخص افسرده است و فقط می‌خوابد تا از شر فكر و خیال‌ها رهایی یابد و این باعث افزایش تری در او می‌شود. افراد با وسواس، فكر بد، بدبینی، شكاكیت، دودلی و عدم ثبات فكر و عقیده باید بدانند كه ممکن است یا مزاجشان سرد باشد و یا در خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های سرد (سرد و خشك یا سرد و تر) زیاده‌روی می‌كنند، بنابراین تدابیر غذایی گفته شده برای مزاج‌های سرد و خشك و سرد و تر در اینجا نیز صادق است.
برای خواندن بخش اول- اصول تغذیه در طب سنتی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش دوم- اصول تغذیه در طب سنتی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش چهارم- اصول تغذیه در طب سنتی- اینجا کلیک کنید.
