زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر سید مهدی میرغضنفری

 احادیث نكوهش پرخوری

 از حضرت امام صادق (علیه السلام) در كتاب معتبر حدیث "كافی" نقل است که: پرخوری ناخوشایند است.

 در كل پرخوری هم از دیدگاه اسلام و هم از نظر طب سنتی رد شده است.

پیغمبر اكرم ‌(صلوات ا... علیه و آله وسلم): آدمی هیچ ظرفی را بدتر از شكم پر نكرده است. آدمی زاده را چند لقمه بسنده می‌كند، در حدی كه كمرش را راست بدارد. اگر نفس آدمی بر او چیرگی یافت، یك‌سوم معده برای خوراك، یك‌سوم برای نوشاك (نوشیدنی‌ها) و یك‌سوم برای نفس كشیدن خواهد بود.

یعنی خوردن و آشامیدن باید در حدی باشد كه انسان انرژی لازم برای انجام فعالیت‌ها را داشته باشد. در واقع همیشه باید بخشی از معده خالی باشد. همانطور كه با بارگذاشتن غذا روی شعله، به دنبال فرآیند پخت، غذا افزایش حجم پیدا می‌كند و سر قابلمه باید خالی باشد، معده هم باید همین‌گونه باشد وگرنه همانگونه که غذا به بالا حرکت کرده و سر می رود، در معده نیز بدنبال فرآیند هضم و تولید گازها، حالت نفخ، آروغ، ترش کردن (رفلاکس) و ... اتفاق می افتد.

پیغمبر اكرم‌(صلوات ا... علیه و آله وسلم): پس از من روشی (در جامعه) پدید خواهد آمد كه مومن به اندازه یك معده و كافر به اندازه هفت معده می‌خورد.

در حقیقت یكی از خصوصیات مومنین واقعی این است كه كم خور هستند.

 نكاتی در مورد ورزش

  فعالیت‌های بدنی یكی از اصول  شش گانه سلامتی در طب سنتی هستند كه بدون در نظر گرفتن آن شخص در  حالت سلامت بهینه خود  قرار نمی گیرد. به گفته بزرگان طب سنتی، بهترین روش دفع مواد زائد از بدن، ورزش معتدل است (یعنی نه اینكه فرد اصلاً ورزش نكند و نه اینكه در ورزش زیاده‌روی كند)،  زیرا  ورزش معتدل، بدون  خارج کردن مواد مفید از بدن، فقط مواد زائد را از بدن دفع می‌كند.

ورزشی معتدل است كه باعث افزایش ضربان قلب، تند شدن تنفس، ایجاد یا افزایش تعریق و سرخ شدن پوست شود و پس از آن انسان احساس سبكی و شادابی داشته باشد. اگر ورزش به میزان زیاد انجام  شده و تعادل نداشته باشد، یا با مزاج شخص تناسب نداشته باشد، باعث سردی بدن، ضعف، تیرگی پوست (كبودی هنگام ورزش) و پایین نیامدن ضربان قلب تا مدت طولانی بعد از ورزش می‌شود که نشانگر مضر بودن این ورزش خواهد بود.

 ورزش باعث افزایش حرارت بدن و تحلیل بردن رطوبت‌های زائد و دفع آنها از طریق عرق و با واسطه از طریق ادرار و روده می‌شود، بنابراین ورزش یكی از بهترین روش‌های دفع مواد زائد از بدن است.

برعكس، بی‌تحركی منجر به تجمع مواد زائد در بدن می‌شود كه ریشه بسیاری از مشكلات خواهد بود و اصطلاحاً در طب سنتی به آن امتلاء (پرشدگی بدن از مواد زائد) گفته می‌شود. 

 اگر ورزش شدید، كوتاه و سریع انجام شود، باعث افزایش شدید حرارت بدن می‌شود و این امر برای افراد با مزاج‌های سرد ( تر یا خشك) خوب است (مانند ورزش‌های بی‌هوازی).

افرادی كه به دنبال لاغر شدن هستند، از ورزش ملایم، طولانی و كند، بیشترین بهره را می‌برند كه نقش تحلیل برندگی آن بیشتر است و حرارت را خیلی افزایش نمی‌دهد و به این ترتیب این ورزش‌ها برای افراد گرم مزاج (تر یا خشک) مناسب‌تر است.

 تمام افراد به ورزش نیاز دارند، ولی نیاز افراد با مزاج سرد و تر و سپس افراد با مزاج گرم و تر به ورزش بیشتر است.

 رابطه زمان غذاخوردن با ورزش

 بهترین زمان برای ورزش كردن وقتی است كه اکثریت غذای خورده شده از معده رد شده باشد كه این امر به نوع غذا و قدرت هضم افراد بستگی دارد. اگر شخص غذای سنگین (مانند كباب یا غذاهای چرب) مصرف كند، حداقل 4-3 ساعت زمان لازم است تا غذا از معده رد شود. خود فرد نیز می‌تواند این زمان را متوجه شود.

زمانی كه هنوز در سر معده احساس سنگینی می‌كند و یا گاز معده (می تواند حاوی بوی غذای خورده شده باشد) دارد، یعنی هنوز غذا در معده وجود دارد، ولی وقتی بالای شكم احساس سبكی ایجاد شود، یعنی غذا از معده رد شده و اصطلاحاً هضم اول تا حدود زیادی انجام شده است. این زمان كه هنوز در شخص  احساس گرسنگی هم ایجاد نشده، بهترین زمان برای ورزش است. در صورتی كه شخص غذای سبك مانند آش یا سوپ خورده باشد، این غذاها زودتر و راحت‌تر هضم شده و از معده عبور می‌كنند (بعد از حدود 2 ساعت).

بنابراین فرد باید نه با احساس گرسنگی شروع به ورزش کند و نه با شكم پر، زیرا ورزش كردن با شكم گرسنه موجب ضعف و لاغری شدید و آسیب به بدن می‌شود و مضرات این ورزش، بیشتر از منافع آن خواهد بود. همچنین ورزش با شكم پر، باعث اختلال هضم می‌شود، زیرا خونی كه باید برای عمل هضم به معده برود، سمت عضلات رفته و در نتیجه‌ غذا خوب هضم نمی‌شود و نیمه هضم شده از معده عبور می‌كند و به این ترتیب به خوبی در سلول‌ها مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و باعث تولید مواد زائد بیشتری نسبت به مواد انرژی‌زا می‌شود و ریشه بسیاری از بیماری‌ها، تجمع مواد زائد در بدن است...

برای خواندن بخش دوم- اصول تغذیه در طب سنتی- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم- اصول تغذیه در طب سنتی- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش چهارم- اصول تغذیه در طب سنتی- اینجا کلیک کنید.