دكتر محمدحسین صالحی سورمقی؛ دكترای فارماكوگنوزی
ادعاهای زیادی در مورد اثرات درمانی آناناس وجود دارد؛ از جمله: عصاره آبی حاصل از میوه آناناس در درمان آنژین، آرتروز، جراحات ورزشی و اسكلتی، ماهیچه‌ای، عفونتهای میكروبی، برونشیت، سلولیت، عفونتهای استافیلوكوك موضعی (پوستی)، ادم (خیز)، قطع قاعدگی، التهاب و ورم، ضعف هضم غذا، كمبود پانكراتین و خوب هضم نشدن چربیها (تجمع چربیها در مدفوع)، چسبندگی پلاكتها (غلیظ بودن خون)، پنومونی، پیلونفریت (عفونت و التهاب مجاری كلیه)، آبسه مقعد، سینوزیت، ترومای جراحی و ترومبوفلبیت موثر است.
طریقه و میزان مصرف آناناس
میزان مصرف آناناس كاملاً بستگی به مقدار بروملین موجود در آن دارد. در انواع تازه، میزان بروملین حداكثر است و در انواع كمپوت به حداقل می رسد؛ زیرا این آنزیم در اثر حرارت و گذشت زمان كاهش می‌یابد. میزان مصرفی بروملین به اشكال مختلف دارویی مورد مطالعه قرار گرفته و مقادیر مختلفی ارائه شده است.
سازندگان این گونه محصولات در راهنمای همراه فرآورده میزان مختلف مصرف روزانه را برای افراد 18 سال و بالاتر به قرار زیر توصیه نموده‌اند:بر اساس پژوهش‌هایی كه در سالهای 1960 تا 1970 صورت گرفت، میزان مصرف بروملین به صورت قرص 120 تا 240 میلیگرم در روز توصیه شده است.
این مقدار باید در سه یا چهار نوبت مصرف شود و به مدت یك هفته ادامه یابد. این دستورالعمل برای درمان التهاب و ورم است. پژوهشگران آلمانی مصرف روزانه 80 تا 320 میلیگرم بروملین را در دو یا سه نوبت مناسب می‌دانند. برخی دیگر، روزانه 500 تا 1000میلیگرم را در سه نوبت توصیه می‌كنند و بسیاری از كارخانه ها برای این منظور قرص‌های 500 میلیگرم تولید كرده‌اند.
در مورد میزان مجاز مصرف بروملین در افراد زیر 18 سال هنوز تحقیقات زیادی صورت نگرفته است.همچنین برای تمیز كردن زخمها و درمان التهابهای موضعی، كرم‌هایی حاوی 35 درصد بروملین ساخته شده كه به صورت موضعی مصرف می‌شوند.
عوارض جانبی آناناس
گزارش‌های كمی در مورد عوارض جانبی جدی مصرف آناناس و بروملین منتشر شده است. بیشتر این گزارش‌ها مربوط به اسهال، ناراحتی معده، افزایش ضربان قلب، تهوع، استفراغ، تحریك غشاء مخاطی و مشكلات قاعدگی است. همچنین چون بروملین احتمال خونریزی را افزایش می‌دهد، افرادی كه دارای مشكلات خونریزی هستند، باید در مصرف آن احتیاط كنند.
احتیاط
افرادی كه دارای زخم معده، سابقه خونریزی، مصرف‌كننده داروهای رقیق‌كننده خون و اعمال جراحی هستند، در مصرف بروملین نباید زیاده‌روی كنند. كسانی كه مشكلات كبد، كلیه، قلب، خونریزی‌های غیرطبیعی رحم و خونریزی‌های سنگین و طولانی قاعدگی دارند، باید در مصرف بروملین احتیاط كنند.
ناگفته نماند این عوارض و توصیه‌های احتیاطی مربوط به فرآورده‌های حاوی بروملین است و كمپوت یا آب آناناس مشكلی ایجاد نمی‌كند. البته همان طور كه توضیح داده شد، بروملین در آناناس تازه و یا آب آن بیشتر است و احتیاط در مصرف و عدم زیاده‌روی، از عوارض احتمالی جلوگیری خواهد كرد.
تداخل آناناس با داروها
افرادی كه داروهایی از جمله آسپرین، ضد انعقادها (مانند وارفارین و هپارین)، ضدچسبندگی پلاكتها (مانند پلاویكس) و ضد التهابهای غیراستروئیدی (مانند بروفن، ادویل و ناپروكسن) استفاده می‌كنند، باید در مصرف فرآورده‌های بروملیندار احتیاط كنند.
مصرف آناناس در حاملگی و شیردهی
تحقیقات زیادی در این مورد صورت نگرفته است، ولی با توجه به خاصیت قاعده‌آور و سقط‌كنندگی مصرف مقدار زیاد آناناس، بهتر است در این دوران مصرف نشود و یا به مقدار كم استفاده شود.
مهمترین اثرات گزارش‌شده آناناس
ضد درد، ضد چسبندگی پلاكتها، سقط‌كننده، ضد باكتری، ضد ادم (ضدخیز)، ضد باروری، ضد التهاب، ضد نیتروزآمین، آنتی اكسیدان، ضد تب، ضد كمبود ویتامین C، ضد سرطان، هضم‌كننده، قابض، صفرآور، ضد احتقان، معرق، ادرارآور، حل كننده فیبرین، مسهل، هضم‌كننده چربی، شل‌كننده عضلات، ضد كرم تنیا، مقوی و محرك رحم و حلكننده نكروزها می‌باشد.
