ساناز رشیدی- فاطمه کفاش کارشناس سلامت روان
تحریریه زندگی آنلاین : همان‌طور كه جسم بيمار می‌شود ، روان هم ممكن است بيمار شود كه به آن بيماري رواني يا عصبي می‌گوییم برخي از اين بیماری‌ها شديد و بعضی خفيف و موقتي هستند. اگر اين بيماران زود شناسايي شوند و تحت مراقبت و درمان قرار گیرند بيماري آن‌ها می‌تواند برطرف و يا تحت کنترل قرار گیرد. اختلالات سيكوتيك مجموعه‌ای از اختلالات مانند اسکیزوفرنی، اختلال هذياني و اختلال پسيكوتيك گذرا می‌باشند كه به علت شدت بيماري و اثرات زيادي كه بر زندگي فرد می‌گذارند نيازمند پيگيري و توجه خاصي هستند. اين بيماران اختلال در ارزيابي واقعیت‌های خارجي دارند. در اين نوع بيماري، رفتار،گفتار و ظاهر فرد بیمار با افراد طبيعي فرق می‌کند بعضي از افراد به اين بيماري جنون می‌گویند. اين بيماري بيشتر در افراد بالاي ۱۵سال ديده می‌شود كه گاه به‌صورت تدريجي و زمانی ناگهاني ايجاد می‌شود. اكثر بيماران خودشان را بيمار نمی‌دانند و حاضر نيستند به پزشك مراجعه كنند و یا تحت درمان قرار گيرند.شيوع اين اختلالات درمجموع حدود يك درصد از جمعيت عمومي است.
بیشتربخوانید:
رژیم درمانی در اسکیزوفرنی
مهم‌ترین علائم اختلالات روانی
هذيان(دلوژن): به معنای يك اعتقاد نادرست و ناهمخوان با زمینه‌های فرهنگي جامعه است.
توهم (هالوسینوژن): به معنای ادراك محرک‌هایی كه درواقع وجود ندارند. مانند توهم شنوایی که در این نوع توهم فرد صداهایی را می‌شنود که به او فرمان‌هایی می‌دهد. این صداها حقیقت وجود ندا رند و زاییده ذهن بیمار است. نوع دیگر توهم، توهم بینایی است. در این نوع توهم فرد تصاویری را می‌بیند که در عالم واقع وجود ندارند. انواع دیگری از توهم نیز وجود دارند مانند توهم بویایی و غیره.
رفتار و گفتار آشفته، گوشه‌گیری، كاهش ارتباط‌های اجتماعي، كاهش بروز هیجان‌ها و عواطف.
آموزش به خانواده بيمار مبتلابه سايكوز
توضيح در مورد علت ايجاد بيماري: هرچند مهم‌ترین عامل این بیماری‌ها وراثت است ولی ازنظر علل شناسی، در این نوع اختلالات میزان ترشح برخی نروترانسمیترها دچار اختلال می‌گردد و فرد مبتلا می‌گردد.
عدم دخالت نیروهای ماوراءالطبیعه:
گاهی افراد این بیماری را ناشی از گناهانی که فرد نموده است می‌دانند. درحالی‌که این اعتقاد نادرستی است.
بیشتر بخوانید:
چگونه دربرابر ولع غذا خوردن مقاومت کنیم؟
قابل‌درمان و قابل‌کنترل بودن بيماري:
باید برای خانواده توضیح داد که درصورتی‌که بیمار تحت درمان‌های روان‌پزشکی و روانشناسی قرار گیرد، وضعیت روحی روانی او بهتر گردیده و بیماری تحت کنترل قرار می‌گردد.
نياز به درمان پيگيرانه و جدي:
باید برای بیمار و خانواده‌اش توضیح داد که زمانی که دارو برای بیمار شروع می‌گردد حدود ۴ هفته طول می‌کشد تا تأثیرات دارو مشاهده گردد. لذا نباید دارو را خودسرانه مصرف یا قطع نمود و درمان حتماً باید تحت نظر پزشک انجام شود.
قابل‌درمان بودن عوارض دارو:
گاهي ممكن است در روزهاي اول اثرات و عوارضی مثل خشك شدن دهان به وجود آيد كه بعد از چند روز رفع می‌گردد و این امر نگران‌کننده نيست .
عوارض دارویی دو نوع است:
عوارض خفیف و موقتي: مثل سستي ،پرخوابی، سرگیجه ،تاري ديد ، لرزش ، خشکی دهان و یبوست ، این عوارض اصلاً نگران‌کننده نیست و پس از چند روز رفع می‌شود.
عوارض شدید: اين عوارض خيلي كم و اغلب در درمان بیماری‌های شدید روانی دیده می‌شود مثل لرزش شديد دست‌وپا، گرفتگی شدید عضلات گردن و دست‌وپا که سبب کج شدن آن‌ها می‌شود، خواب‌آلودگی شدید. بااینکه این عوارض هم خطری ندارد ولي در موقع بروز ، ضمن اطمينان دادن به بيمار و خانواده‌اش ، بيمار بايد به پزشک ارجاع فوری شود.
احتمال عود بيماري در صورت قطع دارو بدون دستور پزشك
نياز به حمايت و بازترانی
ارجاع:لازم است بيماران رواني شديد به‌طور ماهانه به پزشك مركز بهداشتي درماني ارجاع شوند.
شناخت و مراقبت از بیماری‌های خفیف رواني(نوروزها)
افراد عادی به این بیماری ناراحتی اعصاب می‌گویند و از نشانه‌های آن وجود یکی از علائم
بیشتر بخوانید:
روش های جلوگیری از پرخوری عصبی
زير به مدت طولانی است:
اضطراب - بی‌قراری- افسردگی- وسواس-عصبانیت- پرخاشگری
احساس درد در نقاط مختلف بدن
آموزش بهداشت روان در بيماران خفيف رواني
در آموزش بهداشت روان موارد زير را موردتوجه قرار دهيد :
۱. به بيماران اطمينان دهيد كه ناراحتي آنان چندان نگران‌کننده نيست .
۲. به بيماران كمك كنيد تا با ايجاد اعتمادبه‌نفس ، حضور در جلسات مذهبي ، عمل به دستورات ديني ، توكل وايمان به خدا به زندگي خود ارزش و معنای بيشتري دهند.
۳. به بيماران بياموزيد كه دوست داشتن ديگران ، محبت كردن به هركس مثل خانواده ، همسايگان ، دوستان و غیره ، لذت بردن از هر چيز مثل گل و گیاه ، فشارها و نگرانی‌ها را كم می‌کند و به فرد آرامشي مداوم می‌بخشد.
در برخورد با بيماران خفيف رواني:
به‌خوبی و باحوصله و صمیمیت به درد دل آنان گوش دهيد ، حتي اگر صحبت آن‌ها هيچ ارتباطي با شغل و وظيفه شما نداشته باشد .بدین‌وسیله هم ناراحتي عصبي بيمار كم می‌شود وهم شما می‌توانید عواملي كه در خانواده يا اجتماع ناراحتي وي را ايجاد و یا تشديد کرده‌اند پيدا كنيد.
راه‌حل‌های مختلف حل مشكلات را با بيمار به بحث و مشاوره بگذاريد .اگر اجازه دادند با بزرگ‌ترها و دیگران نيز به مشاوره بنشيند زيرا كه با مشورت بسياري از مشكلات حل می‌شود.
نفرت ، عصبانيت، پرخاشگري، زورگويي ، ايرادگيري ، ايراد ناپذيري ، زودرنجي و كش دادن حرف‌ها، جروبحث و دعوا در حضور كودكان، همگي باعث ايجاد و تشدید ناراحتی‌های عصبي و روانی می‌شود . اين موارد را شناسايي و در رفع آن‌ها بكوشيد.این علائم ماه‌ها و سال‌ها ادامه داشته گاه باکم و زیادشدن مشکلات زندگی کم‌وزیاد می‌شوند. این بیماران به پزشكان زيادي مراجعه و مورد معاينه و انجام آزمایش‌های مختلف قرار می‌گیرند كه به آنان گفته می‌شود بيماري شما جسمي نيست و مربوط به اعصاب شما است . این‌گونه بيماران نیاز به بيماريابي فعال ندارند و درصورتی‌که به خانه بهداشت يا مركز بهداشتي درماني مراجعه كردند بايد تحت درمان و آموزش قرار گيرند.
