زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر مینا عبدالهی : متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی ؛ دانشگاه علوم پزشکی تهران

دکتر محسن صدیقیان : متخصص تغذیه و رژیم درمانی ؛ دانشگاه علوم پزشکی تهران

 تحریریه زندگی آنلاین :  اسکیزوفرنی یک بیماری روانی است که با رفتار و گفتار غیرعادی و کاهش توانایی درک واقعیت مشخص می‌شود. ناتوانی در اندیشیدن، عواطف ضعیف، انجام رفتارهای نامعقول و ناتوانی در درک واقعیت، از ویژگی‌های بارز آن است. علائم دیگر ممکن است باورهای نادرست، آشفتگی اندیشه، شنیدن صداهایی که وجود ندارند، کاهش تعامل اجتماعی، ابراز نکردن عاطفه و بی‌انگیزگی باشد. علائم معمولاً تدریجی بروز کرده و در بزرگسالی شروع می‌شود. مردان نسبت به زنان بیشتر مبتلا می‌شوند و همچنین سن شروع بیماری در مردان زودتر از زنان است. علائم در مردان در زمان نوجوانی و قبل از بیست سالگی و در زنان در سنین بیست تا سی سالگی دیده می‌شود. کسانی که دچار اسکیزوفرنی‌اند، اغلب دارای مشکلات بهداشت روانی دیگری مانند اضطراب، افسردگی یا اختلالات مصرف مواد نیز هستند.

 بیشتربخوانید:

رژیم غذایی افرادی که دچار پرفشاری خون هستند

عوامل بروز اسکیزوفرنی

عوامل متعددی در ایجاد بیماری نقش دارند؛ از جمله عوامل بیوشیمیایی، ژنتیکی، تغذیه‌ای و محیطی مانند عفونت‌ها و سموم. اسکیزوفرنی حدود 83 درصد ارثی می‌باشد.

عواملی مانند کمبود اکسیژن خون، عفونت، استرس و سوء‌تغذیه مادر در دوران رشد جنین، ممکن است اندکی خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را در مراحل بعدی زندگی افزایش دهند.

عوامل محیطی احتمالی شامل زندگی شهری، مصرف ماری جوآنا (حشیش) در دوران نوجوانی، برخی عفونت‌ها، سن والدین بیمار و تغذیه نامناسب در دوران بارداری است. تشخیص توسط پزشک و بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-IV-TR) صورت می‌گیرد.

درمان پزشکی اسکیزوفرنی

درمان پزشکی شامل داروهای مهار‌کننده دوپامین، داروهای ضد افسردگی و آرام‌بخش‌ها می‌باشد. داروهای ضد جنون نسل دوم درمان هستند که به دلیل عوارض جانبی کمتر در برابر داروهای معمول بیشتر ترجیح داده می‌شوند. سایر درمان‌ها شامل موارد زیر می‌باشد: درمان‌های شخصی برای هر فرد، آموزش‌های مهارت اجتماعی، خانواده‌درمانی، توان‌بخشی حرفه‌ای و حمایت شغلی. عوارض داروهای ضد جنون شامل خشکی دهان، یبوست و افزایش اشتها می‌باشد. بعضی از انواع این داروها نباید با گریپ‌فروت یا سایر مرکبات مصرف شوند. همچنین الکل نیز منع مصرف دارد.

بیشتر بخوانید:

روش های جلوگیری از پرخوری عصبی

تغذیه و رژیم‌درمانی اسکیزوفرنی

بیماران دچار بیماری ذهنی شدید نسبت به سایرین بیشتر در معرض چاقی، سیگار کشیدن و ابتلا به قند خون و دیابت، فشار خون بالا و اختلالات لیپیدی می‌باشند. سندروم متابولیک و سایر عوامل خطر بیماری‌های قلبی و عروقی و کاهش کیفیت زندگی در افراد مبتلا به اسکیزوفرن یافته‌ای معمول می‌باشد. اسکیزوفرنی با تغییرات متابولیسمی در ارتباط است. در مطالعه‌ای نشان داده شد افراد اسکیزوفرنی در برابر افراد معمولی با مقدار چربی کل و چربی زیر پوستی یکسان، چربی احشایی بیشتری دارند.

میزان کالری مصرفی در این بیماران باید کاهش یابد. افزایش وزن پس از مصرف داروهای درمانی ضد جنون دلیل شایعی است که منجر به قطع مصرف دارو توسط بیمار می‌شود. افزایش وزن بین 12 تا 30 کیلوگرم در طول دوره مصرف توسط بیماران گزارش شده است.

فاکتورهای تغذیه‌ای که اسکیزوفرنی و افسردگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، مشابه فاکتورهایی است که پیشگویی‌کننده بیماری‌های دیابت و بیماری قلبی عروقی می‌باشند. کاهش سطح اسیدهای چرب ضروری در گلبول‌های قرمز و غشاها دیده شده که به نظر می‌رسد تحت تأثیر دریافت غذایی نباشد و بیشتر با متابولیسم فسفولیپیدها مرتبط باشد. به نظر می‌رسد مکمل‌یاری جهت افزایش سطح اسیدهای چرب ضروری در غشاها و گلبول‌های قرمز مؤثر باشد.

تداخل غذا و دارو در هر بیمار اسکیزوفرنی ممکن است منحصر به خودش باشد. غلظت سلنیوم پلاسما و گلبول قرمز در بیماران اسکیزوفرنی که کلانزپین مصرف می‌کنند، به طرز چشمگیری پایین‌تر است. بر اساس مطالعات، افزایش دریافت مقدار روغن ماهی و امگا 3 با پیش‌آگهی بهتری در بیماران همراه است. نقش گلوتن و کازئین در اسکیزوفرنی بیش از 40 سال است که مورد بحث قرار گرفته است و در مطالعه‌ای نشان داده شد که بیماران تحت رژیم بدون گلوتن وکازئین سریع‌تر از بیمارستان ترخیص می‌شوند.

بیشتر بخوانید:

خوراکی‌های ضروری در رژیم غذایی زنان

بیماران اسکیزوفرنی دچار توهماتی هستند که بعضی از توهمات به غذا و عادات غذایی مربوط می‌شود. به عنوان مثال فرد فکر می‌کند که غذا آلوده است و یا هنگام غذا خوردن سایرین به او نگاه می‌کنند که این باعث پرهیز از غذا خوردن و کاهش وزن می‌شود.

 اختلالات مصرف مواد غذا خوردن و وزن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تأثیر مواد مختلف بر دریافت غذایی بسته به نوع و مقدار ماده مصرفی متفاوت است. ماری‌جوانا باعث افزایش اشتها و دریافت غذا شده و از عوارض ترک کانابیس‌ها افزایش تحریک‌پذیری، افسردگی و کاهش دریافت غذا می‌باشد.

مداخله‌های تغذیه‌ای رایج در این بیماران عبارتند از: ویزیت‌های منظم توسط متخصص تغذیه، رژیم مختص بیماری و کاهش وزن. درمان‌های رفتاری گروهی هم مؤثر هستند. مصرف گریپ‌فروت به علت تداخلات دارویی باید متوقف شود و همچنین ارزیابی بیوشیمیایی سطوح سلنیوم، مس و فولیک اسید به علت تداخلات دارویی مورد نیاز می‌باشد.