ركسانا خوشابی؛ كارشناس ارشد مشاوره بالینی
دلایل عقب انداختن كارها
اول: وقتی كاری را دوست نداریم ناخودآگاه یا آگاهانه آن را به تعویق می‌اندازیم! كارهایتان را مرور كنید و اگر آنها را دوست ندارید، به جای آنها كاری را انتخاب كنید كه دوستش دارید. اگر هم كارهایی دارید كه نسبت به انجام آنها تعهد دارید ولی دوستشان ندارید با خود قرار بگذارید كه در مدت زمان كوتاهی آنها را انجام دهید اما دیگر هرگز كاری را كه دوست ندارید تقبل نكنید. انجام هیچ كاری به اندازه كاری كه دوستش ندارید سخت نیست!
دوم: وقتی انجام كاری را بلد نیستیم یا انجامش را سخت می‌دانیم آن را به تعویق می‌اندازیم. در این حالت هم لازم است كار را به بخش‌ها و قسمت‌های كوچك تقسیم كنیم و انجام هر بخش را با تمرین یا با مشورت یاد بگیریم و سپس آن را كامل كنیم.
سوم: گاهی كار را به تعویق می‌اندازیم تنها به این دلیل كه ضرورت انجام آن را نمی‌دانیم. این حالت خصوصا برای كودكان و نوجوانان بیشتر پیش می‌آید. دراین حالت قبل از انجام كار شاید لازم باشد اهمیت كار را برای خود روشن كنید. می‌توانید قلم و كاغذ بردارید و مزایای اتمام كار را یادداشت كنید و هر روز قبل از تكمیل كار نگاهی به این دست نوشته بیندازید.
چهارم: یكی دیگر از دلایل مهم به تعویق انداختن كارها تنبلی است. خوشبختانه انجام كارهایی كه بدان‌ها علاقه داریم خودبه‌خود از تنبلی ما می‌كاهند. اما برای غلبه بر تنبلی، تمرین و گاهی تشویق و تنبیه هم لازم است.
اول سخت‌ترین كار را انجام دهید!
وقتی كار سختی در پیش دارید معمولاً نگران هستید و همین نگرانی باعث می‌شود انرژی‌تان به هدر برود. از طرفی انجام ندادن كارها صدمات و زیان‌های بسیار دارد، گام‌های بعدی به تعویق می‌افتند، به هدف نمی‌رسیم، فردی بی‌مسئولیت تلقی می‌شویم، اعتمادپذیری‌مان پایین می‌آید و ... ده‌ها نتیجه منفی دیگر عایدمان می‌شود.
پس بهتر است اول قورباغه را بخوریم و خیالمان را راحت كنیم و پس از آن به سراغ کارهای دیگرمان برویم. بنا بر شواهد اولین اقدام (جسورانه) افراد موفق این است که قبل از انجام هر کاری فوراً به سراغ مهم‌ترین کارخود می‌روند و آن را هر چقدر هم كه به ظاهر ناگوار باشد، به اتمام می‌رسانند.
مبارزه با عقب انداختن كارها
اینك با خیال راحت بنشینید و فهرست کارهای عقب‌افتاده خود را یادداشت كنید، یعنی فكرتان را متمركز كنید و فهرست كارهایتان را هر قدر هم كه طولانی باشد، یكی‌یكی روی كاغذ بیاورید. خود نوشتن كارها و برنامه‌ها كمك می‌كند فكرتان بازتر و منظم‌تر شود و كمی هم فضای خالی برای كارهای جدید در ذهن خود ایجاد كنید. كارهایتان را بنویسید و به جای مشغول كردن ذهن‌تان با آنها و گاه فراموش كردنشان، آنها را دسته‌بندی كنید و یكی‌یكی به انجامشان بپردازید.
امروز شروع كنید
بعد از تعیین رنگ فهرست کارهایتان، همین امروز با گروه قرمز شروع کنید. برای هر یك از کارهای قرمز، زمان و مهلت مشخص تعیین کنید. کار بدون تعیین مهلت انجام نمی‌شود. بنابراین زمان‌بندی كارها را هم بلافاصله بعد از رنگ‌آمیزی آنها انجام دهید. سعی كنید زمان‌بندی‌تان واقع‌بینانه باشد. نه خیلی كم و نه بسیار زیاد. اینك نوبت به برنامه‌ریزی ساده و عملی برای انجام کارهاست.
برنامه متوسطی که بسیار خوب اجرا شود خیلی بهتر از یک برنامه عالی اما غیر اجرایی است. كارها را به ترتیب بر اساس رنگ‌ها و با توجه به مهلت انجامشان برنامه‌ریزی كنید. كار را به قسمت‌های كوچك‌تر تقسیم كنید. گام‌های اجرایی هر قسمت را مشخص كنید و یكی یكی به انجام آنها بپردازید. برای انجام هر كار به خود پاداش بدهید. حتی اگر این پاداش، یك «آفرین» درست و حسابی باشد كه به خودتان می‌گویید! از همین امروز شروع كنید. نمی‌دانید لذت تمام و كامل كردن كارها چقدر بیشتر از كارهای تلنبار شده و انجام نداده است.
كارهایتان را رنگ‌آمیزی كنید!
وقتی كارهایتان را یادداشت كردید آنها را به ترتیب از مهم‌ترین تا بی‌اهمیت‌ترین، مرتب و دسته‌بندی كنید و برای هر دسته رنگ متناسب اختصاص دهید.
١- رنگ قرمز را برای کارهای بسیار مهم قرار دهید: کارهایی که باید حتماً و هر چه زودتر انجام شوند و گرنه با پیامدهای جدی مواجه خواهید شد.
2- رنگ نارنجی را برای کارهایی قرار دهید که پیامد انجام ندادن آنها زیاد شدید نیست، یعنی اگر این کارها را انجام ندهید، ناراحتی و مشکل ایجاد می‌شود، اما تأثیر آن به شدت موارد قرمزرنگ نیست. یادتان باشد که هرگز نباید قبل از انجام تمامی رنگ‌های قرمز و نارنجی سراغ رنگ‌های دیگر بروید!
3- رنگ زرد را برای كارهایی قرار دهید که انجام دادن آنها خوب است، اما ترک آنها پیامدی ندارد.
٤- همچنین از رنگ سبز، برای کارهایی استفاده كنید که می‌توانید انجام دادن آنها را به اشخاص دیگر محول کنید. پس این کار را بکنید و کس دیگری را مأمور انجام دادن آنها نمایید و خودتان هم با خیال راحت به سراغ كارهایی بروید كه فقط از عهده شما برمی‌آید.
٥- رنگ سیاه را برای کارهایی در نظر بگیرید که باید آنها را به کلی حذف کنید (این کارها معمولاً همان‌هایی هستند كه از روی عادت و یا چون از آنها خوشتان می‌آید انجام می‌دهید و دلیل خاص دیگری برای انجام دادنشان ندارید) همچنین می‌توانید هر دسته از كارها را با توجه به اولویت‌شان روی كارت‌هایی به رنگ‌های ذكر شده بنویسید و به ترتیب به انجام آنها مشغول شوید.
