زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 به قلم : دکتر سعید قریشی ؛ بورد تخصصی ارتودنسی از کانادا

تحریریه زندگی آنلاین : آندربایت یک مال اکلوژن یا ناهنجاری فک و دندان است که باعث می‌شود که هنگام بسته شدن دهان، دندان‌ها به صورت هماهنگ روی هم قرار نگیرند. جفت نشدن دندان‌های فک بالا و پایین هنگام بسته شدن فک‌ها مشکلاتی را برای فرد به همراه دارد. از جمله اینکه امکان تمیز کردن درست دندان‌ها وجود ندارد، هزینه‌های دندانپزشکی افزایش می‌یابد، امکان جویدن صحیح غذا فراهم نبوده و فرد با مشکلات گوارشی مواجه می‌شود.در ادامه این مقاله به بررسی ناهنجاری آندربایت، علل بروز و روش‌های درمان آن خواهیم پرداخت.

آندربایت دندان چیست؟

آندربایت دندان یکی از مشکلات ساختاری استخوان فک و دندان‌ها است که به صورت جلوزدگی دندان‌های فک پایین خود را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر در مال اکلوژن آندربایت دندان‌های جلویی فک پایین، جلوتر از دندان‌های جلویی فک بالا قرار می‌گیرند. شدت آندربایت در افراد مختلف متفاوت است. در برخی موارد آندربایت خفیف بوده و به سختی می‌توان آن را تشخیص داد. اما در افرادی که آندربایت شدید دارند این عارضه روی ظاهر و چهره فرد تاثیر می‌گذارد.همچنین این افراد برای تکلم و جویدن غذا با مشکل مواجه می‌شوند و در دهان و دندان‌های خود احساس درد دارند. تنفس دهانی و کیفیت خواب پایین از جمله سایر علائم آندربایت دندان هستند.

بیشتربخوانید:

دانستنی‌های مهم در مورد سلامت دندان کودک

علل بروز آندربایت

نشانه های آندربایت در سنین مختلف ممکن است بروز کند که با دلایل مختلفی در کودک و بزرگسال ایجاد شده است. معمولا بحث ژنتیک دلیل اصلی این مشکل در کودکی است؛ در حالی که عوامل بیرونی در بزرگسالی ممکن است تاثیر گذار باشند. علل متعددی برای ناهنجاری آندربایت دندان وجود دارد. که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

ژنتیک

برخیی افراد مشکل آندربایت را از والدین خود به ارث می‌برند. به عبارتی این ناهنجاری می‌تواند ژنتیکی با مادرزادی باشد. نوزادانی که با مشکل کوچک بودن فک یا فضای دهان به دنیا می‌ایند در آینده به احتمال زیاد با بروز مال اکلوژن مواجه می‌شوند.

عادات کودکی

برخی عادات و رفتارهای غلط کودکی می تواند زمینه ساز بروز آندربایت، ناهماهنگی دندان‌ها و عملکرد نادرست آن‌ها شود. عاداتی مانند مکیدن انگشت شست، فشردن زبان به دندان‌ها، استفاده از پستانک در کودکان بالای سه سال، نفس کشیدن با دهان و تغذیه طولانی مدت کودک با شیشه شیر از جمله مواردی هستند که باعث ناهنجاری فک و دندان و در بزرگسالی می‌شوند. یکی دیگر از عوارض اینگونه عادات مشکل اوربایت دندان‌ها است.

صدمه و تروما

اگر صدمات شدید به صورت و دندان‌ها وارد شود ممکن است ناهنجاری دائمی در استخوان فک ایجاد کند. در اغلب موارد بعد از جراحی شکستگی استخوان فک، دندان‌ها به طور صحیح روی هم قرار نمی‌گیرند. یکی از مشکلات رایج بعد از تروما و صدمه دیدن فک مشکل آندربایت است.

 بیشتر بخوانید:

مشکلات رویش دندان شیری

تومورها

یکی از علل ایجاد آندربایت شکل گیری و رشد تومورها در ناحیه فک و دهان است. این اتفاق با تغییر موقعیت فک‌ها و کج کردن  دندان‌ها منجر به ناهنجاری‌های فک و دندان می‌شود.

عوارض ناهنجاری فک و دندان‌ها

مشکلات و ناهنجاری‌های فک و دندان از قبیل آندربایت دندان اگر نادیده گرفته شده و به موقع درمان نشوند با گذشت زمان عوارضی را برای فرد به همراه خواهند داشت. از جمله عوارض جلو بودن دندان‌های فک پایین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بی نظمی و فشردگی دندان‌ها

دندان قروچه و آسیب به مینای دندان

افزایش خطر پوسیدگی دندان‌ها و آسیب به لثه

مشکل در جویدن و بلع غذا

دشواری در تکلم و تلفظ کلمات

تغییر ظاهر و چهره بیمار به دلیل تغییر موقعیت و جلو زدگی فک پایین

احساس درد در فک و دهان

سردرد مکرر و ناراحتی گوش

اختلال مفصل گیجگاهی

تشخیص آندربایت

خوشبختانه تشخیص این ناهنجاری دشوار نیست و دندانپزشک به راحتی می‌تواند با بررسی علائم آن را تشخیص دهد. پس از تشخیص اولیه، با عکس‌برداری کامل دندان‌ها و فک شدت آندربایت مشخص می‌شود. سپس با توجه به وضعیت بیمار، سن، شدت ناهنجاری و نامرتبی دندان‌ها روش درمانی مناسب برای او در نظر گرفته می‌شود.

اگر بیمار در سن کمتر از ۷ تا ۱۲ سالگی باشد، درمان ساده‌تر و موثرتر انجام می‌شود. اما در سنین بزرگسالی به دلیل تکمیل رشد استخوان‌های فک درمان پیچیده‌تر  و دشوار تر خواهد شد. بنابراین بهترین سن برای درمان آندربایت سنین کودکی و قبل از رسیدن به سن بلوغ است.

 بیشتر بخوانید:

مواردی که در هنگام آسیب به دندان کودک باید بدانید

روش‌های درمان آندربایت

درمان آندربایت یا ناهنجاری جلو بودن فک و دندان‌های پایین به منظور جلوگیری از بروز عوارض آن بسیار مهم و حیاتی است. رایج ترین روش‌های درمان آندربایت دندان را در ادامه توضیح می‌دهیم.

درمان آندربایت با ارتودنسی

بهترین روش برای درمان آندربایت خفیف تا متوسط روش‌های غیر جراحی و ارتودنسی فک پایین است. طی مراحل ارتودنسی نه تنها مشکلات مربوط به عدم تراز بودن دندان‌ها رفع می‌شود بلکه چهره و ظاهر صورت فرد نیز به تدریج بهبود پیدا می‌کند.

درمان آندربایت با ارتودنسی در کودکان معمولا نتایج مطلوب‌تری نسبت به بزرگسالان به همراه دارد. در موارد آندربایت خفیف متخصص ارتودنسی برای رفع ناهنجاری، بهبود جلو زدگی فک پایین و بهم ریختگی دندان‌ها از سیم‌های ارتودنسی، بریس‌های پلاستیکی یا ابزارهای ساده دیگر استفاده می‌کند. در این روش با اعمال فشار به فک و دندان‌ها، آن‌ها را ودار می‌کنند که به سمت جایگاه اصلی خود بروند.

یکی از بهترین گزینه‌های درمان ارتودنسی برای این نوع ناهنجاری اینویزیلاین یا ریتینرهای شفاف است که معمولا برای بزرگسالان به کار می‌رود.

کشیدن دندان قبل از درمان آندربایت با ارتودنسی

در مواردی که شدت ناهنجاری شدیدتر بوده و تراکم و شلوغی دندان‌ها مساله ساز شود، ممکن است دندانپزشک تشخیص دهد که قبل از شروع درمان یک یا چند دندان کشیده شوند. با کشیدن دندان فضای کافی برای جابجایی دندان‌ها فراهم شده و ناهنجاری جلو بودن دندان های فک پایین زودتر رفع می‌شود.

 بیشتربخوانید:

راهکار نوین درمان ناهنجاری‌های دندانی و فکی بدون جراحی (قسمت اول)

روش‌های دندانپزشکی زیبایی

در مواردی که جلو بودن دندان‌های فک پایین خفیف است، بیمار می‌تواند از روش درمانی جدید با نام تکنولوژی لیفت صورت (facelift) استفاده نماید. در این روش که به نوعی از روش‌های دندانپزشکی زیبایی محسوب می‌شود دندان‌ها جلویی فک پایین فرم دهی شده و روی دندان‌های بالا روکش ونیر یا لمینت قرار می‌گیرد. به این ترتیب دندان‌های دو فک بهم نزدیک شده و با هم هماهنگ و تراز می‌شوند.

این روش مشکل جلو بودن فک پایین را حل نمی‌کند و تنها ظاهر دندان‌های جلویی و عملکرد فک را بهبود می‌بخشد.

بعد از اینکه با این روش فاصله بین دندان‌های بالا و پایین برطرف شد، لازم است برای تکمیل درمان و ردیف شدن دندان‌ها بیمار از درمان ارتودنسی استفاده کند. این درمان در مقایسه با جراحی کم هزینه‌تر است اما دوره درمان آن طولانی‌تر است.

درمان جراحی فک برای آندربایت

برای بزگسالان و افرادی که آندربایت شدید دارند روش ارتودنسی نتیجه مطلوبی نداشته و باید جراحی فک انجام شود. برای انجام این جراحی ارتودنتیست بیمار را به جراح فک و صورت ارجاع می‌دهد. جزئیات جراحی به شرایط خاص هر بیمار و شدن جلو بودن دندان‌ها و فک پایین بستگی دارد. به طور کلی جراحی فک برای درمان آندربایت دندان شامل یکی از موارد تغییر شکل فک، جلو کشیدن فک بالا، عقب کشیدن یا کوتاه کردن فک پایین است. بعد از جابجایی استخوان فک در حین عمل جراحی، برای حفظ شکل مناسب فک از سیم، صفحات مخصوص یا پیچ و اسکرو استفاده می‌شود.

در اغلب موارد بیمار قبل و بعد از جراحی باید تحت درمان ارتودنسی قرار گیرد. این کار برای تکمیل مراحل درمان الزامی است. این جراحی اگرچه یک روش تهاجمی است اما تاثیر فراوانی روی زیبایی لبخند و جذابیت چهره دارد.

درمان خانگی جلوزدگی دندان‌های فک پایین

هیچ روش خانگی برای درمان آندربایت وجود ندارد و تنها راه برای اصلاح این ناهنجاری و تراز کردن دندان‌ها درمان دندانپزشکی است که باید توسط متخصص ارتودنتیست یا جراح فک و صورت انجام شود.

بیمار تنها می‌تواند قبل از اقدام برای درمان، حداقل دو بار در روز دندان‌های خود را به مدت دو دقیقه با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک زده و از نخ دندان استفاده کند. با این کار احتمال پوسیدگی دندان‌ها تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

در هر صورت چنانچه ناهنجاری فک و جلو بودن دندان های فک پایین زودتر تشخیص داده شود لزوم به کار بردن روش‌های تهاجمی مانند جراحی فک کاهش می‌یابد. این موضوع در مورد ناهنجاری جلو بودن فک بالا نیز صدق می‌کند.

هزینه درمان آندربایت

هزینه درمان آندربایت بیش از هرچیز به روش درمانی آن بستگی دارد. طبیعتا هزینه درمان جراحی از هزینه درمان ارتودنسی برای اصلاح آندربایت بیشتر است. علاوه بر این مواردی از قبیل تخصص دندانپزشک، وسایل و تجهیزات مورد استفاده، پوشش بیمه و مواردی از این قبیل بستگی دارد. اقدام به موقع برای درمان این ناهنجاری فک و دندان تا حد زیادی هزینه‌های درمانی را کاهش خواهد داد.

نتیجه گیری

آندربایت دندان یکی از ناهنجاری‌های فک و دندان است که در برخی از کودکان و بزرگسالان دیده می‌شود. وراثت و عوامل ژنتیکی مهم ترین علت بروز این ناهنجاری است. با توجه به عوارضی که این ناهنجاری برای فرد دارد، بهتر است در صورت مشاهده علائم آندربایت در خود یا کودکتان هر چه سریعتر برای تشخیص دقیق و شروع مراحل درمان به یک متخصص ارتودنسی با تجربه مراجعه نمایید. درمان به موقع این مال اکلوژن هم نتایج مناسب تری دارد هم هزینه‌های درمان را کاهش می‌دهد.