دکتر مهکامه میرکریمی؛ متخصص دندانپزشکی کودکان، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی
صدمات دندانی به علل مختلفی از جمله حوادث هنگام ورزش، تصادفات، دعواها و زد وخوردها، زمین افتادن و ... ایجاد می‌گردند.
این صدمات از شکستگی‌های کوچک قسمتی از دندان تا بیرون افتادن کامل دندان می‌تواند متغیر باشد.
آگاهی از اقدامات ضروری اولیه می‌تواند نقش بسیار موثری در موفقیت درمان داشته باشد.
در این مقاله، به شایع‌ترین صدماتی که می‌تواند بر اثر ضربه به دندان‌ها ایجاد گردد می‌پردازیم.
دانستن این موارد برای والدین و مربیان مدارس از ضروریات به شمار می‌رود.
انواع صدمات دندانی
به طور کلی صدمات دندانی به انواع زیر تقسیم بندی می‌شوند:
1- شکستگی مینای دندان
2- شکستگی مینا و عاج دندان (که می‌تواند همراه با باز شدن عصب دندان باشد)
3- شکستگی ریشه
4- فرورفتن دندان در استخوان احاطه کننده
5- بیرون افتادن دندان از استخوان احاطه کننده
6- لق شدن دندان بر اثر ضربه
حفظ خونسردی اولین قدم ضروری
به جهت انتخاب راه حل مناسب حفظ خونسردی والدین و اطرافیان بسیار ضروری است.
بهتر است در هنگام رخ دادن صدمه علاوه بر هدایت کودک برای وی آرامش دهنده باشید، زیرا اگر اضطراب بیشتری به کودک القا شود همکاری وی در محیط دندانپزشکی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
قطعه شکسته را پیدا کنید
اگر قطعه شکسته دندان یا دندانی که از استخوان احاطه کننده خارج شده است را پیدا کنید و به دندانپزشک تحویل دهید نقش بسیار مهمی در روند درمان خواهد داشت.
زیرا در بسیاری از مواقع چسباندن قطعه شکسته امکان پذیر می‌باشد.
در چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
پس از رخ دادن هر نوع صدمه حتی در انواع ساده که به نظر می‌رسد ظاهر دندان بدون تغییر باقی مانده است باید کودک توسط دندانپزشک معاینه شود زیرا ممکن است صدمات موجب آسیب به ریشه دندان شده باشد.
پس از صدمات هرچه سریع‌تر اقدامات درمانی شروع شود شانس موفقیت درمان بالاتر خواهد بود. گاهی والدین به تصور ساده بودن صدمه وارد شده چند روز یا چند هفته پس از صدمه به دندانپزشک مراجعه می‌نمایند و این امر می‌تواند موجب پیچیده شدن روند درمان و یا ایجاد عوارض شدید گردد.
پس از مراجعه به دندانپزشک
دندانپزشک پس از بررسی وضعیت دندان و تهیه رادیوگرافی‌های مناسب بر حسب نوع صدمه اقدامات درمانی را شروع خواهد کرد.
در بسیاری از انواع صدمات، دندان آسیب دیده با سیم و مواد مخصوص به دندان‌های مجاور متصل می‌گردد. به این کار «اسپلینت» گفته می‌شود.
اسپلینت‌ها بر حسب صلاحدید دندانپزشک از یک هفته تا چندماه در داخل دهان باقی می‌مانند.
اقدامات اورژانس
اگر دندان به طور کامل از حفره احاطه کننده دندان خارج شده است، بهترین اقدام این است که دندان از ناحیه تاج در دست گرفته شود و بلافاصله در محل اولیه قرار داده شود.
سپس از کودک بخواهید تا وقتی که به دندانپزشکی انتقال داده می‌شود روی یک قطعه گاز استریل یا دستمال تمیز گاز بگیرد.
در صورتی که این اقدام به هر دلیل امکان پذیر نیست، باید دندان در داخل شیر و یا بزاق دهان کودک و یا محلول نرمال سالین قرار گیرد و از خشک شدن دندان شدیدا باید جلوگیری شود.
در شرایطی که قرار دادن دندان در مواد ذکر شده امکان پذیر نیست، حداقل دندان باید در آب معمولی قرار داده شود.
اگر احساس میکنید دندان با خاک، شن و یا اجسام خارجی آلوده شده است بدون این که به ناحیه ریشه دست زده شود دندان را از ناحیه تاج در دست بگیرید و با احتیاط در زیر جریان ملایم شیر آب قرار دهید تا ذرات شسته شوند.
درمان طولانی مدت است
والدین باید توجه داشته باشند که در صورت بروز صدمات حتی انواع مختصر ممکن است درمان‌های مرحله به مرحله و طولانی مدت نیاز باشد.
هم چنین بسیار مهم است که پس از انجام درمان دندان به طور منظم توسط دندانپزشک کنترل گردد. در غیر این صورت ممکن است عوارض جبران ناپذیری به کودک تحمیل گردد.
صدمات دندان‌های شیری
در صورتی که ضربه وارد شده منجر به آسیب دندان‌های شیری شده باشد باز هم کودک باید سریعا توسط دندانپزشک معاینه گردد، ولی یکی از نکات مهم که باید والدین از آن آگاه باشند این است که در صورتی که دندان شیری کودک به طور کامل از حفره احاطه کننده دندان خارج شده است به هیچ وجه نباید دندان در محل اولیه خود قرار داده شود، زیرا این کار باعث آسیب جوانه دندان دایمی زیرین می‌گردد.
