گفتگو و عکس : رضا حسینمردی
تحریریه زندگی آنلاین : حمید عمادی متولد سال 1344 تهران دوران دبستان راهنمایی و دبیرستان را در مدرسه هدف گذراند. ورودی سال 1367 رشته پزشکی عمومی، دانشگاه علوم پزشکی تهران است؛ وی دوران تخصص خود را در همین دانشگاه سال 1379 اخذ کرد و از سال 1380 عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران شد. این مرد پرتلاش و خوش برخورد که نمونه ای از یک پزشک با اخلاق همانند استاد خود یعنی پروفسور یلدا است، طی 22سال اخیر در بخش عفونی بیمارستان امام خمینی تهران برای کمک به درمان بیماران عفونی و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران مشغول فعالیت بوده است.
دکتر عمادی در بخشی از خاطرات خود میگوید: مرحوم پدرم نظامی ارتش بود ولی سالهاست به رحمت خدارفته است و جای او خالیست؛ به لطف خدا مادرم در قید حیات است.
مادرم خانه دار است و درنزدیکی هم زندگی میکنیم. همسرم خانه دار است و با این دیدگاه که برای موفقیت و آینده فرزندانم مادری خوب و برای خودم همسری همراه داشته باشم، ایشان را انتخاب کردم تا نبودن های من در منزل بواسطه کار و تلاش برای بیماران و دانشجویان را جبران کند و برای فرزندان عزیزمان مادر خوبی باشد.
واقعیت این است که بخاطر حجم بالای مسئولیت ها آنطور کا باید کنار عزیزانم نبودم واگر همسرم نبود و حمایتها و فداکاری ایشان وجود نداشت خلاء بوجود آمده بواسطه شغل من پر نمیشد و فرزندانم مشکل پیدا میکردند. همسرم با ایثار و فداکاری همیشه جور من را کشیده و از این بابت خوشحالم که با ایشان ازدواج کردم خدا را هم شاکرم؛ ما سه فرزند داریم، دختر بزرگترم لیسانس بیوتکنولوژی از دانشگاه تهران دارد با اینکه موقعیت شغلی خوبی بعد از فارغ التحصیلی داشت ولی ترجیح داد که به زندگی مشترک خود توجه کند و اکنون مشغول پرورش "نوه" من است. فرزند دوم، امسال دیپلم ریاضی گرفت و فکرمیکنم مهندسی هوا فضا یا مهندسی مکانیک دانشگاه شریف پذیرفته بشود چون هنوز نتایج اعلام نشده است مطمئن نیستم!! فرزند سوم من دختر است که امسال وارد رشته گرافیک هنرستان شد. خدا در زندگی همیشه به من لطف داشته و بخاطر چنین خانواده ای شکرگزارم.
با این مقدمه به گفتگودر محل بخش عفونی بیمارستان امام خمینی تهران نشستیم، ساختمانی با بیش از نیم قرن قدمت که چندی پیش مملو از بیماران مبتلا به کووید19 بود؛ این گفتگو را دقیقا در نخستین روز از سال تحصیلی1402 ترتیب دادیم ولی دکتر عمادی با وجود مشغله فراوان، با کمال میل خبرنگا مجله دنیای سلامت را پذیرفت و همراهی کرد.
بیشتربخوانید:
میانگین استفاده ازماسک در کشور ؛ حدود ۱۴درصد
عشق به درمان بیماران، مهمترین علت گرایش به رشته بیماری های عفونی
دکتر عمادی یکی از دلایل گرایش خود به رشته عفونی را عشق برای خدمت به بیماران عنوان میکند. او در بخشی از صحبتهای خود میگوید: تخصص بیماریهای عفونی از آن دسته رشته هایی است که انسان احساس میکند کار در آن، خدمت بزرگی به جامعه است. مرحوم دکتر سودبخش از استادان ما همان زمان از علت گرایش من به این رشته جویا شد. چون من میتوانستم در رشته های دیگر نیز ادامه تحصیل بدهم، پرسید چرا رشته عفونی را انتخاب کردم؟ گفتم خدمت برای درمان این بیماران را دوست دارم؛ البته تاثیر ویژگی های اخلاقی مرحوم دکتر یلدا، عامل اصلی گرایش و تمایل من به تخصص عفونی بودند. اصلا پشیمان نیستم و اگر مجدد فرصت ادامه تحصیل برای من فراهم شود در همین رشته ادامه تحصیل می دهم. رشته عفونی با روحیات من خیلی سازگاری دارد ولی این موضوع که تا چه حد در این رشته موفق هستم را باید از بیماران و دانشجویانم پرسید. ولی من خوشحالم و احساس رضایت دارم. وقتی از روز اول تحصیل به همه سالهای عمر نگاه میکنیم، به این واقعیت میرسم که معلمان و استادان هر کدام به نوعی در زندگی و آینده اجتماعی ما نقش داشتند.
زنده یاد استاد یلدا، نمونه افتخار آفرین یک پزشک متخصص عفونی
خدا رحمت کند استاد "یلدا" را که واقعا دین بزرگی به گردن ما داشتند و ما مدیون زحمات ایشان هستیم. ایشان همیشه میگفتند: معلم مانند یک کوه بزرگی است که رودخانه ای از جلوی آن عبور میکند. نقش معلم اینطور است که باید دست تک تک این دانش آموزان و دانشجویان را بگیرد و از رودخانه عبور دهد تا از کوه بالا بروند و به قله برسند. واقعیت این است که اگر از آن رودخانه عبور نکنند به قله نمیرسند. اگر معلمان ما زنده هستند امیدوارم خدا نگهدار آنان باشد واگر فوت کردند، امیدوارم روحشون شاد باشد. یکی از بزرگترین معلمانی که من همیشه به ایشان فکر میکنم و حتی حرف ها یا مثال های ایشان چراغ راه زندگی من است همین زنده یاد استاد یلدا هستند. نحوه تفکر ایشان، استدلال کردن و نحوه طبابت ایشان باعث شد که من و همه افرادی که اینجا شاگرد استاد یلدا بودیم به نوعی مدیون ایشان باشیم؛ نام و یاد استاد همیشه در ذهن و کلام ما جاویدان است. واقعیت این است که هیچ گاه به دنبال منیت ها نبودند و به کاری که برای بیماران و دانشجویان انجام میداند عشق میورزید. بی شک کاری که با علاقه انجام شود با کیفیت نیز خواهد بود؛ همیشه برای دانشجویان حرفهای تازه و اثر گذار داشت و ایشان در مجموع انسان شاخصی بود. حرف ها و آموزش ایشان در دلها مینشست.
بیشتربخوانید:
چرا نبایدازماسک سیاه استفاده کنیم؟
دوران کووید و برکات همدلی انسانها
دوران کووید با تمام تلخی ها و دشواری ها گذشت ولی همچنان باید هوشیار بود. متاسفانه دوستان و عزیزان فراوانی از دست دادیم؛ مردمی که مثل برگ خزان از بین میرفتند! من نیز در این دوران دکتر حریرفروش، باجناق خودم که پزشک عمومی بود از دست دادم. متاسفانه بیماران، همکاران و عزیزانی را از دست دادیم. آنان افرادی بودند که نتوانستیم نجات بدهیم. دوران کرونا خاطرات تلخی به جا گذاشت اما این دوران که شباهتهایی با دوران جنگ تحمیلی داشت، خاطرات خوبی نیز داشت. اگر چه در نفس خود جنگ خوب نیست ولی برکاتی نیز با خود داشته است. یکی از برکات مهم دوران اپیدمی کووید، همدلی و همراهی مردم برای کمک به همنوعان بود. اوایل همه وحشت داشتند. مردم زمان اپیدمی وقتی به بیمارستان می آمدند، بیماران خود را میگذاشتند و میرفتند. پرستارهای بخش عفونی از نظر تعداد کم هستند که برحسب وظیفه در زمان تعیین شده برای دارو دادن حضور داشتند. در آن مقطع زمانی با کمبود پرستار، بهیار، پرسنل خدمات مواجه بودیم تا بتوانند بر بالین و در کنار تک تک بیمار باشند و همراهی کنند یا غذا بدهند و کمک بیشتری داشته باشند. جالب اینکه در آن زمان عده ای از اقشار مختلف مردم می آمدند تا این خدمات را برای کمک به بهبود بیماران انجام دهند؛ آنان بطور داوطلبانه و بدون چشمداشت نقش پرستار و بهیار را ایفا میکردند. افراد مختلف از جمله استاد دانشگاه الزهرا، طلبه ها، مردم معمولی کوچه و بازار آمده بودند تا به نوعی در این مسیر به پزشکان، پرستاران و بهیاران بیمارستان در خدمت رسانی خالصانه کمک کنند. زمین تمیز میکردند، چای درست میکردند، غذا دهان بیماران میگذاشتند... . مثل دوران جبهه و جنگ که مردم با ایثار و فداکاری در کنار رزمندگان بودند و از هیچ حمایت و کمکی دریغ نمیکردند! آنچه در دوران کرونا دیدیم، سالها بود که بعد از دوران جنگ تحمیلی ندیده بودیم.
دستاوردهای علمی و فناوری دوران کووید، ماندگار خواهد بود
از طرف دیگر کارخانه های مهم تولید دارو، ماسک، ضد عفونی کننده، واکسن از جمله انیستیتو پاستور و رازی داشتیم، ولی عملا مدتهای زیادی بود که فعالیت با حجم بالا در آنجا انجام نشده بود. دوران کووید منجر به این شد که تکان بخوریم و به دنبال تولید واکسن باشیم. وقتی یک ساختاری برای تولید واکسن در کشور آماده و محیا باشد، حالا میتوان بر این اساس، پایه گذاری و فوندانسیون ساختاری هر اقدام تولیدی را انجام داد. این ساختار کاربردی خواهد بود و الان برای تولید واکسن های دیگر نیز کاربرد دارد؛ اگر بیماری کووید پیش نمی آمد، شاید تولید واکسن های جدید در کشور همانند سالهای پیش بود و کمتر مورد توجه قرار میگرفت. نتیجه همین تلاش ها به عنوان مثال تولید واکسن آنفولانزای نوترکیب تولید داخل است که یکی دو سالی است که تولید شده و اکنون در اختیار هموطنان قرار دارد.
خیلی خوب است که ما میتوانیم واکسن تولید کنیم
تشکیل کمیته کشوری کرونا که من هم یکی از اعضا آن بودم، تجربه مهم و فرصت خوبی بود. در شرایطی که ایران تحریم بود و با تهدید جدی اپیدمی کرونا و مرگ هموطنان مواجه بودیم ولی در داخل همه پزشکان و متخصصان در زمینه های مختلف دست به دست هم داده بودند تا با رفع موانع به نجات جان همنوعان خود برسند. این مدت شاهد بی مهری کشورهایی که تکنولوژی در اختیار داشتند، بودیم ولی در نهایت توانستیم به قله های موفقیت برسیم. نمیتوان گفت بی نقص و کامل بودیم ولی در مجموع توانستیم به قول قدیمی ها "گلیم خودمان را از آب بیرون بکشیم". نمیخواهم بگویم بهترین بودیم ولی در کل برخی جاها حتی بهتر اقدام کردیم. انسان همیشه در سختی ها رشد میکند و به لطف خدا دوران کرونا سختی هایی پیش روی ما قرار داد که موجب رشد نیز شده است.
من هم در این دوران مثل بسیاری از هموطنان به کووید مبتلا شدم ولی به لطف خدا بستری نشدم و دوران بیماری را گذراندم. تقریبا در یک مقطع زمانی، حدود هشتاد درصد تخت های بستری بیمارستان توسط بیماران مبتلا به کووید اشغال شده بود؛ هفتصد بیمار در بیمارستان امام خمینی بستری شده بودند. تقریبا همه اعضا هیات علمی گروه بیماری های عفونی به کووید مبتلا شدند ولی اینطور نبود که به بستری نیاز پیدا کنند. ما همیشه پای کار بودیم و به لطف خدا بیماری شدید و جدی نگرفتیم.
بیشتربخوانید:
با این6 روش سرماخوردگی به سراغ تان نمی‌آید
و اما چرا اپیدمی کووید جهانی شد؟
اینکه بگوییم انتقال ویروس از کشوری به کشور دیگر عمدی بوده یا عواملی از قصد چنین اقدامی جهت اپیدمی ویروس در کشورها انجام دادند مشخص نیست و نمیتوان با قطعیت چنین ادعایی کرد. این ظن و گمان وجود داشت و هنوز هم رد نشده ولی قابل اثبات نیست. این که چین یا آمریکا در شیوع این بیماری نقش داشتند تئوری هایی بود که تا کنون با اثبات نرسیده است. البته این وسط شرایطی پیش آمد و تعداد زیادی از شرکتهای تولید دارو، واکسن و تجهیزات پزشکی در دنیا سود بردند. اگر چه کرونا به اقتصاد بسیاری از کشورها ضرر و زیان وارد کرد، ولی کشورهای تولید کننده دارو، واکسن، ماسک، تجهیزات حفاظت فردی، دارو ... خیلی سود بردند.
شایعترین بیماری های عفونی مهم و قابل توجه در کشور
بیماریهای بروسلوز یا تب مالت، توبرکلوز یا سل، کووید، عفونتهای دستگاه تنفس فوقانی، عفونت پنوموکوک یا همان ذات الریه، بیماری های قارچی در زمینه نقص ایمنی مثل کاندیدا و آسپرژیلوس، بیماری ایدز که باید جدی گرفته شود، هپاتیت بی و سی با توجه به اینکه مهاجر از افغانستان داریم و چون برای افغان ها واکسیناسیون جدی و دقیق انجام نشده است، مهمترین ها و شایعترین ها است و باید نگران مردم کشورمان باشیم.
در مورد جذام باید گفت که سالهای دور با شیوع این بیماری مشکل داشتیم یا در خصوص بیماری تیفویید(حصبه) یک مقطعی بخاطر دفع نامناسب زباله و فاضلاب خیلی مشکلات داشتیم، اما مدتهاست موارد جدید ندیدیم. یک مقطعی در کشور مالاریا خیلی زیاد بود، ولی الان خیلی خیلی کم شده است. سالک هم خیلی زیاد بود و البته مدتها قبل یک مورد اپیدمی در اصفهان داشتیم، ولی مجدد کنترل شد و موارد آن را کم می بینیم. بیماری لپتوسپیروز در استان های شمالی کشور زیاد داریم که باید جدی گرفته شود؛ این بیماری شالیکارها است که عامل بیماری زا، بواسطه ادرار موش و جوندگان در آبهای سطحی، قابل انتقال است و در شمال شایع است و هنوز دغدغه مهمی محسوب می شود.
البته شاهد عفونتهای تنفسی بعد از ایام اربعین بودیم و برخی زائران بعد از بازگشت به کشور عمدتا بیمار بودند، ولی اینکه در کل جامعه اپیدمی داشته باشیم شکر خدا اینطور نبوده است.
مهاجران افغانستان و تذکر چند نکته
موضوع مهاجرت افغان ها به ایران بحث جدی است و باید توسط دولتمردان نیز جدی گرفته شود. افغانی ها مردم خوب، کوشا، کم توقع و پرتلاش اند. افراد صاحبکار ترجیح میدهند از افغان ها که افراد متعهدی هستند، بیشتر استفاده کنند. مهاجرت آنان بعد از روی کار آمدن طالبان زیاد شده است ولی باید توجه داشت که زیرساختهای بهداشتی افغانستان و گسترش واکسیناسیون و مراقبت از بیماری ها در آنجا همانند ایران نبوده است ؛ شاید برخی از این عزیزان واکسینه نشده باشند و احتمال انتقال برخی بیماری ها را نیز داشته باشند!! بحث سل و بیماری هپاتیت را در این افراد باید جدی گرفت چون امکان دارد برخی از این افراد ناقل باشند، پس باید دقت کافی داشت.
ایدز بیماری مغفول دردوران اپیدمی کرونا و هنوز...!
ایپدمی کرونا طی سالهای اخیر در بی توجهی به برخی دیگر از بیماری ها دخیل بود. البته پدیده ای مانند ازدواج سفید را نیز شاهد هستیم که دشوار شدن شرایط ازدواج و بروز مشکلات اقتصادی یا اشتغال در بین جوانان به این مشکل دامن زده است. عدم پایبندی در بین افراد جامعه موجب شده تا عده ای روابط جنسی خارج از چارچوب خانواده و ازدواج برقرار کنند که همین موضوع در کنار تعدد شریک جنسی یا داشتن شریک جنسی مشترک میتواند موجب گسترش بیماری های مرتبط با این پدیده ناگوار از جمله ایدز باشد.
براساس اعلام وزارت بهداشت تخمین زده میشود که از ابتدای شناسایی ایدز در ایران تاکنون، ۴۶ هزار و ۱۴۵ نفر در کشور مبتلا به اچ‌آی‌وی شده باشند. بر اساس نظام جامع مدیریت داده‌های الکترونیک اچ‌آی‌وی کشور، تا پایان خردادماه سال ۱۴۰۲ از بین افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی شناسایی، ثبت و گزارش شده ۲۳ هزار و ۹۰۲ نفر زنده هستند که از این تعداد ۱۸ هزار و ۳۲۶ نفر خدمات مربوط به مراقبت و درمان اچ‌آی‌وی را دریافت کرده‌اند و تعداد ۱۷۳۳۷ نفر تحت درمان قرار دارند.حدود ۸۱ درصد کل موارد ابتلا را مردان و ۱۹ درصد را زنان تشکیل میدهند اما الگوی راه انتقال و درصد ابتلای زنان و مردان در سالهای اخیر تغییر کرده است به گونه‌ای که از کل موارد شناسایی و گزارش شده در سه‌ماهه اول سال ۱۴۰۲، ۲۶ درصد موارد ثبت را زنان و ۷۴ درصد آنها را مردان تشکیل میدهند.۵۵درصد از کل موارد شناخته شده در زمان تشخیص، در گروه سنی ۲۵ تا ۳۹ بوده‌اند و ۷۵ درصد از کل موارد شناخته شده در زمان تشخیص، در گروه سنی ۲۰ تا ۴۵ بوده‌اند و الگوی انتقال سنی در سالهای اخیر تغییری نکرده است.راه انتقال حدود ۲ درصد از این موارد مربوط به خون و فرآورده‌های خونی در سالهای پیش از اجرای سیاست پالایش صد در صدی خون سالم توسط سازمان انتقال خون بوده است؛ این در حالی است که در بین مواردی که در سه‌ماهه اول سال ۱۴۰۲ تشخیص داده شده‌اند راه احتمالی انتقال در ۱۲.۵ درصد موارد اعتیاد تزریقی، ۵۴.۹ درصد روابط جنسی و در ۳۲.۶ درصد راه احتمالی ابتلا بیان نشده و هیچ مورد ابتلا جدیدی از طریق خون و فرآورده‌های خونی ثبت نشده است.
قطعا شیوع بیماری ایدز با این روند بیشتر خواهد شد؛ متاسفانه طی این مدت نیز آمار آلودگی و ابتلا بالا رفته است. اگر اقدام جدی و هدفمندی برای کنترل این موضوع نداشته باشیم احتمال دارد در آینده به دلیل بی توجهی، پشیمان شویم. باید هشدارهای لازم را بطور مکرر در جامعه بیان کنیم و افراد را آگاهی بدهیم، همچنین آزمایشات لازم را نیز گسترش بدهیم تا به موقع افراد آلوده شناسایی شوند. مبتلایان را باید هرچه سریعتر به درمان برسانیم و نگذاریم افراد آلوده باعث اشاعه و گسترش این بیماری در کشور شوند. با درمان های موجود در کشور، کیفیت زندگی فرد بهتر میشود و مانع انتشار بیماری نیز خواهد شد. باید تبلیغات علیه ایدز بیشتر شود تا توجه مردم نیز بالاتر برود. عامل شیوع ایدز در کشور طی یک مقطع زمانی، اعتیاد تزریقی و بویژه در میان معتادان بود ولی الان بحث اعتیاد تزریقی آنقدر جدی نیست که متاسفانه بحث روابط ناسالم جنسی آنقدر مهم و نگران کننده است که منجر به اشاعه بیماری میشود. باید به این مساله جدی رسیدگی کرد تا در آینده دچار مشکلات عدیده بعدی در جامعه نشویم.
بیشتربخوانید:
آیا ویروس کرونا کامل از بین رفته است؟
قبح قضیه روابط جنسی و هشدار به جوانان
اینکه یک مرد یا زن جوان با نفر دیگری پیش از این، ارتباط جنسی داشته یا خیر؟ نکته بسیار مهمی است. اینکه از سابقه افراد که آیا قبلا با کسی دوست بوده و ارتباط جنسی داشته مطمئن یا مطلع هستید یا خیر؟ نکته مهمی است. تحقیق و جستجو در گذشته یک شریک جنسی و دادن آزمایشات لازم برای تشخیص احتمالی ابتلا به بیماری های ایدز و هپاتیت خیلی مهم است. افراد بسیار ساده میتوانند از شریک جنسی آلوده قبلی خود آلوده و مبتلا شوند و این ویروس و بیماری را به شریک جنسی جدید خود نیز انتقال دهند.
لوازم مراقبت فردی، سرمایه گذاری برای حفظ سلامت
متاسفانه شاهد شیوع بسیار زیاد زگیل های تناسلی در جامعه هستیم که بطور جدی در حال گسترش است؛ بیماری ایدز هم نه به اندازه زگیل های تناسلی ولی تا حدودی در حال گسترش است.
این بیماری یک عمر فرد را درگیر میکند ولی باید افراد دقت لازم را داشته باشند. در خصوص ایدزباید همه بدانند که افراد در روابط جنسی خود باید حتما از کاندوم استفاده کنند. اگر چه دسترسی به کاندوم نسبت به گذشته دشوار شده و قیمت آن بالاست و رایگان نیست، امروزه موضوعاتی مانند فرزند آوری اغلب مورد توجه قرار دارد و مطرح است؛ یعنی اینکه امروزه کشور به دنبال روشهایی است که جمعیت را رشد بدهد تا دچار افت جمعیت نشویم ؛ با همین سیاستگذاری توزیع کاندوم رایگان در مراکز بهداشتی از دستور کار خارج شده ولی جوانان نباید نسبت به این وسیله پیشگیری از بیماری بی مهری کنند؛ باید به کاندوم توجه کنیم و حتما در دسترس باشد. اگر چه گران است ولی مردم نباید آنقدر بی توجه به این موضوع باشند. افراد در صورت برقراری ارتباط جنسی باید هزینه تهیه کاندوم را نیز در کنار هزینه های جانبی رابطه خود حتما در نظر بگیرند و در این خصوص جدی باشند. این تفکر که شریک جنسی شما الان با کسی نیست، اشتباه بزرگ و عامل گمراهی یا اعتماد بی مورد است چون امکان دارد الان با کسی نباشد ولی قبلا شاید با فرد دیگری بوده است!!!
من پیشنهاد میکنم قبل از شروع هر رابطه، هر دو نفر برای کسب اطمینان بیشتر و جلوگیری از انتقال احتمالی بیماری حتما بطور داوطلبانه به آزمایشگاه بروند. نباید انتظار داشت که دولت در این خصوص کمکی بکند پس باید برای سلامتی خود اقدام لازم را انجام داد. البته در بیمارستان امام خمینی و برخی از مراکز درمانی کشور، تقریبا همه استانها مرکز مشاوره رفتارهای پر خطر جنسی فعال و برقرار است و مراجعان متعددی دارد. این مراکز همیشه پر از مراجعان جوان است چون آگاهی مردمی خوب است و چون آزمایشگاه اینجا رایگان است مردم استقبال فراوانی دارند. اگر افراد رابطه پر خطر جنسی داشتند یا حین فعالیت جنسی نامطمئن کاندوم آنها پاره شد باید حداکثر تا 72ساعت بعد از مواجهه به مراکز مشاوره رفتارهای پر خطر جنسی دانشگاه یا نزدیک محل زندگی خود مراجعه کنند تا اولین اقدامات درمانی و دارویی مهم در زمان طلایی انجام شود. اگر به موقع دارو دریافت کنند و تا یکماه مصرف کنند بطور صد درصد از ابتلا پیشگیری خواهد کرد. ممکن است یک جوان در حالت مستی یا مصرف دارو، متاسفانه رابطه پرخطر جنسی برقرار کرده به همین خاطر بعد از هوشیاری باید حداکثر تا سه روز بعد اقدام لازم و فوریتی را انجام دهد.
موضوع دوران پنجره بحث دیگر است که مربوط به آلودگی با ویروس اچ.آی.وی بوده و برای تشخیص است؛ ولی مراجعه سریع بعد از برقراری رابطه با هدف پیشگیری پس از مواجهه با موردی مشکوک است که این توصیه بیان شد؛ این مراکز مشاوره ای در همه نقاط کشور وجود دارد. متاسفانه آمار ایدز در جهان بعد از دوران کووید افزایش داشته است و ایران نیز از این موضوع مستثنی نخواهد بود.
وقتی ظرفیت های بهداشتی درمانی کشور، متوجه یک بیماری دیگر شود طبیعتا از سایر مشکلات و بیماریها غافل میشویم. الان هم مردم همچنان به انواعی از کووید مبتلا میشوند ولی کشنده نیست، اما خیلی مسری است.
دغدغه ای با نام بیماریهای عفونی دستگاه تنفس در فصل کنونی
امسال به دلیل کم توجهی مردم به استفاده از ماسک تنفسی، احتمالا آنفولانزا شیوع بالایی خواهد داشت. فصل پاییز با سرد شدن هوا، ازدحام در فضا های عمومی با درب و پنجره های بسته موجب گسترش قطرک های تنفسی حاوی ویروس های احتمالی و در نهایت عاملی مهم در شیوع بیماری شایع فصل، آنفولانزا و اصطلاحا سرماخوردگی است. در کنار عفونت های فصلی دستگاه تنفس، شیوع بیماری ویروسی آنفولانزا مطرح است. طی دو سال گذشته به دلیل اپیدمی کووید، نکات بهداشتی از جمله زدن ماسک رعایت میشد ولی امسال به دلیل کم توجهی مردم به استفاده از ماسک تنفسی احتمالا آنفولانزا شیوع بالایی خواهد داشت.
البته وزارت بهداشت بر تزریق واکسن آنفولانزا تاکید دارد؛ واکسن آنفولانزای فصلی در آستانه شروع فصل سرما در نیمکره شمالی، اواخر شهریور برابر با اواخر سپتامبر در داروخانه توزیع میشود.
تولید نسل جدیدی از واکسن ها، افتخاری برای ایران و ایرانی
امسال واکسن آنفولانزا تولید داخل موسوم به فلوگارد که واکسن با فناوری نوترکیب است را در برنامه واکسیناسیون داریم؛ هرسال دو واکسن فرانسوی و هلندی در کشور وجود داشت ولی امسال واکسن ایرانی آنفولانزای فصلی هم در اختیار هموطنان قرار گرفته است و وزارت بهداشت توصیه کرده هر فردی که میتواند واکسن آنفولانزا تزریق کند؛ توصیه میشود همه کودکان تا سالمندان بخصوص افراد بالای 65سال واکسن آنفولانزا بزنند ولی برخی افراد مانند زنان باردار، افراد دارای بیماری های زمینه ای مانند دیابت، بیماران تنفسی، بیماران قلبی، بیماران ریوی، بیماران کبدی و کلیوی، افرادی که شیمی درمانی می شوند یا داروهایی مصرف می کنند که سیستم ایمنی آنان را تضعیف می کند، کودکان، افراد چاق در اولویت بالاتری قرار دارند و باید حتما واکسن تزریق کنند، چون اگر مبتلا به آنفولانزا بشوند احتمال مرگ آنان زیاد است پس باید برای پیشگیری حتما واکسن تزریق کنند.
جهت تولید واکسن های خارجی وارداتی از پروتئین تخم مرغ برای تکثیر ویروس استفاده می شود؛ به عبارت دیگر واکسن های وارداتی برپایه تخم مرغ ساخته شده اند اما واکسن آنفولانزای ایرانی با فناوری نوترکیب ساخته شده و بخشهایی از سطح ویروس به واسطه فناوری نوین تولید شده است.
واکسن های نوترکیب اثر بخشی و ایمنی زایی بیشتری دارند، چون میزان آنتی ژن موجود در واکسن سه برابر است؛ واکسن های نوترکیب برای افرادی مانند سالمندان که پاسخ ایمنی زایی کمتری نسبت به واکسن های با فناوری قدیمی داشته اند توصیه میشود، پس به همین خاطر افراد سالمند و بالای 65سال از واکسن نوترکیب تولید داخل استفاده کنند، چون اثربخشی بیشتری دارد. واکسن فلوگارد برای افراد بالای هجده سال توصیه شده و جهت افراد سنین پایین تر هنوز دستورالعملی اعلام نشده است، اما واکسن های وارداتی برپایه تخم مرغ اثربخشی کمتر و احتمال عوارض کمتری دارند و برای کودکان نیز توصیه میشود، البته اگر حساسیت نداشته باشند.
واکسن ساخت ایران، تمامی مراحل بررسی های علمی و بالینی خود را پشت سرگذاشته و مجوز توزیع و مصرف دریافت کرده است. بعد از شیوع کووید شرکتهای دانش بنیان کشورمان چابک شدند و به سمت تولید انواع واکسنهای مورد نیاز کشور حرکت کرده اند که نمونه آن تولید واکسن نوترکیب آنفولانزای فصلی، همچنین واکسن ضد ویروس پاپیلومای انسانی در کشور است. همیشه بین مصرف واکسن یا داروی خارجی و ایرانی بحثهایی وجود داشته، ولی در این مورد باید گفت تفاوت مهم در فناوری تولید آن است که واکسن نوترکیب اثربخشی بیشتری دارد.
فرصت برای ایمن سازی را ازدست ندهید
اوج اثر بخشی واکسن حدود دو ماه بعد از تزریق آن است؛ اوج آنفولانزا در تهران معمولا دی و بهمن است پس اگر بخواهیم برای این زمان ایمن زایی کرده باشیم بهتر است که مهر ماه و اوایل آبان واکسن آنفولانزا تزریق کنیم. همیشه با کمبود واردات واکسن در کشور مواجه بودیم و تقریبا اواسط مهر ماه واکسن آنفولانزا، نایاب میشد ولی امسال با تولید واکسن آنفولانزای نوترکیب ایرانی به احتمال زیاد این مشکل پیش نخواهد آمد؛ امسال بخاطر بحث رقابت، شرکتهای خارجی حجم بیشتری از واکسن وارد کشور کردند و بعید است که با کمبود واکسن در آبان مواجه بشویم.
البته در کنار آنفولانزا و عفونتهای تنفسی باید بدانیم که اگرچه بیماری کووید از حالت شدید و کشنده خود به عارضه خفیفتری تبدیل شده و مانند گذشته موجب مرگ نمی شود اما به شدت مسری است و افراد را سریع درگیر میکند.
برخی افراد علائم تنفسی، آبریزش بینی، گلو درد دارند ولی در برخی دیگر بیماری کووید به شکل علائم گوارشی خودنمایی میکند؛ درمنزل وقتی همه افراد یکباره با همدیگردر عرض مدت کوتاهی با این علائم روبرو میشوند، یعنی به احتمال خیلی زیاد بیماری کووید گرفته، اما آنفولانزا اینطورسریع مسری نیست. اکنون با سه بیماری مواجه هستیم که با شروع فصل سرما هرکدام از این بیماری ها قابلیت تبدیل به اپیدمی دارند(انواع کووید، آنفولانزا، انواع سرماخوردگی) پس باید توانایی افتراق داشته باشیم ولی آنچه مهم است باید ماسک زدن را جدی بگیریم و به شستشوی دستها اهمیت دهیم.
رعایت اصول بهداشتی و استفاده از ماسک در محیط های شلوغ باید جدی باشد؛ اگر به هر یک از علائم این بیماری های ویروسی فصل مبتلا شدیم باید چند روزی در منزل استراحت کنیم چون بهترین درمان این بیماری ها استراحت در منزل است. اینکه در منزل بمانیم و استراحت کنیم دو حسن مهم دارد یکی اینکه فرد زودتر بهبود میابد و دیگر اینکه سایر افراد جامعه و اطرافیان را نیز مبتلا نمیکند؛ پس اگر رعایت نکنیم شاید با اپیدمی های وسیع و مرگ و میر در افرادی که زمینه برخی بیماری ها را دارند مواجه شویم.
سخن آخر
آرزوی من بهبود وضعیت کشور است . من از دیدن مهاجرت به خارج از کشور نگرانم و ناراحت میشوم. امیدوارم شرایطی پیش بیاید افرادی که در گذشته مهاجرت کردند هر چه زودتر به وطن بازگردند.امیدوارم هستم که آینده خوبی خواهیم داشت. وقتی دانشجویان را که میبینم در حال مهاجرت هستند ناراحت میشوم، ولی آرزو میکنم و امیدوارم هر چه زودتر برگردند. امیدوارم همه مردم ایران در سلامت و تندرستی باشند و شاهد موفقیتهای روز افزود متخصصان و دانشمندان کشور باشیم.
