همشهری نوشت: دانشمندان امیدوارند که واکسنهای مخاطی نهتنها از بیماریهای شدید و مرگ محافظت کنند، بلکه بتوانند همانند واکسنها و تقویتکنندههای مبتنی بر پلتفرم mRNA از ابتلا نیز جلوگیری کند.
حتی فکرکردن به واکسنی که نیازی به تزریق با سوزن ندارد هم جذاب است. مدتهاست متخصصان در تلاشاند مدلهای متفاوتی از واکسن را برای مقابله با کووید-۱۹ ارائه کنند تا هم روند رساندن آن به بدن آسانتر شود هم آنهایی که فوبیای تزریق دارند راحت با این پدیده روبهرو شوند.
بحران همهگیری کووید-۱۹ مبدا بسیاری از تحولات پزشکی بود؛ از جمله تولید واکسن مبتنی بر پلتفرم mRNA و همچنین کوتاهشدن بیسابقه زمان تولید واکسن. رسیدن به اشکال مختلف واکسن از جمله استنشاقی و خوراکی نیز یکی از موضوعاتی بود که دانشمندان در این دوره برای آن تلاش شبانهروزی داشته و دارند؛ بهویژه حالا که زیرسویههای غیر منتظره کووید هر بار به شکلی بروز میکنند و طبق گفته متخصصان واکسیناسیون علیه آن باید به صورت سالانه تکرار شود، لزوم تولید چنین واکسنهای آسان مصرفی بیشتر به چشم میآید.
واکسن نوشیدنی
محققان در حال کار روی یک واکسن کووید-۱۹ هستند که افراد میتوانند بدون دخالت سوزن، آن را وارد بدن کنند. آنها در حال گسترش تمرکز خود روی واکسنهای مخاطی، که شامل واکسنهای استنشاقی و همچنین واکسنهای خوراکی است، هستند. فاز نخست کارآزمایی بالینی این واکسن خوراکی علیه کووید-۱۹ که QYNDR نام دارد، به پایان رسیده است و هماکنون منتظر بودجه بیشتری برای انجام آزمایشهای دقیقتر و پیشرفتهتر است تا با پایان این مراحل به بازار عرضه شود. کایل فلانیگان، بنیانگذار شرکت سازنده QYNDR، گفت: میتوانیم لفظ مهربان را برای واکسن QYNDR انتخاب کنیم؛ چرا که روش نرمتری برای رساندن واکسن به بدن فرد دارد.
انحصارشکنی از نامهای بزرگ
وقتی از واکسنهای کووید-۱۹ صحبت میکنیم، ممکن است نامهای بزرگی چون فایزر، مدرنا، جانسوناندجانسون و آسترازنیکا به ذهن برسد اما حقیقت این است که در سراسر جهان، محققان با نامهای کوچک در حال کار برای ساخت واکسنهای جدید از جمله بینی، استنشاقی و خوراکیاند. مانند آنچه اخیرا در چین و هند تولید شدهاند. با این حال محققان هنوز منتظر دادهها هستند تا تأیید کنند که آیا واکسنهای مخاطی وعدههایشان برای جلوگیری از ابتلا چقدر عملی میشود. در صورت تأیید، با نسل جدیدی از واکسن کووید روبهرو خواهیم بود که نهتنها از مرگومیر و بیماری شدید که حتی از ابتلا نیز جلوگیری میکند.
سازگاری با دستگاه گوارش
علاوه بر نخستینبودن در نوع خود، نتایج کارآزمایی بالینی امیدوارکننده از نیوزیلند نشان میدهد که QYNDR گزینه مناسبی برای محافظت در برابر بسیاری از سویههای کووید-۱۹ است. فلانیگان گفت: ساختن واکسنی که با سیستم گوارشی انسان بسازد، واقعا چالشبرانگیز است.
او افزود: تلاش ما در طول تحقیقات این بود که چگونه واکسنی بسازیم که در مسیر عبور از معده و روده، مؤثر باشد و پاسخ مناسب را القا کند. طبق این تحقیق، دانشمندان امیدوارند که واکسنهای مخاطی نهتنها از بیماریهای شدید و مرگ محافظت کنند، بلکه بتوانند همانند واکسنها و تقویتکنندههای مبتنی بر پلتفرم mRNA از ابتلا نیز جلوگیری کند.
نحوه عملکرد واکسنهای خوراکی
متفاوت از واکسنهای سنتی، واکسنهای مخاطی از طریق غشاهای مخاطی انسان وارد بدن میشوند. اگر واکسن استنشاقی باشد، از طریق مخاط بینی به سیستم ایمنی میرسد و اگر خوراکی باشد از طریق روده. واکسنهای مخاطی به دلیل انواع مختلف ایمنی که تولید میکنند و اینکه درست از جایی که ویروس کووید-۱۹ وارد بدن میشود، به بدن تزریق میشود، به عنوان گزینهای مناسب یا حتی ارجح برای مبارزه با عفونتهای کووید-۱۹ مورد حمایت قرار گرفتهاند. واکسن تقویتکننده استنشاق محصول کشور چین که چند ماه پیش در چین مجوز گرفت از جمله این واکسنهاست. ژوفنگ یو، مدیرعامل CanSino Biologics، درباره این واکسن گفت: واکسن ما در سطح بزرگتری جذب میشود و به همین دلیل آن را از سایر واکسنهای بینی متمایز میکند. دکتر امش آدالجا، متخصص بیماریهای عفونی نیز گفت: ما برای مقابله بهتر با کووید-۱۹ که هنوز از بین نرفته و هر بار به شکلی جدید ظاهر میشود، به نوع جدیدی از پاسخ ایمنی و محافظت بهتر از ابتلا مانند آنچه توسط واکسنهای مخاطی القا میشود نیاز داریم. این نوع واکسنها آنتیبادیهای مختلف و مؤثرتری ایجاد میکنند.