دکتر نمازی - متخصص تغذیه و پژوهشگر طب سنتی ایران
تحریریه زندگی آنلاین : بسیاری از افراد با شروع فصل بهار دچار اختلال خواب شده و بیشتر دچار پرخوابی می‌شوند. شب‌ها زود به خواب می‌روند و صبح‌ها تا دیروقت در رختخواب هستند. در میانه روز هم اغلب کسل بوده و سستی و رخوت و خواب‌آلودگی امانشان را می‌برد. اما دلیل این اختلال خواب در فصل بهار چیست؟ ریشه هورمونی دارد یا به تغییرات آب و هوایی و مزاج فصل بهار مربوط می‌شود؟
از دیدگاه طب سنتی، فصل بهار از نظر گرمی و سردی و همچنین خشکی و تری در اعتدال است و البته برخی معتقدند که بهار دارای مزاج گرم و تر است. با شروع فصل بهار و تغییر آب و هوا، به دنبال افزایش رطوبت و طولانی شدن مدت روشن ماندن هوا و گرده‌های گل معلق موجود در هوای استنشاقی، بیشتر افراد احساس خواب‌آلودگی و رخوت و سستی می‌کنند و این یک امر طبیعی است که البته تغییر در ریتم خواب‌وبیداری در این فصل می‌تواند تحت تأثیر تغییرات هورمونی ناشی از طولانی شدن روز نیز باشد.
بیشتربخوانید:
پرخوابی از علت تا راه های درمان
رطوبت و پرخوابی؛ خشکی و کم‌خوابی!
چه غذاهایی می‌تواند در خواب افراد اختلال ایجاد کند؟ آیا تنقلات نوروزی همچون آجیل و شیرینی می‌تواند با توجه به مزاج باعث کم‌خوابی یا پرخوابی شود؟ به گفته دکتر نمازی نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های حاوی کافئین از جمله قهوه، شکلات‌های کاکائویی و نوشابه و کشیدن سیگار و مصرف الکل و همچنین پرخوری در وعده شام و مصرف غذاهای چرب و دیر هضم می‌تواند در خواب افراد اختلال ایجاد کند. از نظر طب سنتی مغز دارای مزاج سرد و تر است و هر عاملی از جمله نوع تغذیه، استرس، فکر و خیال زیاد سبب تغییر در مزاج مغز و سوء مزاج آن می‌شود که می‌تواند ریتم خواب و بیداری فرد را بر هم زند. در نتیجه مداومت بر مصرف مواد غذایی با مزاج گرم و خشک از جمله غذاهای پر ادویه و آجیل و شیرینی‌جات که سبب کاهش رطوبت مغز می‌شود می‌تواند سبب کم‌خوابی شود. البته مزاج فرد نیز در میزان خواب مؤثر است. برای مثال افراد با مزاج گرم و خشک و سرد و خشک دارای خواب کمتری نسبت به افراد با مزاج گرم و تر و سرد و تر هستند و در کل بی‌خوابی در افراد با مزاج خشک بیشتر دیده می‌شود.
بیشتربخوانید:
تأثیر پرخوابی بر سلامت (1)
تغذیه ایده آل برای رفع اختلالات خواب
چه غذاها یا گیاهانی می‌تواند اختلال خواب را بهبود بخشد و ریتم خواب افراد را به حالت طبیعی درآورد و آیا ماساژ درمانی می‌تواند در رفع این اختلال مؤثر باشد؟ از نظر طب نوین هورمون سروتونین در بهبود خلق‌وخو و کاهش استرس و نگرانی فرد نقش دارد. پیش ساز هورمون سروتونین اسید آمینه تریپتوفان است که به گفته دکتر نمازی مواد غذایی که دارای تریپتوفان بالایی هستند همچون گوشت بوقلمون، موز، ماست، شیر و غیره می‌توانند سبب آرامش اعصاب و خواب راحت شوند. از نظر طب سنتی نیز استفاده از غذاهایی که دارای رطوبت بالایی هستند به داشتن یک خواب خوب کمک می‌کنند. برای مثال استفاده از لبنیات، سالاد کاهو، مرکبات، شیر بادام (مخلوط 1 قاشق مرباخوری پودر بادام بدون پوست با آب) قبل از خواب بسیار کمک کننده است.
افرادی که دارای استرس زیاد هستند یا زیاد فکر و خیال می‌کنند نیز خشکی در آن‌ها غلبه می‌کند و همین سبب اختلالات در خواب می‌شود. دوش آب گرم قبل از خواب به سبب افزایش رطوبت بدن به داشتن یک خواب راحت کمک می‌کند. ماساژ با برخی از روغن‌های گیاهی به سبب افزایش رطوبت می‌تواند به بهبود وضعیت خواب افراد کمک کند که در این زمینه می‌توانید با متخصصان طب سنتی مشورت کنید. در افرادی که رطوبت مغز از حد اعتدال خارج شده است پرخوابی دیده می‌شود. این افراد از مواد غذایی با رطوبت بالا استفاده نکنند یا با افزودن مصلحات به این دسته از غذاها از رطوبت آن‌ها تا حدودی بکاهند. ورزش نیز به دفع رطوبات اضافی از بدن کمک کرده و می‌تواند به رفع پرخوابی کمک کند.
بیشتربخوانید:
تأثیر پرخوابی بر سلامت (2)
