دكتر نگار بهروز؛ پزشك عمومی
رفتارهای افراطی، افكار افراطی و اقدامات افراطی دیگران و خلاصه افراط افراط‌گریان برای شما جالب خواهد بود تا زمانی كه خود شما در معرض این شرایط قرار نگیرید. آنها زمانی جالب به نظر می‌رسند كه شما آنها را از زبان شخص دیگری می‌شنوید و همچون یك داستان هیجانی فقط شنونده آنها هستید.
ولی زمانی را تصور كنید كه خود به یكی از این عادت‌های افراطی مبتلا شده باشید چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ مثلا تصور كنید دچار بی‌خوابی یا دچار پرخوابی مفرط شده‌اید و در هر زمان و هرجا ممكن است به خواب بروید.
زیاد خوابیدن نیز مثل بی‌خوابی مشكلات خاص خود را دارد و با چاقی، دیابت و مسائل مربوط به بهداشت و سلامت همراه است. اگرچه خواب ضرورت بدن است و به روند جوان‌سازی بدن كمك می‌كند، ولی پرخوابی اثرات سوء بر بدن دارد.
چقدر خواب، نیاز است؟
زیاد خوابیدن یك پدیده ذهنی و از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بستگی به سن، مقدار فعالیت، عادت و روش زندگی و سلامت عمومی فرد دارد. به عنوان مثال ممكن است در یك‌دوره از زندگی به خواب بیشتری نیاز داشته باشید (مثلاً در زمان نقاهت بیماری) ولی به‌طور معمول دانشمندان 7 تا 9 ساعت خواب را در شبانه‌روز برای بزرگسالان طبیعی و ضروری می‌دانند.
دلایل احتمالی پرخوابی
استرس و فعالیت فیزیكی كم و خواب ناكافی در شب از علل اصلی پرخوابی و احساس خواب‌آلودگی در طی روز هستند. برخی از دیگر دلایل عمده پرخوابی عبارتند از:
آپنه خواب
نوعی اختلال تنفسی در خواب است: تنفس فرد مبتلا به آپنه در طول خواب متوقف می‌شود و این می‌تواند باعث خواب ناآرام و افزایش نیاز به زمان خواب شود.
آپنه چرخه طبیعی خواب را مختل می‌كند و حتی اگر فرد بیش از 10ساعت هم بخوابد، هنوز احساس خستگی خواهد كرد در حمله آپنه تنفس مشكل شده و عضلات گلو به استراحت می‌روند و در یك لحظه جریان هوا به داخل بدن متوقف می‌گردد و فرد به دلیل قطع تنفس یك آن از خواب بیدار شده و مجدداً به خواب می‌رود.
حمله خواب
این یك مشكل اساسی است كه به خوابیدن بیش از حد منجر می‌شود و بر بخشی از مغز تأثیر می‌گذارد كه كنترل و تنظیم خواب را بر عهده دارد. افراد مبتلا به این بیماری در چنین شرایطی موفق به تشخیص زمان خواب و بیداری نیستند و در هر جا و هر زمانی بناگاه به خواب می‌روند.
استرس و افسردگی
استرس و افسردگی همانطور كه می‌تواند از علل بی‌خوابی باشد، ممكن است باعث پرخوابی شود و فرد هنگام بیداری احساس خستگی و افسردگی بیشتر می‌كند. به‌طور مشابه استرس تأثیر كوتاه مدت روی خواب دارد و می‌تواند در كوتاه‌مدت موجب پرخوابی و یا بالعكس بی‌خوابی شود.
خستگی
یكی از دیگر دلایل عمده پرخوابی افراد، خستگی است خستگی دلایل مختلفی دارد، همچون كار بیش از حد، بارداری، بیماری و دوران نقاهت هنگامی كه بدن شما بیش از حد خسته است، می‌خوابد تا این خستگی را برطرف كند.
بیكاری و عدم فعالیت فیزیكی
افرادی كه به‌طور منظم ورزش می‌كنند و تحرك دارند، هیچ‌گاه تعادل بدن‌شان بر هم نمی‌خورد؛ چرا كه زمان استراحت و غذاخوردن، تفریح و . . . آنها همگی مشخص و اصولی است.
چاقی
تجربه نشان می‌دهد كه خوردن غذاهای سنگین و پرخوری كردن، احساس سنگینی و خواب‌آلودگی را بیشتر می‌كند و این امر باعث كسالت، تنبلی افسردگی و خواب زیاد می‌شود.
تغذیه و رژیم غذایی
غذاهای سرشار از كربوهیدرات موجب ترشح زیاد سروتونین در بدن می‌شوند و ترشح سروتونین به خواب زیاد منجر خواهد شد. نوشیدنی‌های كافئین‌دار همچون چای و قهوه نیز محرك‌های قوی هستند و می‌توانند با اختلال در چرخه طبیعی خواب موجب پرخوابی شوند.
مصرف زیاد مواد قندی فرآوری شده، مثل كلوچه و شیرینی‌ها و آب‌میوه‌ها موجب ترشح زیاد انسولین و در نهایت افت فشارخون می‌شود و افت فشارخون پرخوابی را به همراه خواهد داشت. غذاهایی همچون ماست، بادمجان و انواع ترشی‌ها نیز مكانیزم خواب‌آلودگی را تشدید می‌كنند.
دمای بدن
میان پرخوابی و درجه دمای بدن نیز ارتباط مستقیم وجود دارد و خوردن غذاهایی كه دمای بدن را زیاد می‌كند، باعث خواب‌آلودگی می‌شود.
مسائل روانی
احساس حقارت و بی‌لیاقتی، نداشتن شغل مناسب، روابط اجتماعی ضعیف و عدم تمركز در انجام كارهای روزانه نیز می‌تواند از دلایل پرخوابی باشد.
محیط
محیط نیز در پرخوابی مؤثر است و هوای گرم و رختخواب نرم باعث پرخوابی می‌شود...
برای خواندن بخش دوم- تأثیر پرخوابی بر سلامت- اینجا کلیک کنید.
