زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : دکتر  رکسانا دانیالی

تحریریه زندگی آنلاین : پیوند مدفوع به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن پزشک باکتری‌های مدفوع یک اهدا کننده سالم را به فرد دیگری پیوند می‌زند تا تعادل باکتری‌های مفید در روده دریافت کننده برقرار شود. به گفته محققان این تکنیک می‌تواند به درمان عفونت‌های گوارشی، بسیاری از بیماری‌های دیگر و حتی تقویت حافظه و عملکرد مغز در دوران پیری کمک کند. سیستم گوارش انسان به منظور جذب مواد مغذی و هضم مؤثر غذا به باکتری‌های مفید وابسته است. این در حالی است که برخی از شرایط پزشکی و مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک‌ها سبب از بین رفتن سوش‌های عملکردی و پر از فایده خواهند شد. در این میان پیوند مدفوع یکی از راه حل‌های مؤثر در راستای بازیابی باکتری‌های مفید به شمار می‌رود. این روش جدید و نوپا تحت عناوین دیگری نظیر «باکتری درمانی» و «پیوند میکروبیوتا مدفوع» نیز شناخته می‌شود. در ادامه جزئیات روند درمانی پیوند مدفوع را با دقت بیشتری بررسی خواهیم کرد:

 بیشتربخوانید:

راهکارهای كنترل روده در بیماران نخاعی

پیوند مدفوع چیست؟

پیوند مدفوع از یک اهدا کننده سالم، بدن فرد گیرنده را تشویق به رشد باکتری‌های مفید می‌کند. روده محل زندگی و به تعادل رسیدن میلیون‌ها باکتری است. این باکتری‌ها نه تنها بر تقویت سیستم ایمنی بدن تأثیرگذار هستند، بلکه می‌توانند روی عملکرد مغز هم اثر داشته باشند و سبب بهبود حافظه، فرآیندهای شناختی و به نوعی جوانسازی شوند. هنگامی‌که این تعادل به هر دلیلی بر هم می‌خورد، فرد دچار اسهال و مشکلات روده‌ای می‌شود.

در برخی از موارد آنتی‌بیوتیک‌هایی که برای درمان عفونت‌های روده استفاده می‌شوند، باکتری‌های مفید را نیز از بین می‌برند. برای مثال مصرف آنتی بیوتیک به منظور درمان عفونت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل (عفونت شایع باکتریایی که سبب اسهال می‌شود)، در 20 درصد از بیماران منجر به عود مجدد بیماری می‌شود. دلیل این مسئله می‌تواند به ایجاد اختلال در میکروبیوم روده به علت مصرف آنتی بیوتیک مربوط شود. در مقابل با پیوند مدفوع می‌توان باکتری‌های مفید روده را که از بین رفته‌اند، بازیابی کرد.

در بیشتر موارد پزشک مدفوع اهدا کننده را از طریق کولونوسکوپ که یک لوله کوچک و انعطاف‌پذیر است به گیرنده پیوند می‌زند. در عمل پیوند از مسیر راست روده و پس از آن روده بزرگ استفاده می‌شود. معمولاً پیش از عمل برای بیمار داروهای آرام‌بخش تجویز خواهد شد تا هیچگونه درد و یا ناراحتی احساس نکند. در روشی دیگر نیز تزریق مدفوع از طریق تنقیه به جای کولونوسکوپ انجام می‌شود.

گفتنی است که منشأ اصلی روش پیوند مدفوع به بیش از 1700 سال پیش و طب سنتی چین بازمی‌گردد. البته طبق متدهای طب سنتی چین، پیوند مدفوع با نوشیدن سوسپانسیونی مایع از مدفوع شخص اهدا کننده انجام می‌شد که تکنیکی بسیار خطرناک بود. در مقابل امروزه پیوند مدفوع کاملاً استریل و ایمن است و تحقیقات گسترده‌ای در جهت تکمیل هرچه بیشتر آن در حال انجام است.

 بیشتربخوانید:

ساده ترین روش های خانگی درمان یبوست

 یبوست و رژیم غذایی

کاربردها

پزشکان در درجه اول از تکنیک پیوند مدفوع برای درمان بیماری وابسته به کلستریدیوم دیفیسیل استفاده می‌کنند. بر اساس گزارشی از موسسه ملی سلامت، هر سال حدود 15000 نفر به دلیل التهاب شدید روده بزرگ فوت می‌کنند. مطالعات مختلف نشان داده‌اند که پیوند مدفوع یکی از موثرترین استراتژی‌های درمان این بیماری چالش برانگیز محسوب می‌شود. در آزمایشی با جامعه آماری کوچک مربوط به سال 2014 دیده شد که 70 درصد از شرکت کنندگان پس از یک مرتبه تجربه پیوند مدفوع، هیچ علامتی از بیماری نداشتند. موفقیت کلی درمان در بیمارانی که تحت چندین روش درمانی قرار گرفته بودند نیز بالاتر از 90 درصد گزارش شد. علاوه بر این ممکن است از تکنیک پیوند مدفوع برای مدیریت سایر بیماری‌های دستگاه گوارش مانند بیماری التهابی روده نیز استفاده شود. موفقیت در کارآزمایی‌های مرتبط از 36.2 تا 77.8 درصد متغیر بوده است و در مجموع نیاز به اجرای تحقیقات بیشتر خواهد بود. پیوند مدفوع همچنین می‌تواند به سندرم روده تحریک پذیر نیز کمک کند. این اختلال عملکردی روده گاها منجر به درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی و نفخ خواهد شد.

اهداف احتمالی درمان

مطالعات در مورد اثرات گسترده باکتری‌های مفید روده‌ای همچنان در حال توسعه و گسترش است، اما سلامت روده بر سلامت کلی بدن تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل است که محققان به قدرت پیوند مدفوع در درمان طیف متنوعی از بیماری‌ها باور دارند. حتی برخی از پژوهش‌ها سلامت روده را با سایر بیماری‌ها مانند زوال عقل مرتبط دانسته‌اند. وجود چنین ارتباطی را نمی‌توان رد کرد زیرا همانطور که می‌دانیم عملکرد صحیح روده بر افزایش توانایی بدن در راستای جذب و استفاده از مواد مغذی مؤثر است. با توجه به مطالعه‌ای مروری که از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی است، پیوند مدفوع می‌تواند بر وضعیت‌های زیر هم اثرگذار باشد:

 دیابت

  سندرم خستگی مزمن

  فیبرومیالژیا

  چاقی

 اختلالات خلقی مانند افسردگی

 بیماری کبد چرب غیر الکلی

 آرتروز

 آسم

 اگزما

 رینیت آلرژیک

 بیشتربخوانید:

علائم ، دلایل و راه‌های درمان یبوست

البته یک سری ریسک فاکتورها نیز برای استفاده از تکنیک پیوند مدفوع معرفی شده‌اند که باید به آنها توجه بیشتری داشت:

  جنسیت مؤنث

 سابقه بستری شدن اخیر در بیمارستان

 جراحی اخیر پیش از انجام پیوند مدفوع

همچنین اجرای این تکنیک در خانه به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. بدون غربالگری مناسب، یک اهدا کننده می‌تواند بیماری‌های جدی و بالقوه کشنده را به گیرنده انتقال دهد.