خواندنی های پزشكی
توسعه کلیه مصنوعی قابل پیوند زدن
دانشمندان آمریکایی اولین نمونه آزمایشی یک کلیه مصنوعی قابل پیوند زدن را توسعه دادهاند که میتواند ظرف 5 تا 7 سال آینده کاربردهای بالینی آن آغاز شود. به گفته این دانشمندان، این نمونه آزمایشی میتواند ظرف 5 تا 7 سال آینده در عرصه بالینی مورد استفاده قرار گیرد. این محققان در این خصوص اظهار داشتند: «این دستگاه برای کسب مزایای بسیاری طراحی شده است. در موقعیتی که در آن همه ساله تعداد محدودی اهداکننده کلیه وجود دارد، بیشتر بیماران کلیوی مجبورند از دیالیز استفاده کنند اما برپایه پروتکلهای کنونی، سه بار در هفته در یک دوره زمانی بین سه تا پنج ساعت دیالیز پیشبینی میشود.
این درمان تنها 13 درصد از عملکرد کلیه را انجام میدهد و در دراز مدت عواقب وخیمی بر روی وضعیت سلامت بیمار برجای میگذارد.» این سیستم جدید دارای دو سکو است. در سکوی اول، فیلترهای نانویی ویژه ای برای فیلتر کردن سموم متابولیکی از خون استفاده میشوند و در سکوی دوم در داخل یک راکتور زیستی، سلولهای لولهای کلیوی رشد میکنند و میتوانند عملکرد کلیه را در موازنه الکترودها، متابولیتها و آب تقلید کنند. به این ترتیب، این دستگاه قادر خواهد بود عملکردهای بیولوژیکی مختلف یک کلیه سالم طبیعی را انجام دهد. در فاز اول این پروژه، بر روی توسعه فناوریهای لازم برای ایجاد دستگاهی در ابعاد سازگار برای پیوند زدن به یک ارگانیسم زنده و آزمایش عملکرد قسمتهای مختلف آن بر روی مدلهای حیوانی تمرکز شد. اکنون این دانشمندان در حال کار بر روی کوچکتر کردن ابعاد این دستگاه و آماده کردن آن برای پیوند آزمایشی بر روی انسان هستند. نمونه بزرگتر این دستگاه که قابل پیوند زدن نیست بر روی بیماران با مشکلات کلیوی حاد با موفقیت آزمایش شده است.
خطر سلامت مادر و جنین با كاهش وزن در دوران بارداری
محققان آمریكایی به این موضوع دست یافتند كه كاهش وزن مادران عامل اصل رنج در دوران بارداری و زایمان سخت است. دكتر دوروتی موستلو، یكی از محققان دانشكده پزشكی «سن لوئیس» در نیویورك آمریكا عنوان كرد: كاهش وزن بر روی كبد، كلیه و سایر اعضای بدن مادران اثر میگذارد و باعث خونریزی مادران میشود، بهطوری كه اگر عدم مراقبتهای پس و پیش از بارداری و نبود تجهیزات پزشكی را عامل مرگ و میر مادران در كشورهای در حال توسعه بدانیم، كاهش وزن از عوامل مهم در مرگ مادران در كشورهای صنعتی و پیشرفته است.
وی خاطرنشان كرد: باید به این موضوع اشاره كرد كه پیش از این اعلام شده بود كه كاهش وزن میتواند بارداری را برای مادران آسانتر كند، اما هماكنون این فرضیه رد شده است. بر اساس اعلام این محققان، افزایش و كاهش وزن به میزان چهار كیلوگرم پیش از دوران بارداری و پس از آن مناسب است، اما اگر بالاتر از این میزان باشد، سلامت مادر و جنین را به خطر میاندازد.
شناسایی بیماری سل در كمتر از 2 ساعت
دانشمندان اعلام كردند یك تست مولكولی جدید برای شناسایی بیماری سل طراحی كردهاند كه میتواند این بیماری و حتی انواع مقاوم در برابر داروی آن را بسیار راحتتر و سریعتر از قبل، شناسایی كند. دانشمندان از این آزمایش بر روی 1730 بیمار مشكوك به سل و نوع مقاوم در برابر داروی آن انجام دادهاند و در 98 درصد موارد موفق به شناسایی درست بیماری شدهاند. این آزمایشها همچنین توانست 98 درصد مبتلایان به سل كه بیماری آنها در برابر داروی ریفامپین كه یكی از قدرتمندترین داروهای موجود جهان برای مبارزه با سل است شناسایی كرده و در كمتر از دو ساعت نتایج دقیقی را فراهم كنند. پزشكان میگویند روش شناسایی سل كه شامل انجام میكروسكوپی در آزمایشگاه توسط متخصصان زبده است میتواند چند هفته به طول بینجامد روشی كه طی 125 سال گذشته تقریبا بهبودی نداشته است و به این ترتیب نیاز مبرمی به چنین روشهایی وجود دارد. این بیماری جزء 10 بیماری مرگبار جهان است كه در سال 2008 باعث مرگ 8/1 میلیون نفر در جهان یا هر یك نفر در هر 20 ثانیه شده است. محققان بیان كردهاند كه این تحقیقات برای آزمایش بیشتر در 6 كشور دیگر نیز بر روی 7 هزار بیمار انجام شدهاست كه نتایج اولیه آن نشان میدهد به همان اندازه كه تحقیقات قبلی نشان داده، دقیق هستند.
كشف سرنخ استرس در تارهای موی انسان
محققان دریافتهاند كه با اندازهگیری میزان هورمون استرس موسوم به «كورتیزول» در ریشه تارهای مو میتوان حتی احتمال حمله ناگهانی قلبی را پیش بینی كرد. به گفته پژوهشگران، كورتیزول بهطور طبیعی در ادرار و یا بزاق دهان كنترل میشود اما در این آزمایشات تعیین هورمون استرس فقط در لحظهای كه نمونه آزمایشگاهی از فرد گرفته میشود، امكانپذیر است. بنابراین نمیتوان الگوهای بلندمدت را نشان داد. در تحقیق جدید دكتر گیرئون كورن و دكر استان وام اوم، محققان دانشگاه غربی اونتارینو تصمیم گرفتند این هورمون را در پیاز مو بررسی كنند. محققان میگویند: بدون شك استرس برای انسان خوب نیست اما اندازهگیری آن كار سادهای هم نیست. در این پژوهش محققان روی 56 مرد داوطلب مطالعه كردند و متوجه شدند كه در تمام بیماران قلبی، 3 ماه پیش از حمله قلبی مقدار كورتیزول در بدن به میزان قابل ملاحظهای افزایش مییابد.
داروهای افسردگی خطرسكته زنان یائسه را افزایش میدهد
در حالی که مشخص شده است مصرف داروهای ضد افسردگی، اثرات جانبی بسیار جدی روی کلیه افراد دارد، یك مطالعه جدید نشان میدهد مصرف این داروها موجب افزایش خطر سکته در زنان یائسه نسبت به سایر زنان همسال خود میشود. طبق این گزارش مشخص شده بود مصرف این داروها روی افراد مختلف در خصوص افزایش خطر بیماریهای قلبی عروقی تاثیر میگذارد و در مطالعه جدید مشخص شد این خطرات در زنان یائسه هم افزایش پیدا میکند. بر این اساس، محققان اطلاعات به دست آمده از 136 هزار و 293 زن را که در یک مطالعه به مدت 15 سال شرکت کرده بودند، مورد بررسی قرار دادند. در ابتدای مطالعه هیچکدام از شرکتکنندگان از داروهای ضدافسردگی استفاده نمیکردند اما در طول مطالعه حدود، 5500 نفر به مصرف این داروها پرداختهاند، شش سال بعد از شروع این مطالعه محققان نتایج به دست آمده را در خصوص احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را در بین زنان بررسی کردند. بر پایه این گزارش مشخص شد: مصرف این دارو در زنان یائسه نسبت به سایر زنان احتمال ابتلا به سکته را افزایش میدهند.
افزایش خطر ابتلا به سرطان با داروهای ضد پوكی استخوان
افرادی كه به مدت 7 سال پیاپی و به مقدار زیاد از داروهای تقویتكننده استخوانها استفاده میكنند، بیشتر در معرض خطر برخی سرطانها مثل سرطان مری و نای قرار دارند. گروهی از محققان روی سه هزار نفر كه از سرطان مری و نای رنج میبردند، تحقیقاتی را انجام دادند. آنها همچنین روی ده هزار نفر مبتلا به سرطان روده و دو هزار نفر مبتلا به سرطان معده تحقیق كردند. داروهای تقویتی استخوانها را غالبا زنانی كه در دوران پس از یائسگی هستند، مصرف میكنند. داروهایی مثل آلندورونات، ایندورونات و ریزدورونات به عنوان داروهایی كه برای كاهش خطر پوكی استخوان تجویز میشوند، اگر چنانچه در درازمدت مورد مصرف قرار بگیرند، موجب افزایش خطر سرطان نای و مری میشوند. علایم اصلی آن نیز، احساس درد به هنگام بلعیدن غذا، درد در قفسه سینه و یا سوزش و درد در ناحیه قلب است. طبق تحقیقات به عمل آمده در افرادی كه 79-60 ساله بودند، از هر هزار نفر، 1 نفر به این سرطانها دچار میشوند. در حالیكه با مصرف این داروها و مكملها این خطر از هر هزار نفر، به 2 نفر افزایش مییابد. دانشمندان هنوز نتوانستهاند رابطهای بین این داروها و سرطان روده كشف كنند.
داروی جدید برای دیابتیهای نوع 2
این دارو توسط نُوو نُردیسك ساخته شده و «ویكتوزا» نام دارد. ویكتوزا به هنگام افزایش سطح قند خون در بدن، شروع به تحریك انسولین میكند. ویكتوزا كمك زیادی به كاهش وزن بیماران دیابتی نوع 2 نیز میكند. افزایش وزن یكی از مهمترین مشكلات بیماران دیابتی نوع 2 است، زیرا این بیماری كاملا به افزایش چاقی مربوط است و اغلب داروهایی كه برای این بیماران تجویز میشوند، موجب تشدید این مساله میشوند. با مصرف ویكتوزا این بیماران هم میتوانند از كنترل سطح قند خون مطمئن شوند و هم از افزایش وزن آنها جلوگیری میشود. ساخت این دارو، پیشرفت مهمی در درمان این بیماری محسوب میشود. دیابت نوع 1، ارتباطی با چاقی ندارد. افرادی كه دیابت دارند باید همواره رژیم غذایی متعادل و سالمی را دنبال كنند و مرتبا ورزش و تحرك فیزیكی داشته باشند. مراقبتهای بهجا در این بیماری و مدیریت آن میتواند به كاهش خطرات جدی مثل ناراحتیهای قلبی، ازكار افتادگی كلیهها، حملات قلبی و نابینایی، كمك زیادی كند.
مصرف روغن ماهی و افزایش سلامت قلب
مصرف روغنماهی، سالانه جان دههزار نفر از افرادی كه به بیماریهای قلبی دچار هستند را نجات میدهد. تحقیقات نشان میدهند افرادی كه از ناراحتیهای قلبی رنج میبرند، با مصرف روغن ماهی تا حد زیادی از خطر مرگ نجات مییابند. گروهی از دانشمندان انگلیسی روی هفت هزار نفر كه از بیماریهای مزمن قلبی عذاب میكشیدند تحقیقاتی انجام دادند و از آنها خواستند كه روزانه 1 كپسول 1 گرمی روغن ماهی مصرف كنند. در این میان افرادی كه به مدت دو سال پیاپی از روغن ماهی استفاده كرده بودند، با 9 درصد كاهش خطر مرگ در اثر بیماریهای قلبی روبهرو بودند لذا بیمارانی كه دچار حملات قلبی میشوند باید روزانه 1 گرم روغن ماهی مصرف كنند. روغن ماهی مورد مصرف در این تحقیقات نوعی مكمل با كیفیت بسیار بالا محسوب میشد زیرا 90 درصد از آن را اسیدهای چرب اشباعنشده امگا 3 كه «اُماكور» نام داشت، تشكیل میداد. روغن ماهی موجب تنظیم ضربان قلب میشود و خاصیت ضد التهابی دارد كه موجب شل شدن و راحتی رگهای خونی میشود.
فتعویق زمان آلزایمر با معاینات پزشكی
ورزشهای فكری، از آلزایمر جلوگیری نمیكنند فقط زمان آن را به تعویق میاندازند. تحقیقات نشان میدهند كه فعالیتهای فكری و ذهنی مانع از زوال عقل نمیشوند. این تحقیقات روی 1157 مرد و زن 65 سال به بالا، انجام شده است. افرادی كه خود را با بازیهای فكری، مطالعه و بازدید از موزهها مشغول میكردند، دیرتر از سایرین به آلزایمر دچار میشدند. این تحقیقات به مدت 12 سال ادامه داشتند و نشان میدادند كه فعالیتهای مغزی جلوی آلزایمر را نمیگیرند بلكه در به تاخیر انداختن آن موثر هستند. زیرا این فعالیتها، به مغز كمك میكنند تا علیرغم افزایش تمام تغییرات بیولوژیكی ایجادشده در بدن در اثر آلزایمر، همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.
كمخوابی خطری بزرگ در كمین مردان
مردانی كه نسبت به خواب معمولی، میزان خواب كمتری دارند، چهار برابر بیش از دیگران در معرض خطر مرگ هستند. این میزان در مردانی كه دیابت و فشار خون بالا نیز دارند به هفت برابر میرسد. كمخوابی و بیخوابی یك بیماری كاملا جدی و مزمن است و معمولا مشكلات فیزیكی دیگر نیز به همراه دارد. خواب كمتر از 6 ساعت در طول شبانهروز را كمخوابی میگویند. غالبا كمخوابی با افزایش فشار خون، دیابت و مشكلات عصبی نیز همراه است و این مساله هم در زنان و هم در مردان دیده میشود. بدن ما نیاز به خواب 8-7 ساعته در طول شب دارد و در ساعات خواب باید در حالتی آرام قرار بگیرد تا ضربان قلب تنظیم شود، فشارخون كاهش یابد و دستگاه عصبی استراحت كند. این نتایج حاصل تحقیقاتی است كه دانشمندان روی هزار و هفتصد و چهل و یك فرد انجام دادهاند.
پودر فلفل موجب سرطان پوست میشود
دانشمندان آمریکایی کشف کردند که مصرف پودر فلفل و غذاهای بسیار تند در دراز مدت میتواند منجر به بروز سرطان پوست شود. نتایج تحقیقات دانشمندان موسسه هورمل دانشگاه مینه سوتا میتواند میلونها شیفته طعمهای بسیار تند را در تمام دنیا دچار ناامیدی کند. این دانشمندان در تحقیقات خود خطرات پنهان در «کاپسایسین»، ماده تند فلفل را که همچنین در تولید پمادهای تسکیندهنده درد نیز مورد استفاده قرار میگیرد مورد بررسی قرار دادند. بنابراین به دلیل استفاده از کاپسایسین در این پمادها این ماده نه تنها از راه غذاهای تند بلکه از راه پوست نیز جذب بدن میشود. در حقیقت از یک طرف نتایج تحقیقات متعددی نشان میدهد که کاپسایسین در القای مرگ سلولی سلولهای توموری فعال است و از طرف دیگر نتایج این تحقیقات جدید حاکی از آن است که این ماده میتواند خود به عنوان یک عامل سرطانزا رفتار کندبه گفته این محققان مصرف این عنصر سازنده تندی فلفل از طریق «گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی» (EGFR) و موجب التهاب بافت پوست و در نتیجه ایجاد تومورهای پوستی میشود. این دانشمندان برای کاهش درد کمر موشها کاپسیاسین را به صورت موضعی بر روی پوست پشت این حیوانات قرار دادند. نتایج این تحقیقات نشان داد که در طول درمان با کاپسیاسین، سطح آنزیم التهابی «سیکلوکسیژناز» (COX-2) افزایش یافت و در روی پوست موشها تومور ایجاد کرد.
مسواک نزدن باعث مرگ میشود
به تازگی دانشمندان دانشگاه بریستول متوجه شدند چرا مسواک نزدن میتواند باعث مرگ بشود.
در این مطالعات دانشمندان متوجه شدند که یک باکتری معمول که باعث فساد دندانها و بیماری لثهها میشود میتواند وارد جریان خون شده و به لخته شدن خون در رگ کمک کند. بهعبارت دیگر این باکتری میتواند در نهایت باعث حمله قلبی و سکته شود که به تنهایی باعث مرگ 200 هزار نفر در بریتانیا میشود. در اکثر مواقع باکتری Streptococcus در دهان وجود دارد، اما زمانی که شخصی دچار خونریزی لثه میشود این باکتری میتواند وارد جریان خون شود. این باکتری میتواند از یک پروتئین در سطح لثه به نام PadA استفاده کند تا پلاکتهای خونی را مجبور به قرارگیری در کنار یکدیگر کرده و یک لایه محافظتی تولید کند.هاوارد جکینسون استاد میکروبیولوژی دهانی در این باره گفت: زمانی که پلاکتها در کنار یکدیگر تجمع میکنند بهطور کامل یک باکتری را محاصره میکنند. این مکانیسم نهتنها یک پوشش محافظی ایجاد میکنند بلکه باعث تولید آنتیبیوتیکهایی میشود که برای درمان عفونت مورد استفاده قرار میگیرند. اما متاسفانه این شیوه دفاعی علاوه بر فوایدی که دارد میتواند باعث تشکیل لختههای کوچک خونی شود که میتوانند روی دریچههای قلبی رشد کنند و حتی باعث تورم رگهای خونی شوند که وظیفه انتقال خون به قلب و مغز را دارند.