دكتر محمدعلي نيلفروش‌زاده
چند وقت پیش در یک مهمانی متوجه شدم میزبان برای قبولی دخترش در کنکور جایزه ویژهای در نظر گرفته است؛ بوتاکس صورت و بالا کشیدن ابروها! استفاده تشویقی از بوتاکس برایم خیلی جالب بود. همه جور تشویقی دیده بودم جز جراحی زیبایی تشویقی! در اینکه تزریق سم بوتولونیوم در موارد لازم، آثار درمانی و زیبایی دارد شکی نیست اما هر کاری زمان خاص خود را دارد و انجام آن در هر سن و موقعیتی توصیه نمی شود.
امروزه مد شده بسیاری از دختر خانمها و حتی پسرهای کمسن و سال برای تزریق بوتاکس مراجعه مي‌‌کنند و توجیه شان این است که اگر با 6-5 بار زدن بوتاکس عضلات فلج مي‌‌شود و چروک نخواهد افتاد، چرا صبر کنیم تا چروک‌‌ها ظاهر شوند؟ نظر شما چیست؟ تزریق بوتاکس از سنین پایین درست است؟
تزریق بوتاکس را مي‌‌توان از 18 سالگی شروع کرد؛ یعنی بعد از این سن ممنوعیت تزریق نداریم اما به شخصه تزریق بوتاکس از این سن را توصیه نمی کنم. استفاده از بوتاکس برای جوانسازی چیزی نیست که باتوجه به عوارضی که دارد بتوان به هر کسی پیشنهاد داد. کسانی باید بوتاکس بزنند که واقعا به آن نیاز دارند.
تزریق بوتاکس برای نوجوانی که چین و چروکی ندارد و بیشتر به هوای بالا کشیدن ابرو یا تغییر چهره مي‌‌آید، درست نیست. اگر هدف از بوتاکس پیشگیری از بروز چین و چروکهای پوستی است، توصیه‌‌های ساده را مي‌‌توان جایگزین بوتاکس کرد.
مثلا چه توصیه‌‌هایی؟
اگر به موقع از ضدآفتاب و عینک آفتابی و کرمهای مرطوب کننده استفاده کنیم و موقع مطالعه یا تماشای تلویزیون اخم نکنیم شاید تا سال‌‌ها هیچ نیازی به تزریق بوتاکس نداشته باشیم. حتی با بروز اولین چروکهای سطحی مي‌‌توان از لیزر فراکشنال کمک گرفت که به صورت طبیعی پوست را جوانسازی مي‌‌کند و بهتر از بوتاکس است.
چه کسانی نامزدهای مناسبی برای تزریق بوتاکس محسوب مي‌‌شوند؟
کسانی که به دلیل حرکات زیاد عضلات صورت، چروکهای سطحی روی پوستشان ظاهر شده و در حال پیشرفت و عمیق تر شدن است، برای بوتاکس گزینه مناسبی هستند. استفاده از بوتاکس در زمینه‌‌های درمانی نیز برای کسانی که دچار گرفتگی‌‌های عضلات گردن یا اسپاسم پلک هستند، انحراف چشم دارند، دچار تعریق بیش از حد در نواحی مثل زیر بغل هستند یا میگرن دارند، توصیه مي‌‌شود. برای رفع چین و چروک چانه و گردن و دور لب یا بالابردن گوشه لب و ابروها و کاهش نمایش لثه موقع خنده نیز مي‌‌توان از بوتاکس استفاده کرد اما پزشک متخصص باید این کار را انجام دهد و از بوتاکس استاندارد استفاده شود.
بوتاکس عارضه هم دارد؟
از عارضه بوتاکس‌‌های تقلبی و چینی زیاد شنیده ایم. در ایران بوتاکس کانادایی اصل نداریم اما روی خیلی از بوتاکس‌‌های چینی آرم کانادایی خورده است. حتی بوتاکس‌‌های استاندارد اگر درست و بجا و با دوز مناسب تزریق نشوند، مي‌‌توانند عارضه دار باشند.
در چه کسانی و در چه موقعیت‌‌هایی نباید بوتاکس تزریق کرد؟
در خانم‌‌های باردار و شیرده، کسانی که مبتلا به فلج عضلات هستند یا عفونت فعال در محل دارند یا به آلرژی‌‌های فعال مبتلا هستند، تزریق بوتاکس ممنوع است.
چرا در خانم باردار ممنوع است ؟
به هر حال بوتاکس نوعی سم است و احتمال دارد به جنین برسد. وقتی فردی به بوتاکس حساسیت نشان می‌دهد، به این معنی است که آنتیژن این سم وارد مویرگ‌‌های ریز خونی شده و واکنشهای پوستی نشان داده است. این احتمال وجود دارد که آنتی بادی‌‌ها بعد از تزریق بوتاکس فعال شوند و به جنین آسیب برسد.
کسانی که به بیماریهای نقص سیستم ایمنی مبتلا هستند هم نباید بوتاکس بزنند ؟
بله، کسانی که بیماریهای خودایمنی دارند بهتر است بوتاکس تزریق نکنند زیرا سیستم ایمنی در این افراد ضعیف است و هر عامل جدیدی مي‌‌تواند واکنشهای ایمنی ایجاد کند و باعث تشدید بیماری قبلی شود.
در کسانی که بیماریهای زمینهای دارند، مثلا به قندخون یا فشارخون مبتلا هستند، چطور ؟
کسانی که داروهای ضدانعقاد مثل وارفارین مصرف مي‌‌کنند، بهتر است از یک هفته قبل از بوتاکس مصرف دارو را قطع کنند تا موقع تزریق خونریزی نداشته باشند. در افرادی که بیماری زمینهای کنترل شده دارند، تزریق بوتاکس مشکلی ایجاد نمی کند اما همیشه بهتر است با پزشکشان مشورت کنند. کسانی که اگزماهای پوستی دارند نیز بهتر است صبر کنند تا بیماری خاموش شود. به دنبال تزریق بوتاکس، اگزما و عفونت فعال در هر ناحیه از صورت مي‌‌تواند سیستم ایمنی را درگیر کند.
در سالمندان استفاده از بوتاکس منعی ندارد ؟
همانطور كه در مورد نوجوان‌‌ها بوتاكس زدن را بی مورد دانستیم، در سالمندی هم بوتاکس به تنهایی اثربخش نیست و کمکی به رفع چروکهای عمقی نمی‌کند. این افراد باید به کمک سایر درمان‌‌ها، افتادگی‌‌ها را درمان کنند. لیزر، رادیوفرکوئنسی، کرمهای موضعی، ژل و پرکننده‌‌ها و در نهایت بوتاکس در این سن در کنار هم به جوانسازی صورت کمک میکنند.
عوارض شایع و ناشایع بوتاکس
برخی عوارض بوتاکس، نسبتا شایع و موضعی هستند؛ مثل افتادگی پلک، کبودی یا خونمردگی، سرخی صورت، حالت تهوع و سردرد که در عرض چند روز تا چند ماه برطرف مي‌‌شود. برخی عوارض نیز شیوع کمتری دارند؛ مثلا تزریق بیش از اندازه بوتاکس، انتشار دارو به اطراف و رسیدن به نقاطی که غیرقابل پیشگیری‌اند، باعث از کارافتادگی یا ضعف عضلات اطراف ناحیه و غیرطبیعی شدن چهره فرد یا از بین رفتن تقارن مي‌‌شود.
تزریق دوز نامناسب بوتاکس اطراف چشم باعث بیرون زدگی چشم، دوبینی یا ناتوانایی در بستن ارادی چشم مي‌‌شود. قوس غیرطبیعی ابرو و بروز حالت متعجب یا شیطانی یا افسرده در صورت فرد نیز نتیجه تزریق نادرست بوتاکس است. گاهی حتی تزریق بوتاکس مسمومیت زاست و علائم حساسیت بروز مي‌‌کند که در این شرایط تزریق مجدد بوتاکس توصیه نمی‌شود. بروز مشکلاتی در بلع یا تغییر صدا نیز از جمله عوارض تزریق بوتاکس به گردن برای رفع چروکهای این ناحیه است.
