تاول‌های سوختگی و شيوه‌های درمان
از آنجا که مواجهه با سوختگی‌های حرارتی مانند سوختگی با آب جوش یا حتی پاشیدن مواد غذایی به سر و صورت، مشکلی تقریبا شایع در میان خانم‌هاست در این جا پاسخ رایج‌ترین سوال‌هایی که در مورد سوختگی مطرح است را پاسخ داده‌ایم.
بعد از سوختگی و پیش از رفتن به مراکز درمانی باید چه کارهایی برای تخفیف علایم سوختگی انجام بدهیم؟
بهتر است ناحیه آسیب دیده را به سرعت خنک کنید. این کار می‌تواند با آب سرد یا رنده کردن خوراکی‌های خنکی مانند خیار و سیب زمینی روی قسمتی از پوست که سوخته است، انجام شود. خنک کردن نواحی سوخته پوست پیش از رفتن به مراکز درمانی، از عمیق شدن سوختگی و نفوذ عامل آن (مانند آب جوش یا همین مواد داغ داخل غذا) به لایه‌های زیرین پوست، جلوگیری خواهد کرد. اگر محل سوختگی به سرعت خنک شود، ممکن است عمق و وسعت ضایعه درحد قرمزی و التهاب سطحی باقی بماند و حتی تاولی هم ایجاد نشود. البته این مساله به نوع سوختگی و ماده‌ای که باعث ایجاد چنین مشکلی شده است، بستگی دارد.
به جز خنک کردن، راهکار دیگری هم پیش از رسیدن به مراکز درمانی توصیه می‌شود؟
بد نیست در راه رسیدن به بیمارستان، مقداری کرم زینک اکساید یا اکسید دوزنگ که باید در تمام خانه‌ها وجود داشته باشد هم روی محل سوختگی زده شود تا عمق ضایعه در صورت امکان کاهش یابد. استفاده از پمادهای سوختگی حاوی روغن ماهی هم می‌تواند برای بهبود وضعیت قسمتی از پوست که دچار سوختگی شده است، موثر باشد. در این پمادها هم از زینک اکساید که ماده‌ای بسیار اثربخش، پوشاننده و ترمیم کننده است، استفاده شده و معمولا این پمادها حساسیتی هم ایجاد نمی‌کنند. البته اگر سوختگی باعث چسبیدن لباس یا زیورآلات فرد به پوست او شده باشد، فقط باید ناحیه را خنک کرد و از آنجا که احتمال آسیب بیشتر پوست سوخته با جداکردن نادرست لباس و زیورآلات چسبیده به آن وجود دارد بهتر است که این کار در بیمارستان و به وسیله کادر درمانی انجام شود.
اگر شدت سوختگی به اندازه‌ای باشد که تاول‌های پوستی ایجاد شوند، چه باید کرد؟
تاول ناشی از سوختگی ممکن است ظرف چند دقیقه یا حتی چند ساعت، بروز کند و اندازه آن هم رفته رفته بزرگ‌تر شود. مهم‌ترین توصیه ما به افرادی که دچار تاول می‌شوند، این است که آن را نترکانند چون خود تاول، یک پانسمان کاملا استریل و طبیعی است. ترکاندن تاول باعث ایجاد زخم در ناحیه و افزایش خطر قرار گرفتن پوست در معرض عفونت‌های مختلف می‌شود؛ مگر اینکه مراقبت‌های درمانی بسیار شدید و دقیقی برای تمیز و استریل نگه داشتن آن قسمت از پوست انجام شود. یعنی قسمت زیر تاول که پس از ترکاندن و برداشتن پوست، حالا شبیه زخم شده است، باید هرروز با نرمال سالین شستشو داده و دوباره تحت شرایطی کاملا استریل، پانسمان شود. به همین دلیل هم توصیه ما به نترکاندن تاول است. در این حالت، می‌توان با روشی استریل و بهداشتی، آب داخل تاول را خالی کرد و اجازه داد تا پوست تاول به عنوان یک پانسمان بیولوژیک خوب، روی محل سوختگی را بپوشاند. این کار در کنار مصرف آنتی بیوتیک‌های خوراکی و مراقبت از زخم می‌تواند سرعت درمان و ترمیم سوختگی را بالاتر ببرد.
از کدام داروهای موضعی برای تسریع ترمیم جای سوختگی باید استفاده کرد؟
داروهای موضعی مختلفی به این منظور در بازار وجود دارد؛ مثلا کرم سیلور سولفادیازین که قدرت ترمیم‌کنندگی خوبی دارد و می‌تواند روند بهبود جای سوختگی را سرعت ببخشد. ضمن اینکه استفاده از این کرم، می‌تواند نقش یک آنتی بیوتیک موضعی خوب را هم برای پوست آسیب دیده و در معرض عفونت بازی کند. پماد زینک اکساید هم خاصیت پوشانندگی و ترمیم کنندگی خوبی دارد. تجربه نشان داده استفاده از پماد آلفا هم می‌تواند برای ترمیم زخم‌های مختلف از جمله زخم و ضایعات ناشی از سوختگی مفید باشد.
استفاده از کرم سیکلفیت هم گاهی برای رفع جای سوختگی توصیه می‌شود. آیا استفاده از سیکلفیت به تنهایی هم می‌تواند موثر باشد؟
این به نوع ضایعه و شدت سوختگی بستگی دارد اما برای رفع نگرانی از ماندن جای زخم‌های ناشی از سوختگی، باید شب‌ها از پانسمان پلاستیکی پماد آلفا و روزها از پماد زینک اکساید و سیکلفیت استفاده کنید. سیکلفیت حاوی زینک اکساید و ترکیب‌های موثر دیگری است که همه در کنار هم باعث ایجاد محصولی با قدرت ترمیم کنندگی بسیار بالا می‌شوند.
آیا باید پانسمان با گاز استریل و باند روی پمادهایی که بر نواحی سوخته مالیده می‌شوند، قرار بگیرد یا نیازی به این کار نیست؟
بیشتر این پمادها، به خصوص آنهایی که حاوی زینک اکساید هستند، خاصیت پوشانندگی دارند و نیازی به قراردادن باند و گاز استریل روی آنها نیست. البته اگر فرد آسیب دیده بخواهد از خانه خارج شود، باید برای پیشگیری از تماس قسمت‌های سوخته و زخم پوست با آلودگی هوا و سایر آلودگی‌های محیطی، با پانسمان مناسبی روی ضایعات را بپوشاند.
شستشوی ضایعات باید چگونه باشد؟
زخم‌ها و ضایعات ناشی از سوختگی باید روزانه با نرمال سالین، شامپو بچه یا صابون‌های ملایم شسته شوند. استفاده از محلول‌های خشک کننده مختلف مانند پرمنگنات برای خشک و ضدعفونی کردن قسمت‌هایی از پوست که دچار تاول شده است هم زیر نظر پزشک معالج ضروری است. زمانی که سوختگی، مرطوب و دارای ترشح است، همیشه امکان ایجاد عفونت روی ضایعات و تشدید مشکل بیمار وجود دارد. از این رو، شستشو، تمیز نگه داشتن و ضدعفونی کردن ضایعات ناشی از سوختگی برای پیشگیری از عفونی شدن زخم‌ها تا بهبود و درمان آنها ضروری است.
