درمان لک‌های پوستی با لیزر
یکی از مشکلات پوستی شایع که به‌خصوص خانم‌ها را درگیر می‌کند لکه و تیرگی‌های پوستی است که به‌دلیل آثار مخربی که در ظاهر و اعتماد به نفس افراد دارد و حتی گاها سبب افسردگی و عدم اعتماد به نفس افراد درگیر می‌شود، بسیار حائزاهمیت است. امروزه بسیاری بیماران با لکه‌های صورت را می‌بینیم که با نا امیدی از نتایج درمانی از یک مطب به مطب دیگر مراجعه می‌کنند و سال‌ها است که درمان‌های مختلف به خصوص کرم‌های ضد لک را بدون آنکه نتیجه مطلوب و پایداری بگیرند را امتحان کرده‌اند. در این بین بیماران فراوانی به متخصصین پوست مراجعه می‌کنند و درخواست انجام لیزر را جهت درمان لکه‌های صورت دارند و انتظار دارند که با یک جلسه لیزر لکه‌ها برطرف شوند. اما آیا لکه‌های پوستی را می‌توان با لیزر درمان کرد؟ در این مقاله سعی می‌شود ابتدا انواع لکه‌های پوستی و سپس نقش لیزر در درمان آن را شرح دهیم.
به‌طور کلی دو نوع شایع لکه‌های پوستی را می‌توان در نظر گرفت:
کک و مک و لنتیگو: به‌صورت لکه‌های ریز و کوچک چند میلیمتری متعدد و پراکنده قهوه‌ای روشن تا تیره در صورت و پشت دست‌ها و سایر نواحی در معرض نور پوست می‌باشند. کک و مک‌ها در فصول آفتابی مثل تابستان پررنگ‌تر و بیشتر می‌شوند و در فصول سرد و شدت آفتاب کم، کم‌رنگ‌تر شده و تعداد آنها نیز کمتر می‌شوند. معمولا کک و مک از سنین کودکی ایجاد می‌شوند. ضایعات مشابه اما پررنگ‌تر و بزرگتر که تغییر فصلی نیز ندارند به نام لنتیگو بوده و اغلب در پشت دستان یا صورت افراد مسن به‌خصوص اگر بنا به شغلشان بیشتر در معرض نور آفتاب بوده باشند دیده می‌شود.
ملاسما یا لک بارداری: به‌صورت نواحی تکه‌ای قهوه‌ای روشن تا تیره و حتی خاکستری قرینه در مناطق برجسته صورت مثل پیشانی، گونه‌ها، بینی و پشت لب‌ها است. بر خلاف نام آن همیشه در دوران بارداری ایجاد نمی‌شود و حتی می‌تواند در آقایان هم دیده شود. آفتاب نقش مهمی در ایجاد آن دارد و در معرض نور آفتاب تیره‌تر و مشخص‌تر می‌شود. معمولا در سنین بلوغ و دوران بارداری ایجاد می‌شود و سال‌ها با فرد می‌ماند.
اما چه درمان‌هایی برای ملاسما و کک و مک وجود دارد؟
بسیاری از درمان‌ها براساس مصرف طولانی و مکرر کرم‌های ضد لک موضعی و نیز ضدآفتاب است. اغلب این ترکیبات حاوی هیدروکینون که یک ترکیب ضد لک قوی است، می‌باشد که البته نبایستی سرخود و بدون تجویز پزشک مصرف شود. معمولا در زمان مصرف کرم‌ها لک‌ها کم‌رنگ‌تر می‌شوند اما با قطع آن دوباره برمی‌گردد. داروها را باید طولانی مدت (حداقل 6 ماه) مصرف کرد و نتایج درمانی معمولا بعد 2 ماه از شروع مصرف داروها مشاهده می‌شود. یکی از مشکلات درمان‌های دارویی نیاز به مصرف طولانی و مکرر دارو است که اغلب بیماران حوصله پذیرش این درمان را ندارند و به دنبال درمان‌های سریع‌تر و موثرتر هستند. گاهی وقت‌ها نیز به‌دلیل عمقی بودن لک‌ها داروها نتیجه خاصی را به‌همراه ندارند و سبب نا امیدی و یاس در بیمار می‌شود. سایر درمان‌های کمکی استفاده از میکرودرم ابریژن، پیلینگ‌های اسید میوه و انجام مزوتراپی روشن‌کننده پوست است که علی رغم تاثیرات نسبی در درمان لک، هیچ یک به‌طور کامل و موثر نمی‌تواند لکه‌ها را درمان کند. در این بین لیزردرمانی نامی آشنا و مورد توجه اغلب بیماران در درمان بیماری‌های پوستی و از جمله لکه‌های پوستی است و اغلب افراد درگیر به‌دنبال انجام آن جهت درمان لکه‌ها هستند.
نقش لیزر در درمان لکه‌های پوستی
کلمه لیزر از حروف اول کلمات Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation (LASER) ، بدست می‌آید که به معنای نور تقویت شده ناشی از برون فرست تشعشع است. لیزر در واقع یک طول موج خاص و تقویت شده از نور است که توسط دستگاه‌های مختلف با اهداف متفاوت ایجاد شده و در درمان مشکلات پوستی به‌کار می‌رود. لیزر در پوست حدود 60 سال است که كاربرد دارد و هر سال دستگاه‌های جدیدتر و تکنولوژی‌های پیشرفته‌تری ارائه می‌شوند. اما لیزر هم مانند هر روش درمانی دیگر در صورت عدم کاربرد صحیح با عوارضی همراه است و جهت رسیدن به نتایج درمانی نیاز به جلسات متعدد دارد. لیزر درمانی و به‌طور اختصاصی لیزر Q-switched Nd:YAG و یا IPL در درمان کک و مک و لنتیگو بسیار موثر و با 1 تا 2 جلسه سبب محو کک و مک خواهد شد. اما بایستی فرد بداند که به‌دلیل استعداد ژنتیکی در اثر تابش مستقیم نور آفتاب ممکن است کک و مک‌ها مجددا برگردد.
معمولا بعد از انجام این لیزر در محل کک ومک یا لنتیگو یک زخم سطحی در حد یک خراش ایجاد می‌شود که بعد از چند روز و نهایتا یک هفته ترمیم می‌شود و پوست جدید حاوی لک نخواهد بود. در طی یک هفته بعد از لیزر فرد بایستی از تابش مستقیم آفتاب پرهیز کند و کرم‌های ترمیم کننده را مکررا مصرف کند. اما در درمان ملاسما، انواع و اقسام لیزرها تاکنون به‌کار رفته‌اند که اغلب نتایج مطلوبی را به‌همراه نداشته است. حتی در بعضی موارد سبب بدتر شدن و تیره‌تر شدن ملاسما می‌شود. بعضی از این لیزرها شامل IPL، CO2 Fractional و لیزرهای Q-switched است که نتایج درمانی نسبی بوده و در مواردی سبب بهبودی موقت اما تیره‌تر شدن و عود مجدد لک بعد از گذشت زمانی از لیزر می‌شوند. معمولا لیزر را به فواصل چند هفته و در چند جلسه جهت درمان لک‌های پوست به‌کار می‌برند. مهم است که بیمار انتخاب شده بر ای درمان لیزر شرایط انجام لیزر را داشته باشد.
در واقع این لیزرها در موارد خاص به‌خصوص روی پوست‌های روشن استفاده می‌شوند و در پوست‌های تیره و برنزه می‌تواند سبب بدتر شدن ملاسما شود. اما در مطالعات اخیر روی ملاسما نشان داده است که عروق خونی در نواحی لکه‌ها بیشتر است و این موضوع با میزان تیرگی ملاسما ارتباط مستقیم دارد. لذا براساس این یافته‌های جدید، امروزه دستگاه جدیدی به نام لیزر گلد Q-switched Gold جهت درمان ملاسما ارائه شده است که سبب انقلابی در درمان لکه‌های پوستی شده است. این لیزر با هدف قرار دادن عروق خونی (هموگلوبین) و رنگدانه پوست (ملانین) به طور رضایت بخشی در کمترین زمان، سبب روشن‌تر شدن ملاسما می‌شود. بیماران به‌طور هفتگی و یا 2 هفته یک بار تحت انجام لیزر درمانی برای لک‌های صورت (ملاسما) قرار می‌گیرند و معمولا در جلسات چهارم یا پنجم نتایج درمانی مورد قبولی را مشاهده خواهند کرد. این لیزر برای انواع پوست (روشن و تیره) قابل انجام است. در زمان انجام لیزر هیچگونه عارضه خاصی ایجاد نمی‌شود و تنها مختصری قرمزی دیده می‌شود که در طی چند ساعت بعد از لیزر از بین می‌رود.
تعداد جلسات بین 10-5 جلسه هفتگی لیزر می‌باشد. پس از بهبودی جهت باقی ماندن اثرات درمانی لازم است بیمار ماهانه دیده شود و در صورت بازگشت لکه‌ها مجددا لیزر با فواصل طولانی‌تری انجام شود. لیزر گلد را بدون بی‌حسی می‌توان به‌کار برد و بیمار به راحتی جلسات لیزر را بدون کوچکترین عارضه و دردی می‌تواند تحمل کند لذا انجام آن بسیار آسان و با توجه به نتیجه بسیار خوب و سریع آن مقرون به صرفه است. در مورد مصرف داروهای موضعی اثرات درمانی دیرتر و کمتر از انجام لیزر می‌باشند و با توجه به هزینه گران داروهای ضد لک، انجام لیزر روش سودمندتری است. البته لیزر نیز مانند سایر روش‌های درمانی ملاسما درمان قطعی و دائمی لک نیست و همواره در صورت عدم رعایت کردن فرد در پرهیز از مواجهه با نور آفتاب ممکن است لکه‌ها برگردند. ضمنا جهت حصول نتایج بهتر همزمان بیمار درمان دارویی را نیز ادامه خواهد داد.
