نورا حسینی
دکتر معصومه صالحی مدیرعامل انجمن آلزایمر ایران معتقد است بار عاطفی این بیماری بیش از بار اقتصادی و جسمانی آن است. مشکلی که همه خانواده را درگیر می‌کند، فراموشی، خاطرات سالمندی که نیاز به مراقبت همیشگی دارد. با او درباره انجمن و بیماری آلزایمر گفتگویی داشته‌ایم که در پی می‌آید:
انجمن از چه سالی آغاز به کار کرد و چه فعالیت‌های برای حمایت از مبتلایان به آلزایمر دارد؟
همچنین درکنار این موضوع، اهداف آموزشی و پژوهشی را دنبال کرده است وآگاهی‌های لازم را ازسنین کودکی، جوانی، میانسالی و سالمندی آموزش داده‌ایم تا ازموضوعاتی که سبب احتمال افزایش ابتلا به آلزایمر و فراموشی می‌شود، پیشگیری کنیم. همچنین مشکلات مربوط به سالمندی در سراهای محله، فرهنگسراها آموزش داده و در حوزه کارهای پژوهشی، حمایت از پایان‌نامه‌های دانشجویی و دنبال کردن تحقیقات جهانی تلاش کرده‌ایم دراین زمینه تولید دانش نیز داشته باشیم.
همچنین دربخش درمان و مشاوره، 5 پزشک متخصص اعصاب و روان و مغز واعصاب ابتدا مراجعه‌کنندگان را مشاوره کرده وتست‌های تشخیصی را انجام می‌دهند و توسط پزشک و ویزیت‌های دوره‌ای 45 روزه تا دو ماهه تحت درمان قرار می‌گیرند. همچنین ما به طور روزانه فعالیت‌های توانبخشی و مراقبت‌های روزانه داریم و با کاردرمانی، یادآوری خاطرات و دورخوانی تلاش می‌کنیم از پیشرفت فراموشی جلوگیری کنیم. حتی بخشی برای مراقبت افراد مبتلا به آلزایمر از صبح تا بعدازظهر پیش‌بینی شده که ظرفیت مراقبت 14 تا 15 نفر را دارد.
همچنین دراین مدت 5 هزار نفر از سالمندان مبتلا به دمانس و آلزایمر را تحت پوشش قرارداده ایم و 2 هزار سالمند در معرض خطر با هدف پیشگیری و تشخیص زودهنگام، نیز تحت پوشش قرار گرفته‌اند، بیش از10 هزار نفر در مراکز مختلف با هدف افزایش دانش جامع با برگزاری کلاس‌ها وکارگاه آموزشی، انجام تست‌های تشخیصی (حافظه و افسردگی) آموزش دیده‌اند و توانبخشی و مراقبت روزانه بیماران مبتلا با هدف پیشگیری از افت حافظه و کمک به مراقبت کنندگان به بیش از 2 هزار نفر از دیگر فعالیت‌های انجمن بوده است. درسال 1385 موفق به عضویت دائم در انجمن جهانی آلزایمر شدیم و در سال 88 نمایندگان انجمن آلزایمر ایران به عضویت پنل کمیته علمی انجمن آلزایمر جهانی درآمدند.
در حال حاضر آهنگ ابتلا به بیماری آلزایمر در دنیا و ایران چگونه است؟
بر اساس تحقیقات جهانی هم اکنون هر 3.2 ثانیه یکنفر در جهان به دمانس و بیماری آلزایمر مبتلا می‌شود، هر7 دقیقه یکنفر در ایران مبتلا می‌شود همچنین هم‌اکنون 46.8 میلیون نفر در جهان با این بیماری زندگی می‌کنند.
رعایت چه مواردی می‌تواند از بروز آلزایمر پیشگیری کند؟
تغذیه مناسب، اصلاح روش زندگی، ورزش، روش‌هایی برای به کارگیری و فعالیت مغزی عواملی است که می‌تواند در پیشگیری از آلزایمر کمک کند.
آلزایمر درمان قطعی دارد؟
این بیماری به دلیل آنکه تشخیص قطعی ندارد، درمان قطعی نیز ندارد، اما می‌توان پیشرفت بیماری را کنترل کرد و یا با پیشگیری به موقع، معلولیت حاصل از این بیماری را 5 سال به تاخیرانداخت.
آیا آلودگی هوا بر بروز احتمال آلزایمر تاثیر دارد؟
آلودگی‌های زیست محیطی بی تاثیر بر افزایش احتمال آلزایمر نیست. هرچه قلب وعروق انسانها دچار مشکل شود و بیماری‌هایی که به مغز آسیب برساند، مشکل آلزایمر افزایش پیدا می‌کند. همچنین سبک زندگی اجتماعی جامعه نیز در این بیماری بی‌تاثیر نیست.
قبلا زندگی‌ها به صورت دسته‌جمعی بود، پدر و مادربزرگ‌ها با خانواده‌ها زندگی می‌کردند، اما الان به دلیل کوچک شدن آپارتمانها خانواده‌ها تنها شده‌اند و افسردگی یکی ازپیش‌زمینه‌های ابتلا به آلزایمر است. رژیم غذایی، فست‌فودها و نوشابه‌ها نیز می‌توانند در افزایش احتمال ابتلا به بیماری تاثیرگذار باشند.
آیا افرادی که در خانواده فرد مبتلا به آلزایمر دارند احتمال ابتلایشان به این بیماری بیشتر است؟
ژن هم بی‌تاثیر نیست. یک فرد که درخانواده‌اش سابقه بیماری وجود دارد 7 تا 11 درصد احتمال ابتلا دارد اما با رعایت یکسری مسائل می‌توان از این موضوع پیشگیری کرد.
بیماران مبتلا به آلزایمر تا چه زمانی زنده می‌مانند؟
آلزایمر کسی را از بین نمی‌برد، این بیماری مانند برخی از سرطان‌ها نیست که فرد طی 5-4 سال از بین برود. ممکن است یک آلزایمری 12 تا 20 سال بعد ازابتلا به این بیماری زنده بماند، اما بار عاطفی بسیار سنگینی دارد، تمام خاطرات فرد از بین می‌رود و ممکن است فرد به دلیل مشکلات بعد ازاین بیماری مانند فراموش کردن خوردن غذا، گم شدن یا سایر موضوعات دچار مشکل جسمی‌شود.
طرح غربالگری دمانس در کشور از چه زمانی اجرایی می‌شود؟
این طرح امسال با همکاری سازمان بهزیستی برای امکان‌سنجی آن در کشور انجام خواهد شد. درحال حاضر نیز در مرحله شیوع‌شناسی دمانس و آلزایمر در کشور هستیم. با اجرای این طرح در سال‌های آتی روند رو به کاهش اختلالات حافظه‌ای را خواهیم داشت. با اجرای این طرح در اتحادیه اروپا نیز میزان این اختلالات کاهش یافته است. با سرمایه‌گذاری در این بخش و همچنین ساختارهای خدماتی و درمانی لازم، درهزینه‌های دولت و خانواده‌ها صرفه‌جویی می‌شود و باعث تشخیص زودهنگام سندرم دمانس خواهد شد.
یکی از مشکلات فراگیر مبتلایان به آلزایمر گم شدن درشهر است، برای این مشکل انجمن راه کاری دارد؟
انجمن با معاونت اجتماعی نیروی انتظامی‌برای تشکیل بانک اطلاعاتی بیماران دچاراختلال حافظه همکاری‌هایی داشته است، مراکز حمایت از بیماران گمشده درسطح جامعه باید ایجاد شود، چراکه گم شدن آنها هم خانواده وهم دولت را دچارمشکل می‌کند. چند سال است با همکاری معاونت اجتماعی نیروی انتظامی برنامه‌ای راه‌اندازی کرده‌ایم و قرار است یک بانک اطلاعات درمورد سالمندان در معرض خطر ایجاد شود که درصورت گم شدن، سالم به خانواده بازگردند.
