دكتر احمد شجاعی باغینی؛ فوق تخصص قرنیه
عفونت چشم زمانی رخ می‌دهدکه میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها به هر بخشی از کره چشم و یا مناطق اطراف آن حمله کنند.
این مناطق شامل سطح شفاف جلو چشم (قرنیه)،لایه‌ی ملتحمه، پلک‌ها، زجاجیه و شبکیه و اعصاب بینایی می‌باشند.
علائم عفونت چشم
- قرمزی چشم‌ها
- درد
- ریزش اشک
- خشکی چشم
- حساسیت به نور
- متورم شدن چشم
- تورم اطراف چشم
- خارش
- تاری دید
- تغییر در اندازه مردمک
- ترشحات سبز، زرد یا سفیدرنگ در گوشه چشم
هر زمان که شک کردید که دچار عفونت چشمی شده‌اید حتماً برای معاینه چشم به چشم‌پزشک خود مراجعه کنید زیرا انواع مختلفی از عفونت‌های چشمی وجود دارد مانند عفونت ملتحمه، التهاب پلک‌ها (بلفاریت)، عفونت قرنیه (کراتیت)، عفونت مایع داخل چشم (vitritis) و قسمت شبکیه و عروق خونی و اعصاب بینایی که درمان هر کدام بسته به نظر پزشک شما متفاوت میباشد.
تلاش برای خود درمانی ممکن است درمان مؤثر را به تأخیر انداخته و آسیب‌القوه در دید شما به وجود آورد. در این زمان اگر از لنزهای تماسی استفاده میکنید تا زمان مراجعه به چشم‌پزشک از عینک خود استفاده نمایید.
علل و انواع عفونت‌های چشمی
نمونه‌هایی از عفونت‌های چشمی ویروسی، قارچی و باکتریایی عبارت‌اند از:
کونژکتیویت
ورم ملتحمه که چشم صورتی نیز نامیده می‌شود یک عفونت چشمی بسیار مسری و شایع است که اغلب در میان کودکان در مهد، مدارس و محیط‌های مشابه گسترش می‌یابد همچنین معلمان و مربیان مهد نیز که روزانه از نزدیک با کودکان در تماس هستند در معرض خطر آن می‌باشند.
ریشه اصلی این نوع عفونت چشمی اغلب ویروس‌ها و باکتری‌ها میباشد.
کراتیت ویروسی
از دیگر عفونت‌های چشمی ویروسی می‌توان به تبخال چشمی اشاره نمود که با قرار گرفتن در معرض ویروسی بنام «هرپس سیمپلکس» رخ می‌دهد.
کراتیت قارچی
این نوع عفونت چشمی بیشتر ناشی از استفاده از لنز تماسی نامناسب و محلول نگهدارنده نامناسب میباشد. همچنین ممکن است از راه‌های دیگر مانند خراش شاخه درخت در چشم نیز به وجود آید.
اگر شما از لنز تماسی استفاده میکنید هنگام شنا و یا استراحت در وان آب داغ حتماً لنزها را درآورید و برای استفاده مجدد آن‌ها را ضدعفونی نمایید.
در واقع، خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی و باکتریایی چشم در میان افرادی که از لنز تماسی استفاده می‌کنند بالاتر است، بنابراین باید از لنزهای تماسی مناسب استفاده نمود و رعایت نکات بهداشتی، ضدعفونی کردن لنز و توجه به تاریخ انقضا آن، ریسک ابتلا به این عفونت را کمتر می‌کند.
تراخم
در برخی مناطق در حال توسعه است که یک علت نابیناییمی‌باشداین بیماری یک عفونت چشمی شدید و مزمن است که در مناطق فقیر با سطح بهداشت پایین، مناطق گرم و خشک، آب و هوای همراه با گرد و خاک، در کشورهای در حال توسعه و جایی که آب کم است شایع‌تر است.
این عفونت موجب سفت شدن سطح داخلی پلک می‌شود. این سفت شدن میتواند منجر به دردچشم، شکنندگی سطح بیرونی یا قرنیه چشم‌ها و احتمالاً کوری شود.
راه‌های انتقال
تعداد زیادی میکروب، باکتری و ویروس از طریق دست آلوده، آب آلوده، حوله، گردوغبار، مگس و اشیای مختلف به چشم منتقل‌شده و باعث ایجاد عفونت و التهاب می‌شوند.
انتقال این بیماری ها با تماس مستقیم صورت می‌گیرد، بنابراین تماس کودکان، والدین و اعضای خانواده به راحتی موجب انتقال بیماری خواهد شد.
لذا افراد خانواده نیز باید توسط پزشک معاینه شوند، باکتری میتواند به وسیله استفاده از وسایل شخصی مشترک مثل حوله، پتو یا بالش مشترک نیز انتقال یابد، به علاوه نوعی مگس نیز که قادر به تخم‌گذاری روی صورت انسان است، میتواند ناقل این باکتری باشد.
اندوفتالمیت
زمانیکه باکتری اندوفتالمیت به داخل چشم نفوذ می‌کند و باعث عفونت چشمی می‌شود باید بلافاصله به چشم‌پزشک مراجعه نمود و درمان با آنتی‌بیوتیک قوی را آغاز نمود در غیر اینصورت ممکن است موجب نابینایی شود.
این نوع عفونت ممکن است در اثر صدمه به چشم، ورود جسم تیز و یا بعنوان یک عارضه نادر بعد از جراحی پیچیده چشم رخ دهد. هر زمانکه چشم آسیب جدی ببیند 4 تا 8 درصد احتمال بروز اندوفتالمیت وجود دارد.
عوارض عفونت چشمی
عفونت میتواند قسمت داخلی پلک بالا و پایین را درگیر کند که در اینصورت باعث ایجاد شالازیون (گل مژه) می‌شود.
اگر عفونت غدد اشکی را درگیر کند ممکن است باعث التهابات یوئیت و یا داکریوسیستیک و انسداد سیستم اشکی شود.
عفونت همچنین میتواند سبب زخم قرنیه نیز شود که به صورت آبسه بر روی چشم است که اگر درمان نشود ممکن است باعث کاهش شدید بینایی شود.
عفونت همچنان میتواند جدی‌تر باشد مانند اندوفتالمیت و به بخش‌های داخلی چشم نفوذ کند که در این شرایط احتمال از دست دادن بینایی زیاد است.
درمان عفونت‌های چشمی
خوشبختانه عفونت‌های شایع باکتریایی چشمی با تجویز قطره چشمی آنتی‌بیوتیک و پماد چشمی بهسرعت درمان می‌شوند.
بسیاری از عفونت‌های شایع ویروسی نیز به صورت خودبه‌خود درمان می‌شود.
در صورت عفونت شدید ویروسی ممکن است قطره ضد ویروسی تجویز شود و برخی دیگر نیز از نوع عفونت ویروسی نیاز به استفاده دقیق از قطره چشمی استروئیدی (کورتون) برای کاهش التهاب دارد.
بسته به نوع عفونت چشم شما، پزشک ممکن است داروهای انتی بیوتیک (برای نوع باکتریایی) و یا ضد ویروسیبهصورت خوراکی تجویز کند، در صورت مصرف دارو اگر علائم عفونت بدتر شده و یا تا 48 ساعت بعد از شروع درمان تغییر نکرد فوراً با چشم‌پزشک خود تماس بگیرید.
هنگام عفونت چشم، درکنار استفاده از داروهای تجویز شده، رعایت شدید نکات بهداشت شخصی بسیار ضروری است.
راهکارهای جلوگیری از عفونت‌های چشمی
اگربا افرادی که دچار چشم صورتی شده‌اند، برخورد کردید تا زمانیکه دست‌های خود را نشسته‌اید به چشم‌های خود و اطراف آن دست نزنید.
اگر در خانه فردی چشم‌هایش قرمز شده و مشکوک به عفونت است از حوله و ملافه و وسایل شخصی به صورت مشترک استفاده ننموده و آن‌ها را دائم ضدعفونی نمایید. همه افراد خانواده بهداشت را رعایت نموده و مرتباً دست‌ها را با آب و صابون بشویید.
به‌طور کلی به کودکان خود بیاموزید که با دستان کثیف به چشمانشان دست نزنند.
اگر از لنزهای تماسی استفاده میکنید حتماً به نکات بهداشتی پزشکان توجه نمایید و قبل از استفاده دست‌ها را با صابون بشویید و همچنین با لنز نخوابید حتی اگر از لنزهای سیلیکونی که برای مصرف شبانه‌اند استفاده میکنید؛ زیرا خوابیدن با لنز خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد.
