دكتر محمدرسول هاشمیان؛ فوق تخصص جراحی قرنیه چشم
قبل از بررسی مشكلات چشم پزشكی اطفال لازم است ابتدا در مورد نحوه بررسی حدت بینایی این گروه سنی توضیحاتی ارائه گردد.
ارزیابی حدت بینایی در كودكان توسط بررسی فیكساسیون (Fixation) و تعقیب اشیا انجام می‌شود. در چند ماه اول تولد توجه كودك بیشتر به اشیای نزدیك و نور چراغ است و براساس این عكس‌العمل‌هاست كه می‌توان در مورد وضعیت دید كودك اظهارنظر نمود.
پدیده تعقیب اشیا با نگاه عبارت است از توانایی فیكساسیون و سپس دنبال كردن شی مورد توجه كودك كه نشان‌دهنده سالم بودن مسیر بینایی از شبكیه تا كورتكس مغزی می‌باشد؛ به همین دلیل از روش فوق جهت ارزیابی دید نوزادان كمتر از شش ماه استفاده می‌شود.
روش دیگر تعیین حدت بینایی پاسخ اپتوكینتیك است كه با چرخاندن استوانه و یا صفحه راه‌راه در مقابل چشم نوزاد، حركات نیستاگموس آشكار می‌شود. وجود این حركت نشان‌دهنده دید در حد 10/3 می‌باشد.
روش دیگری كه در سنین سه تا شش ماهگی كاربرد دارد، تست بینایی ترجیحی (Preferential Vision Test) است. در این روش صفحه‌هایی با خطوط تیره و روش و با تناوب‌های مختلف در مقابل كودك قرار داده می‌شود و از پشت آن، تشخیص معاینه‌كننده حركات و رفتار طفل را كنترل می‌كند.
در صورتی كه كودك دید خوبی داشته باشد، به صفحه‌ای كه خطوط تیره و روشن باریك‌تر دارد نگاه می‌كند. این روش در حال حاضر بهترین روش ارزیابی دید كودكان است.
چنانچه از این تست‌ها نتیجه‌ای حاصل نشود، از روش evoked potential كه میزان سلامتی ماكولا تاكورتكس بینایی را نشان می‌دهد، استفاده می‌گردد.
و بالاخره اینكه گاهی كارت‌های آلن (كه دارای تصاویر اشیا می‌باشد) مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سنین قبل از مدرسه (5-4 سالگی) از روش‌های سابجكتیومانند E chart استفاده می‌شود.
آمبیلوپی (Ambiyopia)
عبارت است از كاهش حدت دید یك یا دو چشم در غیاب بیماری‌های ارگانیك چشم؛ بطوری كه كاهش دید علی‌الرغم اصلاح كامل عیب انكساری، به حد كامل نمی‌رسد؟
علل آمبیلوپی
1- استرابیسم و به خصوص ایزوتروپی.
2- آنیزوتروپی هنگامی كه میزان عیب انكساری دو چشم (دوربینی و یا آستیگماتیسم) بیش از 2-5/1 دیوپتر باشد.
3- محرومیت بینایی (Deprivation): عواملی كه باعث كاهش دید موقت یك چشم شوند؛ مثل كاتاراكت، پتوزیس، كدورت‌های قرنیه، خونریزی اتاق قدامی Hyphema، كدورت‌های زجاجیه، بستن یك چشم به مدت طولانی و مصرف موضعی و طولانی مدت قطره‌های سیكلوپلژیك.
4- نیستاگموس
درمان
اولین اقدام در درمان آمبیلوپی برطرف كردن علل ایجاد كننده آن می‌باشد.
در آمبیلوپی ناشی از استرابیسم درمان باید هر چه سریع‌تر شروع شود؛ گرچه موفقیت درمان در این نوع بیشتر است. كودك ابتدا باید با قطره سیكلوپتریك معاینه رفراكشن شود و بسته به سن او عینك كامل تجویز می‌گردد. مرحله بعد درمان آمبیلوپی شامل بستن ثابت و متناوب چشم سالم می‌باشد.
مدت بستن نیمه وقت چشم سالم حداكثر معادل نصف زمان بیداری است و مدت بستن تمام وقت چشم سالم كل زمان بیداری است و تنها دو ساعت باز می‌ماند.
در صورت عدم همكاری كودك می‌توان از قطره آتروپین استفاده نمود كه فقط در روزهای آخر هفته یك بار در چشم سالم چكانده می‌شود...
برای خواندن بخش دوم- چشم پزشكی اطفال و مشكلات شایع- اینجا كلیك كنید.
