دكتر سارا كاشانچی؛ جراح- دندانپزشك
كنترل پلاك میكروبی عبارت است از برداشت پلاك دندانی و ذرات غذائی براساس یك برنامه منظم و پیشگیری از تجمع مجدد آن بر روی دندان و سطوح لثه مجاور. برداشت روزانه پلاك میكروبی تنها در عرض چند روز التهابات لثه‌ای را برطرف می‌كند.
كنترل پلاك از طریق شستشو و تمیز كردن روزانه با یك مسواك و دیگر روش‌های كمك بهداشتی مانند دهانشویه به عنوان قابل اعتمادترین روش برای دستیابی به سلامت دهان در همه بیماران از جمله افرادی است كه بیماری لثه دارند.
مسواك زدن یك جزء كاملاً اساسی از زندگی روزمره و یك روش مناسب بهداشت دهانی است؛ ولی مسواك زدن شما برای كنترل بیماری‌های لثه‌ای و پریودنتال كافی نیست. مهاركنندگان شیمیایی پلاك و جرم كه در دهانشویه و خمیردندان موجودند، نقش مهمی در كنترل پلاك دارند. فلوراید برای كنترل پوسیدگی‌ها ضروری است.
هر بیماری در ویزیت دندانپزشكی باید در رابطه با كنترل پلاك آموزش دیده و برای انجام یك برنامه روزانه تشویق گردد. كنترل پلاك موجب بازگشت سلامتی به بیماران مبتلا به بیماری‌های لثه و پریودنتال می‌شود، از پوسیدگی دندان هاجلوگیری كرده و سلامتی دهانی را برای تمام طول زندگی حفظ می‌كند.
مسواك
مسواك كه اولین بار در چین ابداع شد، از آن زمان تاكنون تغییرات مختلفی كرده است. اخیراً طراحی‌های جدید جهت ساده تر كردن عمل مسواك زدن و قابل دسترسی‌تر كردن مناطق مشكل انجام شده است.
مسواك زدن با شدت زیاد می‌تواند منجر به تحلیل لثه، باكتری خصوصاً در بیماران با بیماری لثه شدید ایجاد ضایعات و (wedag) شكل در ناحیه طوق دندان و زخم‌های دردناك لثه شود. باید برای حفظ كارایی تمیز كردن مسواك‌ها، متناوباً آنها را تعویض كنید. الگوهای سایش الیاف مسواك به میزان زیادی در میان افراد مختلف تفاوت دارد.
برای بیشتر بیماران مسواك‌های با سر كوتاه با الیاف نایلونی با سطح مقطع مستقیم، نوك گرد و نوع نرم پیشنهاد می‌شود.
خمیر دندان
خمیردندان به تمیز كردن سطوح دندان‌ها كمك می‌كند. خمیر دندان‌ها از مواد ساینده‌ای مانند اكسید سیلیكون فلوراید و پیرو فسفات و ... تشكیل شده‌اند. اثر ضدپوسیدگی فلوراید موجود در خمیردندان‌ها ثابت شده است. خمیر دندان‌ها برای كنترل جرم با تركیبات فعال فسفات اخیراً در دسترس قرار گرفته‌اند. كه تشكیل جرم‌های بالای لثه‌ای را تا 3 درصد یا بیشتر كاهش می‌دهند.
نخ دندان
نخ دندان وسیله‌ای است كه بیشتر از سایر وسائل برداشت پلاك از سطوح بین دندانی توصیه می‌شود. عمل نخ دندان كشیدن می‌تواند با استفاده از یك وسیله نگهدارنده نخ دندان (floss holden) آسان‌تر انجام شود. وسائل استفاده از نخ دندان برقی نیز در دسترس هستند كه حركت دایره‌وار دارند.
(استفاده از نخ‌دندان احتمال بارداری را افزایش می‌دهد! پزشكان معتقدند زنانی كه می‌خواهند شانس بهتری برای باردار شدن داشته باشند، باید به طور مرتب دندان‌های‌شان را نخ بكشند.)
مواد آشكارساز
این مواد به صورت محلول یا قرص‌هایی هستند كه توانایی رنگ‌آمیزی رسوبات باكتریایی روی سطوح دندان‌ها، زبان و لثه را دارند این مواد، وسائل كمك بهداشتی ارزنده و یك ابزار آموزشی و انگیزشی برای بیمار می‌باشند كه باعث افزایش كارآیی روش‌های بهداشت دهان و دندان می‌شوند این مواد به صورت محلول و یا قرص روی دندان‌ها استفاده می‌شوند و باعث رنگ گرفتن شدید پلاك میكروبی، لثه و لب‌ها می‌گردند.
قرص‌ها باید بین دندان‌ها خرد شده و به مدت چند ثانیه در داخل دهان گردانده و سپس بیرون ریخته شوند. این مواد باید در مطب برای آموزش كنترل بهداشت استفاده شوند.
مسواك‌های برقی
مسواك‌های برقی براساس تماس مكانیكی بین الیاف مسواك و دندان‌ها برای برداشت پلاك میكروبی می‌باشند و با اضافه كردن انرژی صوتی با فركانس پایین باعث ایجاد حركت دینامیك مایع شده و عمل تمیز كردن این مسواك‌ها اندكی دور از نوك الیاف صورت می‌گیرد.
صرف‌نظر از نوع مسواك، بهترین نتایج در برداشت پلاك وقتی به دست می‌آید كه بیمار استفاده مناسب از آن را آموزش ببیند. یك مطالعه جالب نشان داد كه استفاده از مسواك سونیك (Sonic) به مدت بیش از 7 هفته در بیماران مبتلا به بیماری لثه كمك مناسبی است.
دهانشویه كلرهگزیدین
دهانشویه‌ای مناسب، به خصوص برای بیماران لثه و شستشوی منظم به وسیله محلول كلرهگزیدین سبب كاهش شاخص لثه‌ای می‌شود. توصیه می‌گردد در سال نو علاوه بر مسواك و خمیردندان استفاده از دهانشویه و فواید متعدد آن را فراموش نكنید.
با توجه به تعطیلات طولانی عیدنوروز بهتر است هم‌میهنان عزیز یك معاینه كامل دندانپزشكی داشته باشند تا از شیرینی سال نو به دلیل دندان درد كاسته نشود، همان‌طور كه می‌دانید سلامت دندان‌ها رابطه مستقیم با سلامت قلب دارد.
