زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر سینا مرادمند؛ متخصص قلب و عروق

چه دارویی تجویز كنیم؟

در مواردی نظیر آرتروز پیشرفته می‌توان استامینوفن كدئین را توصیه كرد. مصرف این دارو تداخلی با داروهای فشارخون ایجاد نمی‌كند. در صورت مصرف داروهای دیگر از دسته NSAIDS دوز دارو باید كم شود. البته مصرف موضعی داروهای NSAIDS با داروهای ضد فشارخون تداخل زیادی ندارد.

افزایش ثانویه فشارخون

در فشارخون ثانویه، 80-70 درصد موارد آترواسكلروز كرونر با تنگی شریان كلیه همراه است.
آنژیوگرافی شریان كلیه و باز كردن عروق كمك زیادی به كاهش فشارخون خواهد كرد. «در تنگی شریان كلیه، فشارخون مقاوم ایجاد می‌شود.» 

اثر داروهای دیورتیك بر افزایش فشارخون

داروهای تیازیدی قدیمی‌تر اثر خوبی بر كاهش فشارخون دارند، داروهایی مانند هیدروكلروتیازید و با مهار جذب سدیم و كلر در لوله‌های دیستال كلیه، سبب دفع سدیم و آب از كلیه و ایجاد دیوز می‌شود و در كنترل فشارخون موثر است. در افزایش فشارخون خفیف و متوسط از دیورتیك‌های ضعیف یا متوسط (تیازیدها) استفاده می‌گردد. این دارو از دوز 5/12 میلی‌گرم شروع می‌شود و با دوز 50-25 میلی‌گرم و گاه در شرایط خاص با 100 میلی‌گرم ادامه می‌یابد. در صورتی كه فرد غیر از افزایش فشارخون بیماری همراه دیگری داشته باشد، به مرور دوز تیازیدها را می‌توان بالا برد ولی هنگام تجویز تیازیدها، اثر ضدفشارخونی دارو با دوز كم نیز اعمال می‌شود.
حداكثر دوز 50-25 میلی‌گرم دارو كفایت می‌كند و نیازی به تجویز دوز 100 میلی‌گرم نمی‌باشد.
نكته 1: افراد مسنی كه فقط مبتلا به افزایش فشارخون هستند، می‌توانند از دیورتیك‌ها استفاده كنند؛ ولی در صورتی كه فرد مبتلا به افزایش چربی خون نیز باشد،‌ تیازیدها باید با احتیاط مصرف شوند. «دیورتیك‌ها سبب افزایش چربی خون می‌شوند.»

Digoxin

نكته 2: هنگام تجویز دیگوكسین حتما باید مكمل‌های تركیبی حاوی پتاسیم به بیمار داده شود. تریامترین – اچ، كمبود پتاسیم را جبران می‌كند.
نكته 3: دیورتیك‌ها در صورتی كه با در نظر گرفتن شرایط بیمار تجویز شوند، هنوز هم جزء داروهای درمانی مناسب فشارخون هستند.

چه نوع دارویی را به چه بیماری تجویز كنیم؟

نكته 4: قبلا داروی متیل‌دوپا در راس داروهای درمانی بود، متیل‌دوپا فشارخون سانترال (آئورت) را پایین نمی‌آورد، در نتیجه فشار اعمال‌شده روی قلب و مغز می‌ماند. در حال حاضر، بتابلوكرها را برای شروع درمان توصیه نمی‌كنیم. ولی در فردی كه بیماری قلبی دارد و سكته قلبی كرده، بتابلوكر داروی انتخابی است؛ ولی برای هر بیماری نمی‌توان این دارو را تجویز كرد.

عوارض بتابلوكر

گاه بیمار نمی‌تواند این دارو را تحمل كند. از عوارض دیگر بتابلوكرها، خستگی، كاهش میل جنسی، ضعف و بی‌حالی است. بیماری كه بتابلوكر مصرف می‌كند، نمی‌تواند خودسرانه آن را قطع كند، زیرا دچار تنگی شرایین می‌شود.
هیپوگلیسمی یكی از عوارض بتابلوكرهاست، لذا در فرد دیابتی باید با احتیاط تجویز شود. اگر بیمار انسولین تزریق می‌كند، در صورت تجویز بتابلوكر علائم هیپوگلیسمی پوشانده شده و یا ممكن است دیرهنگام ظاهر شود.

كنترااندیكاسیون مصرف بتابلوكر

1- نارسایی پیشرفته قلبی (در نارسایی درجه یك تا سه تجویز می‌شود، ولی در بیمار دچار نارسایی درجه چهار منع مصرف دارد.)
2- در نارسایی قلبی كنترل نشده (بیماری كه از درجه سه به چهار تبدیل شده)
3- بیماری عروق محیطی
4- بلوك قلبی
5- آسم فعال (بیماری كه دچار حملات آسمی می‌شود، نه بیماری كه فقط اسپری مصرف می‌كند) در این صورت اگر فرد داروی بتابلوكر مصرف كند، آسم تشدید می‌شود.

داروی انتخابی در بیماران دیابتی

در فرد دیابتیك كه دچار افزایش فشارخون است، داروی انتخابی ACE I. می‌باشد.
در بیماری كه دچار نارسایی قلبی است و افزایش فشارخون دارد، داروی ACE I. كنترااندیكه است. داروهای مهاركننده ACE به طور مختصری باعث افزایش پتاسیم می‌شوند ولی با توجه به اینكه بالا رفتن زیاد پتاسیم می‌تواند خطرآفرین باشد، این دارو باید به صورت تك‌دوزی مصرف شود. در بیماری كه دچار نارسایی كلیه است، باید پتاسیم چك شده تا از حد 5/5-5 بالاتر نرود.

داروی بلوك‌كننده كانال كلسیم

1- داروهای مهم این دسته نیفیدیپین (آدالات) است كه ورود كلسیم را به سلول مهار كرده باعث وازودیلاتاسیون عروق می‌شود.
2- Diltiazem، این دارو در فشارخون و آنژین صدری كاربرد دارد.
3- Verapamil برای آنژین صدری، STV و درمان ‌آریتمی‌های فوق‌بطنی استفاده می‌شود.
4- DHP، خواص بتابلوكری و اثرات ضدآنژینی داردو قدرت انقباض را كم می‌كند. 
نیفیدیپین و DHP داروهای مناسبی برای كنترل فشارخون هستند.

عوارض دارویی

اصولا داروهای وازودیلاتاسیون قلبی، سبب كاهش حركات روده‌ای و گوارشی شده و ایجاد یبوست و نفخ می‌كنند.

اثرات تغذیه بر تنظیم فشارخون

به طور كلی غذاهایی كه حاوی مقادیر بالایی از كلسیم، پتاسیم و منیزیم هستند، برای كنترل فشارخون بسیار مفیدند.

آلفابلوكرها

این داروها به تنهایی برای درمان فشارخون كفایت نمی‌كنند. در تجویز داروهای این دسته باید دقت شود. اولین دوز را از مقدار كم و مصرف شب‌ها به بیمار توصیه می‌كنیم، زیرا سبب ایجاد هایپوتانسیون شده، امكان دارد بیمار یكباره دچار سرگیجه شود.
داروهای این گروه شامل؛ Prazosin و doxazosin است. این‌ داروها بر سنتز لیپیدهای خونی اثرات خوبی ندارند.
بتابلوكرها، بدون وازدویلاتاسیون عروقی، باعث رفلكس تاكی‌كاردی و همچنین كاهش میل جنسی می‌شوند. الفابلوكرها برای آقایان كه دچار هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات هستند، داروی مفیدی است؛ زیرا اسپاسم مثانه را كاهش داده، باعث خروج راحت‌تر ادرار و تخلیه كامل مثانه می‌شوند.

در شرایط خاص بیماری چه نوع دارویی را تجویز كنیم؟

داروهای گروه ARB به جای مهار آنژیوتانسین، رسپتورها را بلوك می‌كند مانند لوزارتان.
اگرچه به طور معمول آنژیوتانسین در خون وجود دارد، ولی رسپتوری ندارد. این گروه، همان اثرات داروهای ACE .I را اعمال می‌كنند و در همان راستا مورد استفاده قرار می‌گیرند و مصرف آنها مزیتی بر داروهای دیگر ندارد؛ با این تفاوت كه عوارض آن از  ACE I. كمتر است. همچنین این داروها را می‌توان همزمان با داروهای دیگر (بسته به شرایط بیمار) تجویز نمود.
احتیاط
نكته 5: در افراد مسن تجویز دارو می‌بایست با احتیاط صورت گیرد و افت فشار خون وضعیتی نیز باید در نظر گرفته شود. 
نكته 6: در حاملگی، پره‌اكلاپسی و اكلامپسی، برای كنترل فشارخون از هیدرالازین و سولفات منیزیم استفاده می‌شود.
نكته 7: مصرف بدون كنترل داروهای ضدفشارخون در بیماران دیابتی و نارسایی كلیه سبب افزایش 90 درصدی مورتالیتی در مدت یك سال می‌شود.