زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر مریم تقی‌زاده‌قهی؛ دستیار تخصصی داروسازی بالینی

یكی از چالش‌های پیش رو در مسیردرمان، انتخاب مناسب‌ترین و مؤثرترین روش دارو درمانی كه در عین حال بهینه نیز باشد، در مورد هر بیمار است.

 نظر به تغییرات مكرر علوم پزشكی و دارویی در كنار داشتن اطلاعات تخصصی دارویی روز، تسلط بر انواع داروها و فرآورده‌های دارویی موجود از نظر تفاوت‌های اثر بخشی، عوارض، روش مصرف، شكل دارویی و مقدار دارو در هر شكل، امری ضروری است.

از دیگر سو به دلیل تعدد شركت‌های تولیدكننده دارو در داخل و خارج از كشور و تفاوت‌های موجود در تولیدات آنها از هر دارو به لحاظ كیفیت و قیمت، در نظر گرفتن این موارد برای اتخاذ تصمیم درست در دارودرمانی هر بیمار اجتناب ناپذیراست. گاهی به دلیل محدودیت‌های مالی سیستم درمانی، بدون در نظر داشتن قیمت فرآورده‌های مختلف یك دارو و همچنین هزینه‌های چند روش دارو درمانی قابل انتخاب، نمی‌توان درمانی موثر، مناسب و بهینه پایه‌ریزی كرد.

در صورت محدودیت منابع مالی، در بین چند انتخاب دارو درمانی، انتخابی ارجح است كه با وجود كارایی و اثرات نسبتا مشابه و عوارض و تداخلات نسبتا كم، كمترین هزینه ممكن را بر سیستم تحمیل كند. از سوی دیگر، در صورت نبود محدودیت‌های مالی، جدیدترین، بهترین، كم عارضه‌ترین و با كیفیت‌ترین فرآورده دارویی یا روش دارو درمانی موجود را می‌توان شناسایی و انتخاب كرد.

امروزه در نظام سلامت برخی كشورهای دنیا برای اشراف كامل بر این اطلاعات و همچنین داشتن مهارت‌های تخصصی دارو درمانی، داروسازانی در زمینه تخصصی داروسازی بالینی (Clinical Pharmacy) كه یكی از چند زیر شاخه تخصصی داروسازی است، تربیت شده‌اند كه می‌توانند مشاورانی مطمئن و دقیق برای گروه درمانی بخصوص پزشكان محسوب شوند.

به بیان دیگر پس از حصول تشخیص بیماری توسط پزشك، یك متخصص داروسازی بالینی می‌تواند با به كارگیری اطلاعات و مهارت‌هایش به انتخاب بهترین داروی متناسب با شرایط و امكانات كمك كند.

بعلاوه داشتن آگاهی كامل از تازه‌های درمان در كنار ارزیابی آنها با نگاهی حرفه‌ای و تخصصی است كه می‌تواند به كارگیری منطقی و اصولی داروهای جدید را ضمانت كند. رخ دادن این مهم بدون حضور متخصصان داروسازی بالینی دشوار و تاحدی بعید می‌نماید.

به بیانی دیگر، این تعامل میان پزشك و داروساز متخصص است كه به تعیین بهترین انتخاب‌های درمانی و به كارگیری اصولی آن منجر می‌شود. همچنین این تعامل موجب می‌شود دستورالعمل‌های دارو درمانی برای بیماری‌ها و مشكلات شایع در هر مركز درمانی تهیه شوند و روند تهیه و توزیع دارو نیز براساس نیازها و شرایط، تنظیم و برنامه‌ریزی شود.

همچنین از آنجا كه چگونگی مصرف دارو در یك مركز درمانی در راستای تحقق اهداف نظام سلامت و درمان نیازمند ارزیابی است، طرح پروژه‌هایی برای بررسی مصرف داروها و فرآورده‌های دارویی مختلف در هر مركز درمانی یا بیمارستانی امری ضروری است.

طراحی، اجرا و بررسی نتایج این ارزیابی‌ها و همچنین برنامه‌ریزی‌های بعدی براساس این نتایج، شاید جز با حضور داروسازانی متبحر در زمینه دارودرمانی قابل انجام نباشد.

از دیگر سو، یكی از چالش‌های دارو درمانی در تجویز داروهایی چون فنی توئین، آنتی‌بیوتیك‌های آمینوگلیكوزیدی، دیگوكسین، ونكومایسین و.... رخ می‌نماید. برخی از این داروها موارد مصرف مهم و خاصی داشته و گاهی با توجه به نوع بیماری، شرایط بیمار و امكانات موجود، غیر از آنها انتخاب بهتری وجود ندارد.

از آنجا كه هر یك از این داروها دارای خصوصیات فارماكوكینتیك به نسبت پیچیده‌ای هستند، در صورت تجویز آنها بر اساس مقدار دوزهای كلی موجود در منابع نمی‌توان از رسیدن به اهداف درمان مطمئن بود...

برای خواندن بخش دوم- چالش‌های ‌دارو درمانی از منظر داروسازی بالینی- اینجا کلیک کنید.