زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر علی‌اصغر پیوندی؛ متخصص گوش و حلق و بینی؛ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی

وزوز گوش، صدای غیرطبیعی است كه در گوش یا درون سر درك می‌شود، بدون اینكه با منابع خارجی ایجادكننده صدا ارتباطی داشته باشد. وزوز معمولا به صورت صدای زنگ، وزوز یا همهمه بیان می‌شود كه می‌تواند حمله‌ای، دائمی، ضربان‌دار یا یكنواخت و یا در بعضی از بیماری‌ها همراه با كاهش شنوایی باشد. وزوز گوش به دو نوع تقسیم می‌شود.

1) نوعی كه علاوه بر بیمار، پزشك نیز با كمك روش‌هایی می‌تواند آن را بشنود (عینی)

2) نوعی كه فقط خود بیمار می‌شنود(ذهنی) كه این نوع شایع‌تر از نوع عینی است.

وزوز گوش ذهنی

از آنجا كه هیچ یافته قابل دركی از این صدا توسط پزشك وجود ندارد، لذا شدت آن قابل ارزیابی نبوده و علل آن عموما ناشناخته است اما طبق بعضی نظریه‌ها برخی از اختلالات (از جمله آسیب الكتروفیزیولوژیكی در حلزون گوش، عصب هشتم مغزی و یا سیستم عصبی مركزی) می‌توانند جزو علل آن باشند.

اختلالات گوش

بیش از 90 درصد موارد وزوز گوش، ناشی از اختلالات گوش می‌باشد و در راس آنها اختلالات زیر قرار دارند:

جرم گوش: وجود سرومن در مجرای خارجی گوش از علل ناشایع ایجاد وزوز گوش است و منجر به مبهم شنیده شدن صدا نیز می‌گردد. وزوز گوش در این موارد فركانس پایین داشته (ممكن است متناوب باشد)، با پاك كردن مجرا از بین می‌رود.

اوتیت میانی: اوتیت میانی حاد ممكن است منجر به وزوز گوش ضربانی شود كه با بهبودی اوتیت، وزوز گوش نیز از بین می‌رود. (اوتیت میانی مزمن به ندرت وزوز گوش ایجاد می‌كند).

تروما: صدمات آكوستیك، تغییرات فشار جوی و ضربات مستقیم به گوش نیز می‌توانند عامل وزوز گوش باشند.

پیرگوشی: در پیرگوشی به طور شایع وزوز مشاهده می‌شود كه فركانس بالایی دارد.

اتواسكروز: وزوز گوش در اغلب بیماران وجود دارد كه می‌تواند همراه یا بدون كاهش شنوایی باشد.

علل قلبی – عروقی

علل قلبی – عروقی دومین علت شایع وزوز گوش است. تقریبا یك‌سوم بیماران مبتلا به وزوز شدید گوش یك یا چند اختلال قلبی – عروقی دارند. 75 درصد این بیماران دارای فشارخون بالا هستند كه در غالب موارد با درمان فشارخون، وزوز گوش آنها نیز رفع می‌شود.

سایر موارد این گروه عبارتند از

كم‌خونی، وزوز گوش ثانویه، افزایش بازده قلبی و آرتریواسكروز شدید و منتشر. در كلیه این موارد وزوز گوش معمولا ضرباندار است.

اختلالات نورولوژیك یا ضربه به سر

اختلالات نورولوژیك یا تروما (شامل هر نوع شكستگی جمجمه یا آسیب‌های غیرنافذ به سر) در 5 تا 10 درصد موارد منجر به وزوز گوش می‌شوند. شكستگی جمجمه می‌تواند وزوز گوش همراه با كاهش شنوایی (معمولا حسی – عصبی) نسبت به فركانس‌های بالا ایجاد كند. در این موارد در صورت از هم گسیختگی استخوانچه‌های گوش، كاهش شنوایی هدایتی نیز دیده خواهد شد. متعاقب آسیب ناشی از تكان‌های شدید سر به عقب و جلو در تصادفات رانندگی، معمولا چند روز تا چند هفته پس از تصادف، وزوز گوش ایجاد می‌شود.

عوارض فارماكولوژیك

5 تا 10 درصد وزوز گوش ذهنی (مخصوصا بیشتر در افراد مسن) ناشی از عوارض دارویی است كه مهم‌ترین آنها آسپیرین می‌باشد. داروهای دیگر شامل داروای ضدالتهابی غیراستروئیدی، آنتی‌بیوتیك‌ها (خصوصا آمینوگلیكوزیدها)، ضدافسردگی‌ها و آرامبخش‌ها هم می‌توانند وزوز گوش ایجاد كنند.

در این موارد وزوز گوش قبل از كاهش شنوایی شروع شده و زنگ خطر آن است و در صورت ادامه مصرف دارو می‌تواند منجر به كاهش شنوایی شود؛ لذا باید با پیدایش وزوز گوش دارو قطع شود، زیرا كاهش شنوایی ناشی از مصرف داروها در بسیاری از موارد غیرقابل برگشت است. لازم به ذكر است بیشترین عوارض جانبی آمینوگلیكوزیدها زمانی است كه همراه با دیورتیك‌ها استفاده شوند.

بیماری‌های دندان

بیماری‌های دندان و یا هر اختلالی در مفصل گیجگاهی فكی می‌تواند وزوز گوش را تشدید كند. در این حالت احساس پری و فشار در گوش و حساسیت روی مفصل تمپوروماندیبولر وجود دارد.

اختلالات متابولیك

اختلالات متابولیك به عنوان یك عامل نسبتا ناشایع وزوز گوش محسوب می‌شوند. هیپرتیروئیدیسم (احتمالا ثانویه به افزایش فشار مایع گوش داخلی)‌ در 4 درصد موارد موجب وزوز گوش آزاردهنده و مشكل‌آفرین است. وزوز گوش در این افراد ضرباندار، حمله‌ای و با فركانس پایین می‌باشد. در این موارد بیماری تیروئید معمولا آشكار و علامت‌دار بوده و تشخیص آن مشكل نیست.

هیپرلیپیدمی مخصوص وقتی همراه با كاهش شنوایی حسی – عصبی زیاد و كم شونده یا سرگیجه باشد، می‌تواند عامل وزوز گوش باشد. بیماران عموما باید رژیم غذایی كم‌چربی داشته باشند. كمبود ویتامین نیز به عنوان عامل وزوز گوش گزارش شده، ولی بسیار نادر است.

علل سایكولوژیك

عوامل سایكولوژیك ممكن است عامل به‌وجودآورنده یا تشدیدكننده وزوز گوش باشند. استرس نیز بر شدت وزوز گوش می‌افزاید.

وزوز گوش عینی

این نوع وزوز گوش با گوشی یا بدون استفاده از آن توسط پزشك نیز شنیده می‌شود و منشاء عروقی، مكانیكی، عضلانی یا نئوپلاستیك دارد.

علل عینی وزوز گوش

-  نئوپلاسم‌های گوش میانی

- هیپرتانسیون

- ارتویواسكروز

- شنت‌های شریانی وریدی

- تنگی شریان كاروتید

- حلقه‌های شریانی

- آنوریسم‌ها

- مولتیپل اسكلروز

- هیپرتانسیون خوش‌خیم داخل مغزی

- موقعیت غیرطبیعی بولب جوگولر

- گشادی یا بازماندن شیپور استاش

- میوكلونوس نرم كام

- اسپاسم ایدیوپاتیك عضله ركابی

- اختلالات مفصل گیجگاهی فكی

- اختلالات مهره‌های گردنی

- مالفورسیون شریانی – وریدی

ارتباط بین شریان اكسیپیتال و سینوس عرضی، شریان كاروتید داخلی با عروق ورتبرال یا شریان مننژیال میانی و شریان سطحی خاره‌ای بزرگ می‌توانند باعث وزوز گوش (معمولا خفیف) شوند. تشخیص آن بر اساس MRI و آنژیوگرافی بوده و علائم به قدری شدید می‌شوند كه نیاز به درمان داشته باشند...

براي خواندن بخش دوم- وزوز كردن گوش- اينجا كليك كنيد.