تحریریه پزشك امروز
سی‌تی‌كولونوگرافی که کولونوسکوپی مجازی (Virtual) یا سی‌تی‌كولونوگرافی هم نامیده می‌شود، اول بار در سال 1994 توسط Vining توصیف شد. وی در واقع از تصاویر داخل لوله‌ای شبیه‌سازی شده با کامپیوتر از کولون پر از هوا صحبت به میان آورد.
در این روش از سی‌تی‌اسكن‌های هلیکال یا اسپیرال رایج یا تصاویر گرفته شده با رزونانس مغناطیسی استفاده می‌شود که حجمی از اطلاعات را بی‌وقفه تولید کرده و با استفاده از نرم‌افزار پیچیده برای تولید پس‌پردازی تصاویر، امکان تهیه تصاویری از هر نقطه‌ای از کولون پر از هوا را فراهم می‌كند.
در این روش هم مانند كولونوسكوپی‌های رایج، کولون باید تمیز باشد، زیرا مدفوع می‌تواند مانند پولیپ نشان داده شود. از سویی وجود چگالی چربی درون توده پولیپویید می‌تواند با توده مدفوعی اشتباه شود، هر چند پیشرفت‌هایی که در طول زمان در این دستگاه دیده می‌شود، تفاوت پولیپ و مدفوع را به راحتی تشخیص می‌دهد.
برای انجام سی‌تی‌كولونوگرافی، پس از تمیز شدن کولون، روده بزرگ از هوا پر می‌شود که این امر با استفاده از عوامل شل‌كننده عضلات صاف، راحت‌تر انجام می‌شود، مانند گلوکاگون هیدروکلراید که پریستالتیسم روده‌ای را هم کاهش می دهد. البته باید توجه داشت که این عوامل، بازگشت هوا را به روده کوچک افزایش می دهند که با تفسیر عكس‌ها و ردیابی اتوماتیک کامپیوتری در طول لومن پر از هوا تداخل ایجاد می‌كند.
روش انجام
برای انجام این روش، بیمار روی تخت CT به پشت خوابیده و از وی خواسته می‌شود که نفس خود را به مدت 32 ثانیه نگه دارد. به این ترتیب در این فاصله حجمی از اطلاعات گرفته می‌شود. در بیماران چاق یا کسانی که نمی‌توانند نفس خود را نگه دارند، دو اسکن لازم است، هر چند پس از آن، هنگام مرتب کردن پشت سر هم تصاویر، ممکن است اشتباهاتی رخ دهد.
پارامترهای اسکن برای پوشش حجم زیادی از اطلاعات طراحی شده‌اند، بنابراین مقاطع آنها 5 میلیمتری است تا حداکثر تصاویر مورد نیاز گرفته شوند. میزان دوز تابشی در این روش، مساوی یا کمتر از باریم انمای رایج است و به طور قابل ملاحظه‌ای هم کمتر از سی‌تی‌اسكن‌های لگن یا شکم استاندارد هستند.
سی‌تی‌كولونوگرافی شبیه كولونوسكوپی با رزونانس مغناطیسی است؛ هر چند که این نوع کولونوسکوپی بیمار را با هیچ میزان اشعه‌ای مواجهه نمی‌دهد. به خاطر وجود مدفوع، مایع یا اسپاسم‌های روده‌ای، بسیاری از رادیولوژیست‌ها، اطلاعات مورد نیاز خود را در هر دو حالتی که بیمار به پشت خوابیده باشد و هم در حالت Prone قرار گرفته باشد، میگیرند، چرا که مایع و گاز کولون، دوباره در سراسر کولون پخش شده و تشخیص پولیپ آسان‌تر می‌شود.
حساسیت‌ها و اختصاصیت‌ها
مطالعات زیادی خصوصیات این روش را آزموده و با سی‌تی‌كولونوگرافی و MR کولونوسکوپی مقایسه كرده‌اند. تخمین کارآیی و عملکرد این روش در مطالعات مختلف، متفاوت است که بستگی به قسمتی از کولون دارد که آن تکنیک خاص استفاده شده است. همچنین جمعیت مورد مطالعه، استانداردهای مرجع مورد استفاده و تجربه رادیولوژیست که آزمون را انجام می‌دهد و تفسیر می‌كند نیز در این میان حایز اهمیت هستند.
بررسی‌های مختلف، حساسیت و اختصاصیت‌های متفاوتی را برای سی‌تی‌كولونوگرافی در تشخیص پولیپ‌ها ذکر می‌كنند. به طور مثال در یک مطالعه، حساسیت این روش در پیدا کردن پولیپ‌های آدنوماتوز بیشتر یا مساوی 10 میلیمتر، 94 درصد و اختصاصیت آن، 96 درصد گزارش شد، در صورتی که حساسیت کولونوسکوپی چشمی، 84 درصد است...
